موانع مشارکت سیاسی زنان چیست؟

به گزارش نامه نیوز، زهرا نژادبهرام در نشست تخصصی "بایسته‌های مشارکت سیاسی زنان" که امروز در معاونت امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری برگزار شد، اظهار کرد: دو نوع مشارکت سیاسی داریم که یکی مشارکت سیاسی عام است. در این نوع مشارکت زنان به عنوان رأی دهنده می‌توانند مشارکت کنند. نوع دوم مشارکت نخبگی زنان است که در این زمینه زنان برای حضور در مناصب قدرت چه به عنوان نماینده و چه به عنوان افراد صاحب منصب مورد توجه قرار می‌گیرند. وی با اشاره به وضعیت مشارکت نخبگی زنان در جهان گفت: براساس آمار منتشر شده در سال 2014 ، 18 زن به عنوان رییس قوه مجریه در جهان فعالیت کرده‌اند که شش تن در قاره آمریکا در این پست قرار دارند. 17.2 درصد از زنان در پست‌های وزارتی قرار داشته‌اند که این آمار در سال 2008، 16.1 درصد بود. این فعال حوزه زنان اضافه کرد: در سال 2014 همچنین 21.8 درصد از زنان عضو پارلمان بودند که این آمار در 46 کشور بین 30 درصد تا 42 درصد بوده است. زنان در پست‌های وزارتی بیشتر در قاره‌های آمریکا (22.9 درصد)، قاره آفریقا (20.4 درصد) و در قاره اروپا (18.2 درصد) فعالیت کرده‌اند. در ایران نیز بیشترین نمایندگان زن در مجلس پنجم (14 نفر) و کمترین آن در مجلس اول (2 نفر) بوده‌اند. البته با گذشت زمان تعداد زنان کاندیدا برای حضور در مجلس به تدریج افزایش پیدا کرده است به گونه‌ای که در مجلس دوم 28 زن کاندیدای نمایندگی بودند؛ اما تعداد آنها به تدریج افزایش یافت. از سوی دیگر پس از انقلاب اسلامی یک زن به عنوان وزیر مشغول فعالیت شد. وی با بیان اینکه مشارکت سیاسی زنان در حوزه نخبگی در جهان پذیرفته شده است، اظهار کرد: از اواخر قرن 18 تاکنون همچنان این موضوع در حال بحث است. برخی از احزاب سهمیه‌های خاصی را برای حضور زنان در لیست‌ها و مجالس نمایندگی در نظر گرفته‌اند، چراکه در 150 سال اخیر نتوانسته‌اند تعادل جنسیتی را در عرصه قدرت بین زنان و مردان به وجود بیاروند. این فعال حوزه زنان با اشاره به وضعیت ایران گفت: مشارکت سیاسی زنان در حوزه نخبگی با چالشی جدی همراه بوده است. نژادبهرام با اشاره به ساختار حقوقی و ارتباط آن با مشارکت سیاسی زنان در حوزه نخبگی افزود: در این زمینه حقوق عرفی، حقوق مدون و حقوق شرعی مطرح است، برداشت‌های سنتی از دین با رفتارهای وابسته به عرف مانند غیرت مخلوط شده و معجونی از قوانین عرفی درست کرده که مانع نمایندگی زنان می‌شد. وی اضافه کرد: قوانین رویکردی خنثی به مشارکت سیاسی زنان در حوزه نخبگی دارند و مانعی برای آن در عرصه سیاست وجود ندارد و هر سه قوانین شرعی در حوزه‌هایی مانند امام جماعت بودن و قضاوت، محدودیت‌هایی برای زنان وجود دارد. تنها در موانع جدی در قوانین عرفی برای مشارکت سیاسی زنان در عرصه نخبگی وجود دارد. این فعال حوزه زنان با بیان اینکه در ساختارهای فرهنگی خانواده، رسانه و آموزش و پرورش در زمینه مشارکت سیاسی زنان در حوزه نخبگی مطرح است، گفت: در رسانه‌ها تبعیض جنسیتی همچنان وجود دارد و یکی از مشکلات آنها تفکیک جنسیتی بوده است. نژاد بهرام با اشاره به خانواده‌های پیشین و پسین