عربستان قدرت ایران را برنمی­‌تابد

به گزارش نامه‌نیوز، هم ایران و هم عربستان کشورهایی هستند که در منطقه مهم خاورمیانه بیشتر از سایر کشورها نفوذ و همچنین قدرت تاثیرگذاری دارند و به همین دلیل قانون نانوشته‌­ای این طور حکم می­‌کند که اگر این دو کشور در رابطه دو جانبه به تعامل برسند، تبعات مثبت زیادی برای منطقه خواهد داشت. با این حال، آنچه در این چند سال مشاهده شده چیزی به غیر از تنش، چالش، اتهام و... نبوده و فاصله به قدری زیاد شده است که افکار عمومی احتمال همنشینی ایران و عربستان را احتمالی محال قلمداد می­‌کنند. حسین رویوران تحلیلگر مسائل خاورمیانه به پرسش‌­های «آرمان امروز» درباره علل چالش موجود بین ایران و عربستان پاسخ می­‌گوید: وزیر امور خارجه عربستان، ایران را به تلاش برای بی ثباتی در سراسر منطقه متهم کرد. به نظر می‌­رسد تنش بین این دو کشو مهم منطقه قرار نیست، تمام شود. این اظهارنظر عادل‌­الجبیر در شرایطی اتهام‌­های جدیدی را متوجه جمهوری اسلامی کرد که چندی است بحث جدیدی بین دو کشور مطرح نشده است. عربستان سعودی اصرار به پیگیری سیاست «تعارض با ایران» دارد و تمام این اظهارنظرها در همان چارچوب انجام می­‌شود. مخصوصا این که آنها این روزها سیاست‌هایشان درباره یمن، سوریه و عراق را در محاق می‌­بینند تا چالش را به‌طور پررنگی تجربه کنند. پس باید این‌طور نتیجه‌­گیری کرد که اظهارنظرهای اینچنین نشانه‌­ای از سرخوردگی و شکست سیاسی عربستان است. چالش بین ایران و عربستان برای دو کشور که اتفاقا از تصمیم‌سازهای موثر خاورمیانه هستند، چه تبعاتی می­تواند برای دو کشور و البته منطقه داشته باشد؟ به هر حال تضاد بین دو طرف، به هر دو طرف هزینه‌هایی را تحمیل می­کند و دقیقا به همین دلیل، دستگاه خارجی همیشه اولویت اصلی را تعامل می‌­پندارند. ایران و عربستان هم نسبت به این مساله آگاهی دارند. اما مشکل، این است که سعودی‌­ها حاضر به پایان دادن به این تنش نیستند. عربستان سعودی متاسفانه با سیاست فرار به جلو هم هزینه‌های خودش و هم هزینه‌های ایران و هم مشکلات خاورمیانه را افزایش می­دهد. این در حالی است که همسویی احتمالی ایران و عربستان به راحتی می­تواند چالش­‌های موجود در کشورهای منطقه را به کمترین حالت ممکن خود برساند. همچنین این دو کشور اگر قرار را بر تعامل بگذارند، دیگر شاهد این نخواهیم بود که قدرت‌های فرامنطقه‌­ای به خود اجازه دخالت در امور خاورمیانه را بدهند. عربستان با تخریب و رویایی با ایران چه هدفی دارد و اجرایی کردن چه برنامه‌­ای را در منطقه دنبال می‌­کند؟ این کشور معتقد به معادله صفر و صد است. آنها این ذهنیت را دارند که اگر نفوذ ایران زیاد شود، آنها موقعیت تاثیرگذاری­شان را از دست خواهد داد و بالعکس. این ذهنیت در حالی ذهن آنها را مشوش کرده است که به قاعده نمی‌توان چنین تحلیلی را با متر و معیاری دیپلماتیک قبول کرد. عربستان فعلا معتقد است که معادله‌­شان با ایران فقط معادله‌­ای «برد- باخت» است و چون این‌طور فکر می­‌کنند، حاضر هستند برای کارشکنی علیه ایران هزین­ه‌های گزافی را به لحاظ مالی و دیپلماتیک پرداخت کنند. گروهی عقیده‌­شان این است که به دلیل اهمیت مساله، حتما باید راهکاری برای پایان مناقشه پیدا کرد. در فضای دیپلماسی باید دوجانبه تلاش شود تا نتیجه‌­ای به دست آید. اگر طرف مقابل آمادگی نداشته باشد، هیچ تلاشی نمی­تواند بحران و فاصله موجود را از میان بردارد. به نظر می­‌رسد عربستانی­‌ها از توافق ایران با ۱+۵ عصبانی هستند و با وجود گذشت یک سال و چند ماه هنوز نتوانسته­‌اند با این مساله کنار بیایند. توافق هسته‌­ای را باید «اعتراف غرب به ایران به عنوان قدرت منطقه‌­ای» بدانیم که کشورهای حوزه خلیج‌­فارس چاره‌­ای جز کنار آمدن با این مساله ندارند. این جایگاه برای عربستان به این معنی است که «آمریکا ایران را به رسمیت شناخته است» و از این پس احتمال دارد در حل بحران‌­های منطقه با جمهوری اسلامی ایران رایزنی کرده و به نتیجه برسد. به همین دلیل عربستان از گسترش نفوذ ایران در مناسبات بین­‌المللی و به ویژه در تحرکات مرتبط با خاورمیانه ناراضی است و احساس خطر می­کند. اوباما نسبت به رئیس­‌جمهوری­‌های دیگر آمریکا موضعی متفاوت با عربستان داشت و این طور نبود که دولتش را به همراهی در هر شرایطی با عربستان مجاب کند. فضای بین عربستان و ایالات متحده در دولت‌های احتمالی هیلاری کلینتون یا دونالد ترامپ چه نوع فضایی خواهد بود؟ کلینتون رسما اعلام کرده که با عربستان رابطه و هم‌پیمانی نزدیک‌­تری برقرار خواهد کرد. اما ترامپ اعلام کرده است که حاضر نیست نه از عربستان و نه از هیچ هم‌پیمان دیگری از جیب مردم آمریکا حمایت کند. نکته معلوم، اما این است که عربستان از برنده شدن هیلاری کلینتون راضی است، چون در این حالت شاهد هم‌پیمانی خوبی بین دو کشور خواهیم بود. نزدیکی یا دوری عربستان نسبت به آمریکا چقدر برای جمهوری اسلامی اهمیت دارد؟ عربستان می‌تواند تعامل نزدیکی با آمریکایی‌­ها داشته باشد، آل سعود همه تلاششان را به کار خواهند گرفت تا تعامل کشورشان با ایالات­ متحده را در راستای تهدید منافع و موقعیت جمهوری­ اسلامی به کار بگیرند و در این چارچوب کارهای لازم را انجام بدهند تا آمریکا علیه ایران تحریک شود.

منبع: روزنامه آرمان