«به‌اضافه» اصلاح‌طلبان منهای «اصولگرایان»

به گزارش نامه نیوز، زنگ خطر جدی، جابه‌جایی و تغییر مفاهیم در سیاست داخلی ایران است. جابه‌جایی اعتدال با متوسط‌بودگی. بعد از دولتِ تندرو احمدی‌نژاد بسیار طبیعی به ‌نظر رسيد، مردمی به‌بار‌آمده از شعارهای توخالی در آستانه حوادث منطقه‌ای به دولتی روی بیاورند که برای آنها آرامش و امنیت را به ارمغان خواهد آورد.

از این منظر ارزیابی دولت روحانی در شرایط کنونی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. آرامش و امنیت و اعتدال برای ارتقای کیفی سطح زندگی، برای زدودن فقر و بی‌کاری و گسترش آزادی‌های مدنی و سیاسی، در فرایندی به‌دور از هیجان و شعارزدگی. مردم از دولت اعتدال انتظار داشته و دارند تا در سایه تدبیر، آنها را به خواسته‌های متعادل‌تری رهنمون کند. تا آرمانی را که دولت احمدی‌نژاد در شعار و دولت‌های قبل به‌سختی دنبال می‌کردند، دولتِ اعتدال به ‌دلیل جایگاه حسن روحانی در دل نظام با شکل معقول‌ و منطقی دنبال کند و به نتیجه برساند.

انگار مفهوم دولت اعتدال به‌شکلی نرم و شاید سهوی، به ‌دلیل فشارهای بیرونی به متوسط‌بودگی تن می‌دهد و اعتدال رفته‌رفته مترادف متوسط‌بودن می‌شود. متوسط‌بودن در تمام ساحت‌ها؛ در سیاست، اقتصاد و در اجتماع... .

اعتدال، نباید متوسط‌بودگی تعبیر شود و این روحیه به آحاد جامعه تسری پیدا کند. متوسط‌بودگی بیش از آنکه میل به کمال داشته باشد، میل به نزول دارد. سابقه و تبار این پدیده نیز جهش رو به‌ کمال را کمتر نشان داده است.

این جابه‌جایی مفهوم اعتدال با متوسط‌بودگی، موجب عصیان طیف‌هایی خواهد بود که به دلایل خصلتی و موقعیتی تن به متوسط‌بودگی نخواهند داد. از همه‌دست در این طیف‌ها پیدا می‌شوند: مردم عادی، سیاست‌مداران، هنرمندان و روشنفکران که با کمال‌گرایی اُخت شده‌اند، به‌سرعت از رویکردِ اخیر دولت ناامید خواهند شد و آن را به دیگر بخش‌های جامعه تسری خواهند داد. نمونه بارز این متوسط‌بودگی که دولت به آن تن داد، انتخابات مجلس دهم است که دیگر جناحِ اصلاح‌طلب و اصولگرا نمی‌شناسد و هر دو طیف را دربر می‌گیرد. شاید در طول تاریخ معاصر سیاسی ایران، این نخستین‌بار است که اصولگرایان و اصلاح‌طلبان، دو رقیب دیرینه با رقیب جدی‌تری مواجه شده‌اند و با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. اصلاح‌طلبان ناگزیر شده‌اند برای جلوگیری از فهرستِ انتخاباتی متوسط، به ائتلاف با اصولگرایان تن دهند.

بااین‌حال این فهرست، آن فهرستی نیست که اصلاح‌طلبان به‌تمامی از آن خشنود باشند. اما چه خشنود باشند، چه ناخشنود، چندان مهم نیست. مسئله این است که آیا در گذر ایام به این متوسط‌بودگی قناعت خواهند کرد؟ درواقع اصلاح‌طلبان بر اثر فقدان به این فرایند روی آورده‌اند. برخلافِ اصولگرایان که به‌خاطر انباشت نیروها در دولت هشت‌ساله پیش، با مازادِ نیروهای متوسط روبه‌رو شده‌اند و برای اینکه فهرستی ببندند که بیانگر چهره واقعی آنها باشد، ناچار به حذف افرادی دست زده‌اند که گمان می‌برند در نبودِ آنها به فهرستی نامتوسط دست خواهند یافت. اصلاح‌طلبان و اصولگرایان هر دو در اشتباه‌اند.

نه اصلا‌ح‌طلبان به‌اضافه محافظه‌کاران و نه اصولگرایان منهای اصولگرایان می‌توانند چنین فهرستی را به ارمغان بیاورند. این هژمونی متوسط‌بودگی است که دامن آنها را گرفته است. آنها بیش از آنکه تاوان رفتارِ حال خود را بدهند، هزینه رفتار گذشته‌ خود را می‌دهند.

همچنان برای دولت اعتدال، زمان در نقطه صفر است، گذشته‌ای ندارد که تاوانش را بدهد، اما گذشته چیزی نیست که ساخته نشود. گذشته‌ای که حسن روحانی از خود به‌جا می‌گذارد، بیش از آنکه دامنگیر دیگران شود، دامن خودش را خواهد گرفت. از آنکه بر مبنای گذشته او و عملکردش را قضاوت می‌کنند. آیا جابه‌جایی مفهوم اعتدال با متوسط‌بودگی کار دست دولت یازدهم خواهد داد؟ پاسخ این پرسش ساده نیست، خاصه در عرصه سیاسی ایران.

منبع: روزنامه شرق