مصباحی مقدم: بانک ها بویی از مشارکت نمی برند

به گزارش نامه‌نیوز غلامرضا مصباحی مقدم در میزگرد اقتصاد بدون ربا که با حضور حسن سبحانی اقتصاددان و ایرج توتونچیان عضو شورای نگارش قانون بانکداری اسلامی در دانشگاه تهران برگزار شد، با طرح این سوال که آیا می توان اقتصاد را بدون سیستم بانکی اداره کرد یا خیر، افزود: با توجه به شرایط کنونی اقتصاد نیازمند واسطه بین صاحبان وجوه نقد و سرمایه گذاران است. به گفته وی اقتصاد نیازمند واسطه ای است که وجوه را جمع آوری کرده و به متقاضیان برای سرمایه گذاری ارائه دهد. این اقتصاددان تصریح کرد: این نهاد را می توان بانک و یا یک واسطه مالی نامگذاری کرد البته در جهان امروز بازار پول شکل گرفته ولی آنچه از زاویه دید شرعی است و می توان پذیرفت باید واسطه مالی وجود داشته باشد زیرا اگر چنین واسطه ای نباشد مشکلاتی پیش آمده و داد و ستد دو یا چند جانبه نمی تواند تامین مالی شود. وی ادامه داد: البته در صورت نبودن این نهاد مالی وجوه خود نیز از جریان فعالیت های اقتصادی حذف می شود. مصباحی مقدم تصریح کرد: اگر واسطه ای باشد که وجوه را جمع آوری کند و به متقاضیان تسهیلات ارائه دهد ارتباطات سازمان یافته رخ داده و در آن صورت از تمام ظرفیت های مالی و پولی استفاده مناسب می شود. وی با بیان اینکه ساز و کار نهاد واسطه از اهمیت برخوردار است، گفت: در دنیا نرخ بهره برای این امر در نظر گرفته شده و متقابلا کسانی که متقاضی پول هستند، متناسب با مدت و مبلغ پول اضافی دریافت می کنند که به آن بهره می گویند. وی تصریح کرد: هرچند این ساز و کار ساده است اما بهره همان ربا است و شریعت ما آن را اعلان جنگ با خدا می داند. وی با بیان اینکه در گذشته افراد برای مبادلات ارتباط مستقیم داشته اند، گفت: کسانی که چنین توانی را نداشتند از تاجران می خواستند که وجوهشان را در فعالیت های تجاری مورد استفاده قرار داده و در نهایت سود آن به صورت 50 - 50 بین شان تقسیم شود. عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی گفت: باید این رفتار امروزه نیز توسط واسطه مالی اجرایی شود و نباید به دنبال پارادایم دیگری باشیم هرچند که در سایر سرزمین ها ربا رسما رایج است. وی با تاکید بر اینکه در دین اسلام رباخوار همواره منفور بوده است، گفت: در گذشته جریان اصلی و عمومی این بود که صاحبان منابع مالی و یا فعالان بنگاه های اقتصادی به سراغ کسانی که وجوهی داشتند رفته و در قالب عقود سود حاصله را دریافت می کردند که البته در ایران در سال 62 قانون عملیاتی بانکداری بدون ربا تدوین شد اما در عمل اتفاقی که افتاد چیز دیگری بوده و آن برگشت به روش های پولی دنیا است. این اقتصاددان تصریح کرد: این وضعیت اشکال دارد ضمن آنکه در مورد حقوق مبادله ای روشی در حال عمل شدن است که به آن فاکتور صوری می گویند و آن چیزی جز صورت و شکل قرارداد نیست، زیرا پول را پرداخت کرده و سود را دریافت می کند و اینکه پول در بازار حقیقی کالا و خدمات و برای گردش مالی مصرف شود، مدنظر قرار نمی گیرد. مصباحی مقدم گفت: البته نرخ هایی در بازار به نام نرخ نسیه که نرخی کلی است، وجود دارد که برای تمام بازارها یکسان و این در حالی است که بازدهی سرمایه در بازارهای مختلف متفاوت است. وی با بیان آنکه بازار تابعی از بانک است، افزود: نرخ سود هرچه باشد بازار آن را مبنا و اساس قرار می دهد. به گفته وی پایین یا بالا بودن نرخ سود مفهوم بانکداری ربوی دارد و به معنای بانکداری اسلامی نیست. وی با تاکید بر اینکه بانکداری اسلامی و بدون ربا به نرخ سود اعلامی از ناحیه بانک توجه ندارد، اظهار داشت: در بانکداری غیرربوی وعده سود نمی دهند و رقابت در بانک ها برای اعلام سود نیست.

منبع: ایرنا