وقتی منتقدان دولت، سخنان سیف را بهانه هجمه علیه برجام کردند

وزارت خارجه گزارش کامل سه ماهه درباره برجام را به مجلس ارائه کرد سوئیفت مجددا برقرار شد قراردادهای مهم برای نوسازی ناوگان هوایی کشور منعقد شد ارائه سوخت به هواپیماهای ایرانی در اکثر پایتخت‌های اروپایی از سر گرفته شد فعالیت مجدد خطوط و شرکت‌های حمل و نقل بین‌‌المللی در بنادر ایران صورت گرفت نام بیش از 700 شخص حقیقی و حقوقی،هواپیما و کشتی از فهرست تحریم‌های آمریکا خارج شد اصل و سود پول ایران، بالغ بر یک میلیارد و هفتصد میلیون دلار، به طور کامل به ایران منتقل شد تحریم های مربوط به واردات، خرید، سوآپ، حمل‌ونقل نفت خام، گاز و محصولات پتروشیمی لغو شد مذاکرات موفق با برخی کشورها در خصوص تامین مالی پروژه‌ها بالغ بر 50 میلیارد دلارصورت گرفت محدودیت های نقل‌وانتقالات مالی، عملیات بانکی، نظام پیام‌رسان مالی توسط اتحادیه اروپا برطرف شد به گزارش نامه‌نیوز، در هفته جاری ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی در راس هیاتی متشکل از معاونت‌های ارزی و اقتصادی این بانک برای شرکت در اجلاس بهاره بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول به آمریکا سفر و در حاشیه اجلاس که به اجلاس «بهاره» شهرت دارد در واشنگتن، با «جک لو» وزیر خزانه‌داری آمریکا دیدار و گفت‌وگو کرد. انتشار ناقص سخنان سیف در مصاحبه‌ای که در حاشیه این اجلاس انجام شد، در کنار روند تخریبی دلواپسانه منتقدان برجام باعث شد هجمه جدیدی علیه توافق هسته‌ای شکل گیرد. این در حالی بود که رسانه‌های منتقد دولت، در اقدامی جالب توجه که شائبه هماهنگی و رفتار «زنجیره‌ای» را به ذهن متبادر می‌کند، با تیتر یکسان «تقریبا هیچ» به استقبال این سخنان رفتند. این در حالی است که فارغ از بی‌توجهی دلواپسان به بخش‌های دیگر سخنان سیف، درک این موضوع که این حرف‌ها مصرف خارجی داشته و برای فشار به طرف مقابل برای اجرای تعهداتش است، چندان سخت و دشوار نیست. ولی‌الله سیف در حاشیه این حضور در مصاحبه با بلومبرگ اظهار کرد که سه ماه پس از اجرایی شدن برجام، جمهوری اسلامی ایران قادر به برداشت حدود 100 میلیارد دلار دارایی‌هایی که در خارج از کشور دارد، نبوده و به دنبال دسترسی به سیستم مالی آمریکا برای کمک به پرداخت پول مبادلاتش است. سیف بیان کرد تا قبل از سال 2008 بانک‌های ایرانی با واسطه بانک‌های خارجی(مانند بانک‌های سوییسی) مجاز به استفاده از این‌گونه مبادلات بودند، اما واشنگتن از نوامبر آن سال استفاده بانک‌های ایرانی از این خدمات را ممنوع اعلام کرد. وی در ادامه گفت در حالی‌که سپرده‌های ایران در خارج از کشور قرار بود آزاد شود، بانک‌های اروپایی نگران نقض شدن مقررات آمریکا هستند. سیف از دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا خواست دستورالعمل‌هایی صادر کند تا بانک‌های اروپایی برای همکاری با ایران انعطاف بیشتری نشان دهند. ولی‌الله سیف در واشنگتن به آمریکا‌یی‌ها هشدار داده بود که برای عمل به تعهدات‌شان باید اقدامات لازم را انجام دهند در غیراینصورت مفاد توافق هسته‌ای نقض می‌شود. اظهارات رئیس بانک