سه چالش پیش رو در مذاکرات کارشناسی و فنی با آمریکا

گروه سیاست -  بعد توافق تهران و واشنگتن بر سر کلیات، شنبه 6 اردیبهشت نخستین دور مذاکرات کارشناسی ایران و آمریکا شروع می شود و تخت روانچی و غریب آبادی، ایران را در این مرحله از گفتگوها نمایندگی می کنند. هر چند هر دو طرف نسبت به پیشرفت مذاکرات اعلام رضایت می کنند اما ابهامات قابل تأملی درباره حصول توافق بعد از گفتگوهای کارشناسی مطرح می شود.

 برخی تحلیگران بر این باور هستند که توافقی هم اگر حاصل شود، فقط در موضوع هسته ای خواهد بود، در مقابل کسر قابل توجهی از کارشناسان توافق هسته ای را پله اول می دانند و معتقدند پله های بعدی نیز در مذاکرات وجود دارد که در موقع خودش دو طرف راجع به آنها به بحث و گفتگو می نشینند.

مرتضی مکی در گفت‌وگو با نامه نیوز درباره آغاز مذاکرات کارشناسی گفت: موافقیت دو نشست قبلی ایران و آمریکا یک گام به جلو بود و کم کم طرفین دارند به درک مشترکی از خواسته ها و انتظارات یکدیگر می رسند. البته این موضوع را باید درنظر داشت که هرچه گفتگوها وارد جزئیات بیشتری شود پیچیدگی های آن نیز بیشتر خواهد شد که روند مذاکرات را با چالش های جدی مواجه خواهد کرد.

وی با اشاره به سه چالش پیش رو در مذاکرات کارشناسی افزود: تعیین سرنوشت اورانیوم غنی شده در ایران از اهمیت بالایی برخوردار است. در برجام مجوز حفظ 300 کیلوگرم اورانیوم با غنای 3.6 درصد را به ایران داده بود، بر این اساس غرب برآورد می کرد با این میزان سوخت، فاصله زمانی تا دستیابی به بمب هسته ای یکساله خواهد بود اما الان چند تن اورانیوم 20 درصد و 60 درصد در ایران وجود دارد و تصور غرب آن است که با این میزان اورانیوم غنی شده، فاصله زمانی تا دستیابی به بمب هسته ای قریب به 3 هفته خواهد بود.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی با اشاره به نظر آمریکا برای انتقال اورانیوم غنی شده ایران به کشور ثالث اظهار کرد: اگر اورانیوم های غنی شده از ایران خارج شوند برگ تضمینی ایران برای پایبندی طرف مقابل به تعهداتش سوخت خواهد شد. خواسته حداکثری ایران آن است که این میزان اورانیوم تحت حفاظت آژانس در انبارهای داخل کشور باقی بماند. البته درباره این موضوع احتمال آنکه دو طرف به یک راه حل میانه برسند وجود دارد.

وی افزود: نکته چالشی دوم سرعت غنی سازی ایران است چون ایران توانست از سانتیریفیوژهای RR1 به RR6 برسد که 10 ها برابر بیشتر از سانتیریفیوژهای نسل یک غنی سازی انجام می دهد. هر چند ایران پذیرفت که بیشتر از 3.6 درصد غنی سازی نکند اما مسئله اصلی آن است که دو طرف به چه راه حلی درباره تداوم امکان ایران برای تحقیقات هسته ای زیر نظر آژانس می رسند. البته امکان دستیابی به توافق درباره این موضوع نیز وجود دارد.

مکی یادآور شد: مهمترین چالش موجود در روند مذاکرات این است که اگر ایران و آمریکا درباره 2 چالش یادشده به راه حل های میانی دست پیدا کنند، آمریکا برای لغو تحریم ها چه خواهد کرد؟ ایران ترجیح می دهد به جای آنکه در ابتدا به یک توافق جامع با آمریکا برسد، دو طرف توافق گام به گام را پیش ببرند تا میزان پایبندی ها به تعهدشان بیشتر مشخص شود.

وی افزود: نباید انتظار داشت گفت‌وگوهای کارشناسی همچون دو نشست قبلی پرسرعت باشد اما چون ایران و آمریکا در پیشبرد گفت‌وگوها جدیدت نشان دادند می توان با خوشبینی بیشتری به آینده مذاکرات نگاه کرد. سئوال مهم دیگری که وجود دارد این است که ایران و آمریکا به موضوع هسته ای اتکا می کنند یا مباحثات آنها به سایر موضوعات نیز کشیده می شود.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی گفت: ایران خیلی صریح اعلام کرده که در منطقه پرتنش خاورمیانه حاضر به مذاکره درباره توان امنیتی و نظامی نیست. درباره نفوذ منطقه ای ایران فکر می کنم بسیاری از صورت مسئله های آمریکا طی یک سال گذشته تغییر کرده و مبنای مذاکرات جدی نمی تواند قرار گیرد. ایران درباره این موضوع نیز آمادگی مذاکره را خواهد داشت اما به شرط آنکه ببیند آمریکا در موضوع هسته ای تا چه حد تعهداتش پایبندی نشان می دهد.

وی ادامه داد: ایران اعلام کرده که ظرفیت بالایی برای جذب سرمایه گذاری خارجی دارد، اگر این اتفاق بیفتد ما باید شاهد باشیم که مذاکرات در حوزه های مختلفی ادامه پیدا کند. سرمایه گذاری آمریکا در ایران بدون کنسولگری و سفارت نمی شود بنابراین واشنگتن برای ورود به این موضوع ابتدا تمایل دارد که ارتباطات سیاسی برقرار شود تا پس از آن شرایط برای ارتباطات تجاری و اقتصادی فراهم آید.