هند، خیلی دور خیلی نزدیک/ «مودی» و ماموریت گسترش روابط تهران-دهلی‌نو

خدیجه غبیشاوی ، تهران فردا میزبان نارندرا مودی، نخست وزیر هند خواهد بود؛ میزبانی که قرار است مسیر آینده اقتصادی دهلی نو را تا اندازه زیادی روشن کند. رسانه های خارجی این سفر را برای هند تعیین کننده خوانده اند تا جایی که بی بی سی در این باره نوشت: با سفر فردای مودی به ایران روشن خواهد شد که دهلی نو عرصه جدیدی از روابط خود با تهران را آغاز خواهد کرد یا اینکه فرصت گسترش تعامل میان دو کشور از دست رفته است. به باور رسانه ها و تحلیلگران، ظهور ایران پس از تحریم ها می تواند فرصت سرمایه گذاری بزرگی برای شرکت های هندی ایجاد کند. اما ممکن است ایرانیان با تکیه بر تجربه گذشته روابط میان دو کشور، درباره این موضوع با احتیاط بیشتری رفتار کنند. هند در سال 2009 به نفع یک قطعنامه ضدایرانی رای داد، و پس از آن به طور قابل توجهی واردات نفت خود از ایران را در پی فشارهای آمریکا کاهش داد. فاطمه امان، تحلیلگر مسائل ایران و جنوب آسیا در آمریکا در این باره می گوید: این درس تلخی برای مردم ایران بود. آنها دریافتند که هند در هیچ مناقشه ای جانب ایران را نخواهد گرفت و دهلی نو روابط خود با آمریکا و غرب را فدای ایران نخواهد کرد. هند یکی از کشورهایی بود که قوانین تحریمی و محدود کننده آمریکا و غرب را به طور سفت و سختی علیه ایران به اجرا درآورد، علیه ایران در سازمان انرژی اتمی رای داد و واردات نفت خام خود از ایران را به اندازه زیادی کاهش داد؛ چشن دهلی نو اما امروز به سمت ایران است، نه تنها به دنبال سرمایه گذاری در زیرساخت ها، راه ها و کشتیرانی، گاز و انرژی است بلکه به دنبال کنار زدن پاکستان و ورود به افغانستان از مسیر تهران است. در اینجا به چند نکته مهم درباره روابط ایران و هند اشاره خواهیم کرد. * تا سال 2011 و 2012 تهران دومین صادر کننده بزرگ نفت خام به هند بود و این کشور در دوران تحریم باخرید 20 درصد از نفت ایران (200 هزار بشكه ) به عنوان دومین خریدار نفت ایران به شمار می رفت. * هند، پس از ایران دومین کشوری دارای بیشترین جمعیت مسلمانان شیعه در جهان است. بیش از 45 میلیون نفر مسلمانان شیعه در هند زندگی می کنند. * هند در چند سال اخیر بر روابط خود با آمریکا و غرب متمرکز شد و اولویت خود را به آنان ارائه کرد و روابط خود با آمریکا و غرب را فدای روابط خود با ایران کرد. هند فاقد سرمایه دیپلماتیک، اراده و شجاعت لازم برای ایجاد هماهنگی در روابط خود با ایران در دوران تحریم بود. دورانی که ایران به شریکی چون هند نیازمند بود. * هند به دلیل تحریم های ایران قادر به پرداخت پول وادرات نفت از این کشور نبود و همچنان نیز 6.5 میلیون دلار به این ایران بدهکار است. موضوعی که مقامات هند تلاش داشتند پیش از انجام سفر مودی به ایران حل و فصل شود. *با وخیم شدن اوضاع امنیتی در افغانستان، هند به دنبال یافتن راه های مختلفی برای محکم کردن جای پای خود در کشورهای جنگ زده برای مقابله با نفوذ پاکستان است، از این رو هند به دنبال آن است تا از طریق ایران با افغانستان بر سر این موضوع تعامل کند. * هند بیش از 150 میلیون دلار برای توسعه بندر چابهار در جنوب شرقی ایران سرمایه گذاری کرده است. این کشور امیدوار است که این بندر مسیر تجاری هند به افغانستان را مهیا کند. *مودی، نخست وزیر هند در سفر خود به ایران و دیدار و گفت وگو با حسن روحانی رئیس جمهوری این کشور به دنبال آن است تا اطمینان لازم از بابت تعمیق و گسترش روابط میان دو کشور ایران و هند را دریافت کند. * ایران پس از تحریم ها فرصتی کم نظیر برای شرکت های هندی ایجاد کرده است، از همین رو مودی تلاش می کند تا در این سفر هند را به بازار مهم و قابل توجه ایران بازگرداند.