مرکزی درحالی برای وادار کردن طرف مقابل به اجرای تمام تعهداتش بیان شده بود و به نوعی مصرف خارجی داشته است که مخالفان دولت روحانی و برجام نه تنها سخنان وی را ناقص نقل کردند بلکه به بی‎ارزش نشان دادن توافق هسته‌ای نیز روی آوردند. تلاش رسانه‌های مخالف دولت برای ناامیدی مردم پس از سخنان رئیس بانک مرکزی دولت یازدهم برخی از رسانه‌های منتقد دولت، در رفتاری زنجیره‌ای‌وار، با تیترهای هماهنگ دست به تخریب و بی‌ارزش نشان دادن برجام زدند و با تیترها و متن‌های ناخوشایند و ناقص از رئیس بانک مرکزی در رسانه‌های خود، نشان دادند که قصد دارند تا مردم را نسبت به برجام و دستاوردهایی که تاکنون برای کشور داشته است نا امید و دلسرد کنند. رسانه‌های منتقد دولت بدون آنکه دستاوردهای برجام را پوشش دهند یا اینکه به سهم اندک یا کوچکی از مزایای توافق هسته‌ای اشاره ‌ای داشته باشند برجام را بی‌ارزش و بی‎اهمیت نشان می‌دهند. درحالی‌که توافق جامع هسته‌ای(برجام) امیدها را نسبت به ورود موج سرمایه‌گذاری خارجی و شکوفایی اقتصادی برانگیخته است. به عنوان مثال شرکت‌های هواپیماسازی همچون ایرباس و بوئینگ برای کمک به نوسازی ناوگان فرسوده ایران وارد مذاکره با شرکت‌هایی هواپیمایی ایران شدند. ضمن آنکه بسیاری از کشورهای اروپایی بعد از سال‎ها که جرات و علاقه‌ای برای ورود به ایران نداشتند بعد از برجام وارد کشورشده و قراردادهای سیاسی و اقتصادی بسیاری را به امضاء رساندند. کشورهایی که در دولت‌های نهم و دهم هیچ اسم و نامی از آن‌ها به میان نبود چه برسد به آنکه با ایران قراردادهای اقتصادی و سیاسی نیز امضاء کنند. به عقیده بسیاری از کارشناسان سیاسی آن زمانی که روزنامه‌ها و رسانه‌های طرفدار دولت قبلی برای اقدامات و عملکردهای اشتباهش خلق حماسه می‌کردند و برای سیاست خارجی رئیس دولت قبل و صدور تحریم‌ها علیه ایران سوت و کف می‌زنند امروز به یاد منافع سیاسی و اقتصادی کشور افتاده‌اند و می‌گویند چرا دولت روحانی برای مشکلات پیش آمده در ایران اقدامی انجام نمی‌دهد؟ آیا نمی‌بینید؟ منتقدان و مخالفان دولت روحانی موضوع بسیار مهمی را درباره سخنان ولی‎الله سیف در واشنگتن نادیده و فراموش کرده‌اند. در حقیقت اظهارات رئیس بانک مرکزی مصرف خارجی داشته است. به عبارتی اظهارات وی به معنای گرفتن امتیازات حداکثری از غربی‌ها و تلاش هر چه بیشتر برای وادار کردن طرف مقابل به انجام کامل تعهدات بوده است. رئیس کل بانک مرکزی ایران در یک دیدار کم‌سابقه در واشنگتن از دولت اوباما خواست برای تسهیل مبادلات بانکی جهانی کشورش اقدامات بیشتری انجام دهد و هشدار داد اگر آمریکا اقدامی نکند توافق هسته‌ای که سال گذشته امضاء شد ممکن است به خطر بیافتد. حتی ولی‌الله سیف در واشنگتن به آمریکا‌یی‌ها هشدار داده بود که برای عمل به تعهدات‌شان باید اقدامات لازم را انجام دهند در غیراینصورت مفاد توافق هسته‌ای نقض می‌شود. کاخ سفید در واکنش به اظهارات رئیس کل بانک مرکزی ایران گفت آمریکا به توافق هسته‌ای معروف به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پایبند است. سخنان سیف کارساز بود رسانه‌های مخالف دولت و برجام