چشمان بسته سازمان همكاري‌هاي اسلامي

به گزارش نامه نیوز، سيزدهمين نشست سران كشورهاي اسلامي در حالي از امروز در استانبول تركيه آغاز خواهد شد كه جهان اسلام از مشكلات بسياري رنج مي‌برد. در حالي كه بيش از پنج سال است بحران سوريه تداوم يافته است، شاهد گسترش بحران تروريسم و افراط‌گرايي به ساير كشورهاي اسلامي مانند عراق و يمن هستيم. در كنار آن نيز برخي كشورهاي مسلمان دچار اختلافات شديدي هستند و اين اختلاف نيز بر بحران‌هاي موجود سايه انداخته و به تداوم آنها منجر شده است. در اين شرايط، ممكن است براي بسياري از فعالان و كارشناسان اين سوال مطرح شود كه سازمان همكاري‌ اسلامي كه با هدف همكاري ميان كشورهاي اسلامي و نزديكي ميان آنها تشكيل شده است، چه اقدامي براي كاهش اختلافات و از بين بردن بحران‌ها انجام داده است؟ و سوال ديگر اين است كه در شرايط موجود، آيا مي‌توان از كارآمدي آن سخن گفت؟ در پاسخ به اين سوالات، من اعتقاد دارم كه سازمان همكاري اسلامي نه تنها اقدامي مشخص و كارا در رابطه با حل و فصل بحران‌هاي منطقه‌اي انجام نداده است، بلكه حتي در برخي موضوعات مانند بحران سوريه و يمن نيز چشمان خود را بسته است. من اعتقاد دارم كه سازمان همكاري اسلامي از ابتداي شروع به كار، از يك ساختار و نظام منسجم و كارآمد برخوردار نبوده و همين ناكارآمدي را هم در سال‌هاي قبل به اثبات رسانده است، پس اكنون نيز نمي‌توان اين انتظار را داشت كه با اين ساختار كهنه و ناكارآمد، انتظار بهره‌وري بالا و حل و فصل بحران‌ها و مسائل جهان اسلام را داشت. اين سازمان از ابتداي شروع كار خود اهدافي را در نظر گرفت كه از جمله آنها همكاري مشترك كشورهاي اسلامي با يكديگر بود اما تا به امروز نشاني در جهت پيگيري آن اهداف نمي‌بينيم و در بيشتر مواقع، كشورهاي عضو به جاي همكاري به رقابت و حتي دشمني با يكديگر پرداخته‌اند. همچنين اين سازمان به جاي نگاه برابر به تمامي اعضا، بيشتر تامين‌كننده منافع برخي از اعضاي خود است. هم‌اكنون نيز سازمان همكاري اسلامي تحت سيطره و نفوذ عربستان سعودي است كه شايد علت اصلي آن حجم بالاي پول‌هايي است كه عربستان به بدنه اين سازمان تزريق مي‌كند. سيزدهمين نشست سران كشورهاي اسلامي در حالي از امروز در استانبول تركيه آغاز خواهد شد كه جهان اسلام از مشكلات بسياري رنج مي‌برد. در حالي كه بيش از پنج سال است بحران سوريه تداوم يافته است، شاهد گسترش بحران تروريسم و افراط‌گرايي به ساير كشورهاي اسلامي مانند عراق و يمن هستيم. در كنار آن نيز برخي از كشورهاي مسلمان دچار اختلافات شديدي هستند و اين اختلاف نيز بر بحران‌هاي موجود سايه انداخته و به تداوم آنها منجر شده است. در اين شرايط، ممكن است براي بسياري از فعالان و كارشناسان اين سوال مطرح شود كه سازمان همكاري‌ اسلامي كه با هدف همكاري ميان كشورهاي اسلامي و نزديكي ميان آنها تشكيل شده است، چه اقدامي براي كاهش اختلافات و از بين بردن بحران‌ها انجام داده است؟ و سوال ديگر اين است كه در شرايط موجود، آيا مي‌توان از كارآمدي آن سخن گفت؟ در پاسخ به اين سوالات، من اعتقاد دارم كه سازمان همكاري اسلامي نه تنها اقدامي مشخص و كارا در رابطه با حل و فصل بحران‌هاي منطقه‌اي انجام نداده است، بلكه حتي در برخي از موضوعات مانند بحران سوريه و يمن نيز چشمان خود را بسته است. من اعتقاد دارم كه سازمان همكاري اسلامي از ابتداي شروع به كار، از يك ساختار و نظام منسجم و كارآمد برخوردار نبوده و همين ناكارآمدي را هم در سال‌هاي قبل به اثبات رسانده است، پس اكنون نيز نمي‌توان اين انتظار را داشت كه با اين ساختار كهنه و ناكارآمد، انتظار بهره‌وري بالا و حل و فصل بحران‌ها و مسائل جهان اسلام را داشت. اين سازمان از ابتداي شروع كار خود اهدافي را در نظر گرفت كه از جمله آنها همكاري مشترك كشورهاي اسلامي با يكديگر بود اما تا به امروز نشاني در جهت پيگيري آن اهداف نمي‌بينيم و در بيشتر مواقع، كشورهاي عضو به جاي همكاري به رقابت و حتي دشمني با يكديگر پرداخته‌اند. همچنين اين سازمان به جاي نگاه برابر به تمامي اعضا، بيشتر تامين‌كننده منافع برخي از اعضاي خود است. هم‌اكنون نيز سازمان همكاري اسلامي تحت سيطره و نفوذ عربستان سعودي است كه شايد علت اصلي آن را در حجم بالاي پول‌هايي دانست كه عربستان به بدنه اين سازمان تزريق مي‌كند. با اين حال، عقب‌ماندگي و كمتر توسعه‌يافتگي كشورهاي اسلامي نيز در ناكارآمدي سازمان همكاري اسلامي نيز تاثيرگذاشته است. به طور مثال‌، ما اكنون شاهد اختلافات شديد بريتانيا با اتحاديه اروپايي در حوزه‌هاي سياسي و اقتصادي هستيم ولي آنها صرف اختلاف به تضعيف و جدايي اتحاديه اروپايي نمي‌پردازند و تلاش مي‌كنند تا از طريق سازوكارهاي ديپلماتيك و در چارچوب گفت‌وگو به حل و فصل مسائل بپردازند اما متاسفانه اين مساله در ميان اعضاي سازمان همكاري اسلامي ديده نمي‌شود و با كوچك‌ترين اختلاف، در جهت حذف و تضعيف يكديگر مي‌كوشند كه به طور مثال، پس از بروز بحران در روابط تهران و رياض، مسوولان عربستاني به جاي گفت‌وگو و تلاش براي مفاهمه به قطع روابط ديپلماتيك دست زدند و از طريق نهادهاي منطقه‌اي و بين‌المللي در تلاش هستند تا ايران را محكوم كنند. مجموعه اين مسائل و اختلاف در نهايت منجر به اين شده است تا سازمان همكاري اسلامي دچار دگرديسي‌هاي شديد شده و از اهداف نخستين خود دور شود. در واقع اختلافات موجود در جهان اسلام موجب شده تا آرمان قدس و آزادسازي فلسطين به بوته فراموشي سپرده شود و طرفين به جاي پرداخت به آن، به درگيري و رقابت با يكديگر بپردازند.

منبع: روزنامه اعتماد