گفت: ساختار جامعه ما در حوزه زنان قدرت‌پذیر نیست، اگر زن در خانواده دارای قدرت باشد، او را شماتت می‌کنند. نه ساختار خانواده پیشین دختران را برای ورود به عرصه قدرت آماده می‌کند و نه خانواده پسین می‌پذیرد که او وارد این عرصه شود. وی با اشاره به آموزش و پرورش گفت: تصاویر کلیشه‌ای در کتاب‌های درسی از دختران ارائه می‌شود و مشاغل زنان و مردان در این کتاب‌ها متفاوت است و مشاغل زنان رابطه محدودی با قدرت دارد. این فعال حوزه زنان با اشاره به رویکرد معلمان به دختران اظهار کرد: اگر دختری رفتاری قدرت آمیز داشته باشد، معلمان او را پررو تلقی می‌کنند. البته گروه همسالان نیز رفتارهای جسارت‌آمیز را از دختران نمی‌پذیرد. در نتیجه زنی در ساختار آموزش و پرورش تربیت می‌شود که باید عشق تولید کند و آشپزی کردن بلد باشد البته مردان جامعه نیز محصول همین خانواده، نظام آموزشی و رسانه‌ها هستند. به طور کلی ساختار فرهنگی موجب کاهش سرمایه اجتماعی زنان و تقسیم کار جنسیتی می‌شود. نژاد بهرام با اشاره به نظام سازمانی گفت: در این حوزه روابط غیردولتی سازمانی، آموزش اطلاعات و مشارکت‌پذیری مطرح است. نظام سازمانی یکی از ساختارهای جدی در تربیت نیروی انسانی است. نظام سازمانی ما تمرکزگراست و اطلاعات محدود و در دست عده‌ای خاص است و آموزش در این سازمان به مردان داده می‌شود. در حوزه روابط سازمانی غیردولتی افرادی که در سطوح ارشد قرار دارند روابط غیررسمی با یکدیگر دارند که در این فضا نیز تصمیم‌گیری‌هایی صورت می‌گیرد. وی با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته در کشورهای دیگر برای کادرسازی در حوزه زنان ادامه داد: در کشورهای اسکاندیناوی 20 درصد از اعضای هیات‌مدیره‌ها باید زن باشند. از سوی دیگر در کشورهای افغانستان و عراق 26 و 28 درصد از نمایندگان مجلس را زنان لازم است تشکیل دهند. این فعال حوزه زنان با بیان اینکه نظام اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایران پدرسالار است، گفت: درغرب مرد سالاری وجود دارد ولی در کشور ما نظام پدرسالارانه حاکم است، چراکه با مفهوم «بزرگی» همراهی می‌کند. این نظام همواره درصدد حفظ بزرگی به مفهوم مرد بودن یا جنس گره خورده است. به گزارش ایسنا، در ادامه این نشست، کبری روشن‌فکر دبیرکارگروه مشارکت سیاسی زنان معاونت امور زنان با اشاره به دیدگاه اسلام به مشارکت سیاسی زنان گفت: مشارکت سیاسی زنان ریشه در صدر اسلام و رویکرد حضرت محمد (ص) دارد. رویکردی که نه تنها به مساوات بودن معتقد است بلکه به حضور زنان نیز تاکید می‌کند، اما مورخان نتوانسته‌اند سیره پیامبر (ص) و معصومان را به روزرسانی کنند. دبیرکارگروه مشارکت سیاسی زنان معاونت امور زنان اضافه کرد: مشارکت سیاسی و اجتماعی که اسلام برای زنان قایل بود، پس از پیامبر اکرم (ص) دچار تهییج شد و رویکردهای جاهلی و یهودی جای آن را گرفت. در واقع حضرت رسول (ص) تاکید داشتند زنان در ساخت اجتماعی و سیاسی حضور داشته باشند حتی در زمان حکومت حضرت علی (ع) و پس از قتل عثمان و در واقعه کربلا نیز زنان به صورت جدی مشارکت داشته‌اند، بنابراین در تاریخ اسلام شاهد مشارکت آنها بوده‌ایم.

منبع: ایسنا