تا حدی گفته‌های ولی‌الله سیف را ناقص منعکس کرده بودند که روز گذشته محمدعلی کریمی، مدیر روابط عمومی بانک مرکزی نسبت به اقدام آن‌ها واکنش نشان داد. وی سفر رئیس کل بانک مرکزی به آمریکا سه ماه بعد از اجرای برجام را مهم توصیف کرد و گفت طبیعی است که در آن کشور مباحث مربوط به موانع اجرای برجام به طور جدی‌تری پیگیری شود. وی افزود موضع اصلی ولی‌الله سیف در اجلاس سالانه صندوق بین‌المللی پول این است که اقدامات طرف مقابل در جریان اجرای برجام در برابر اقداماتی که ایران انجام داده کافی نیست. وی ادامه داد مخاطب اصلی این اظهارات، آمریکا و طرف غرب بوده و سخنان رئیس کل بانک مرکزی با هدف وادار کردن واشنگتن به انجام تعهدات حداکثری خود بوده است. کریمی با بیان اینکه در اظهارات سیف در شورای روابط خارجی آمریکا، سخنی از عدم فعالیت سوئیفت نبوده است، گفت: جالب است که برخی همکاران رسانه‌ای از بازنشدن سوئیفت سخن گفته‌اند که این موضوع پیش از این روشن شده که مایه تعجب است. وی ادامه داد روشن است که سخنان سیف ناظر بر عدم همکاری برخی بانک‌ها به دلیل ترس از اعمال جریمه توسط آمریکا و نیز عدم صدور مجوز آن‌ها برای انجام معاملات دلاری با بانک‌های ایرانی بوده است. مدیر روابط عمومی بانک مرکزی با بیان اینکه سامانه جهانی سوئیفت باز است اما معاملات بر پایه دلار به واسطه تحریم‌های اولیه آمریکا همچنان ناممکن است، تاکید کرد سخن بانک مرکزی این است که این موضوع باید به گونه‌ای حل شود. همانطور که سیف نیز اشاره کرد در برجام آمده که تعاملات مالی بین‌المللی ایران باید روان و تسهیل شود و اکنون نظام مالی و بانکی آمریکا مزاحم این روند است؛ بنابراین کشورهای 1+5 کمک کنند این مهم زودتر حل شود. وی بیان کرد سفر رئیس کل بانک مرکزی به آمریکا آثار و برکات خود را به جا خواهد گذاشت و انتظار می‌رود کشورهای 1+5 در تسریع برقـراری روابط بانکی و تسهیل مسیر تعاملات بین‌المللی بانکی تحرک بیشتری از خود نشان دهند؛ همانطور که بلافاصله پس از سخنان سیف در شورای روابط خارجی آمریکا، مسئولان دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا (OFAC) در جلسه‌ای با همکاران بانک مرکزی ایران به بررسی مسائل پیش رو به صورت جزئی و عملیاتی پرداختند و در همان جلسه مقرر شد اقداماتی فوری انجام شود. به گفته وی، بازتاب سخنان انتقادی رئیس کل بانک مرکزی در رسانه‌ها و محافل اقتصادی آمریکا اثرگذار و گسترده بوده و با توجه به اشاره سیف به مقاوم بودن اقتصاد ایران، به این اظهارات از زاویه قدرت نگاه شده است. مدیر روابط عمومی بانک مرکزی گفت اقدام بانک‌های خارجی در برقراری روابط کارگزاری با بانک‌های ایرانی یک امر زمان‌بر و مطابق با روال بانکداری بین‌الملل است و تاکنون نیز بیش از 300 رابطه کارگزاری ایجاد شده است. طبیعی به نظر می‌رسد که مقام ارشد بانکی ایران در این سفر بر پایبندی طرف مقابل بر تعهدات خود تاکید و کاستی‌های موجود را گوشزد کنند. رئیس بانک مرکزی بر سخنان رهبر معظم انقلاب تاکید کرد حال سوال اینجاست که چرا رسانه‌های مخالف برجام و دولت روحانی سخنان رئیس بانک مرکزی را ناقص منعکس کرده‌اند؟ آیا هشدارهای ولی‌الله سیف درباره عدم انجام تعهدات و نقض برجام را متوجه نمی‌شوند؟ چرا مخالفان دستاوردهای برجام را نمی‌بینند؟ مهدی مطهرنیا، کارشناس سیاست خارجی در گفت‌وگو با «ابتکار» درباره سخنان رئیس بانک مرکزی اظهار کرد: آنچه که ولی‌الله سیف در در اجلاس بهاره بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول بیان کرده در حقیقت همان مسیری است که رهبر معظم انقلاب اسلامی مطرح می‌کنند تا طرف‌های مقابل هر چه سریعتر تعهدات و الزاماتی که در برجام تعیین شده است را اجرایی و عملیاتی کنند. الزام به اجرای تعهدات به عنوان گزاره ملی تلقی می‌شود که از طرف همگان مورد حمایت قرار می‌گیرد. بنابراین منظور رئیس بانک مرکزی هشداری برای الزام به اجرای تعهدات است نه اینکه برجام هیچ دستاوردی برای نظام، ملت و کشور نداشته است. وی در ادامه افزود: برجام متوجه برداشتن تحریم‌های مبتنی بر پرونده هسته‌ای و تلاش‌های ایران برای دستیابی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای بود به گونه‌ای که ما باید در مسیر یک حرکت طولانی به صورت آرام و مدبرانه سایه شوم این تحریم‌ها را از کشور و به ویژه اقتصاد بردارد. این استاد دانشگاه یادآور شد: برخی افراد فراموش کرده‌اند که در طول 35 سال، تحریم‌ها در نقاط و جاهای مختلف کشور درهم فشرده می‌شوند و در سال‌های اخیر با تلاش ایالات متحده آمریکا با وارد کردن مولفه‌های گوناگون عملیاتی شده است. مطهرنیا با بیان اینکه تحریم‌ها به مثابه بیماری است که خروار خروار آمده و مثقال مثقال از بدن خارج می‌شود، تصریح کرد: مخالفان برجام در گذشته بارها می‌‌گفتند «تحریم‌ها به هیچ وجه من‌الوجوه تاثیری ندارد»، «تحریم‌ها کاغذ پاره‌ای بیش نیست» و گزاره‌ها و جملات این چنینی را به کار می‌بردند در حال حاضر حقیقتا پاسخگوی مردم نیستند. بنابراین گزینه فرار رو به جلو را انتخاب کرده‌ و از یاد برده‌اند که اکنون به عنوان افرادی که خواهان برداشته شدن سریع تحریم‌ها و بازگشت به وضعیت عادی هستند درصدد ایجاد توقعات فزاینده از دولت و به پیروی از آن «نظام جمهوری اسلامی» را بالا می‎برد و در نهایت و دراز مدت به تضعیف نظام جمهوری اسلامی کمک می‌کنند. به گفته مطهرنیا، سوال اینجاست، افرادی که به این منطق آگاهند آیا انسان‌های معتقد به ولایت و امامت هستند؟ آیا به نظام جمهوری اسلامی و به آینده استحکام و استقرار نظام می‌اندیشیند؟ یا در پی تضعیف نظام برآمده‌اند؟ بنابراین این افراد به دنبال شکست برجام و تضعیف قدرت سیاسی و امنیتی حکومت هستند. او تاکید کرد: آیا چنین افراد و جناح‌هایی می‌توانند مشخصه‌هایی از یک سازماندهی سیاسی و تلاش برای ثبات را داشته باشند؟ یا اینکه مشخصه اصلی آن‌ها فتنه برانگیزی و ایجاد یک نوع نا به سامانی سیاسی برای آینده است؟ به هر ترتیب این موارد پرسش‌هایی است که پاسخ‌‌های زیادی را طلب می‌کند و مردم فهیم ایران باید باید به این موضوعات بیاندیشند. مخالفان روحانی درصدد افزایش توقعات از برجام هستند مطهرنیا در ادامه به مخالفان برجام و دولت روحانی اشاره کرد و در این باره گفت: امروز برجام به جای آنکه پرونده ملی و ناشی از اراده حکومتی باشد متاسفانه با نگاهی حزبی و جناحی رو به رو شده است. به این معنا که امضای برجام و برنامه‌ جامع اقدام مشترک زمانی پذیرفته شد که مجموعه ارکان و نهادهای موجود در ساختار قدرت ایران پذیرای آن شدند و با قبول برجام بود که ما شاهد ایجاد فضایی منطقی در پذیرش توافق نامه با جهت گیری مبتنی بر عقلانیت و خرد ورزی بودیم.‌ در این چارچوب و منطق است که حکومت با تمام ارکانش به ویژه ارکان‌های امنیتی، سیاسی و اقتصادی پذیرای برجام شدند و در چارچوب این پذیرش بود که در نهایت تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌های مهم صورت گرفت. مطهرنیا با اشاره به اینکه تصمیم‌سازی‌های مهم به گونه‌ای پیش رفت که موجبات ایجاد یک تصمیم‌گیری نهایی از سوی رهبر معظم انقلاب را به دنبال داشت، تاکید کرد: همگان به خوبی می‌دانند که پرونده هسته‌ای پرونده‌ای نبود که یکی از مجموعه‌های ارکان تصمیم‌ساز در نظام جمهوری اسلامی ایران در باب آن تصمیم‌گیری کند. بلکه آنچه که اهمیت داشت آن بود که در پرتو این معنا و در نهایت اراده رهبری نظام جمهوری اسلامی اساسا برجام پذیرفته شود. این استاد دانشگاه ادامه داد: اکنون اینکه پذیرش با مطلوبیت همراه بود یا با اکراه و جنبه‌های آشکار و پنهان اجبار، مفروض‌های متفاوتی را پیش می‌کشد. ولی آنچه که مسجل است در نهایت اساسا مقام معظم رهبری است که پذیرش جهت گیری برجام را معنادار و تصمیم نهایی در این زمینه را تعریف‌پذیر می‌کند. مطهرنیا افزود: ما شاهد این هستیم که همواره رهبر انقلاب برای کمک به عملیاتی شدن برجام و ایجاد فضایی مناسب برای ایجاد بیشتر فشار سیاسی، اقتصادی و امنیتی بر کشورهای متعهد یعنی کشورهای 1+5 بر آن شده‌اند که یا نگاه فاقد خوش‌بینی خودشان مطرح کنند یا آنچه که به عنوان رهبر نظام جمهوری اسلامی ایران مطالبات مردم از این تعهد را نسبت به بیگانگان طرح کنند. ولی متاسفانه فرمایشات ایشان تحت تاثیر گرایش‌های جناحی و حزبی از سوی بعضی از جناح‌ها مورد توجه قرار گرفته و به جای آنکه در مسیر مشخص شده رهبر انقلاب و ارکان تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیرنده ساختار قدرت در ایران حرکت کنند نسبت به برجام توقعات فزاینده به وجود آورده‌اند و سپس با این توقعات بر آن هستند تا زمینه‎ساز و زمینه‌پرور ایجاد فضای شکست برجام و استفاده از این فضا برای پیروزی در رقابت‌های سیاسی در داخل کشور شوند. این کارشناس سیاست خارجی گفت: اقدامات و مخالفت‌های گروهی خاص با برجام از انتخابات هفتم اسفند ماه شدت بیشتری یافته است و این نوع حرکات رد حقیقت نمایانگر اصل سوم قانون نیوتن است. وی در ادامه به این اشاره کرد و افزود: هر عملی را عکس‌العمل است و به همان نسبت در جهت معکوس شکل می‌گیرد زیرا گروه‌های اعتدالی در انتخابات هفتم اسفندماه توانستند پیروزی و موفقیت کامل به دست بیاورند. در این چارچوب به ویژه در مرکز ایران این پیروزی نمایانگر شد و در جهت ایجاد فضای بهره‌برداری منفی از مقولات موجود برجام حرکت کرده و آن را به یک پرونده حزب و جناحی بدل کرده‌اند و در حال تثبیت آن هستند.

منبع: روزنامه ابتکار