آینده روابط ایران و آمریکای ترامپ

داوودهرمیداس باوند* مطابق با زمان مقرر در بیستم ژانویه مصادف با یکم بهمن دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور قدرت در آمریکا را در اختیار گرفت. حضور ترامپ درکاخ سفید برای بازیگران مختلف بین‌المللی حائز اهمیت است. با توجه به روابط پر فراز و نشیب ایران و آمریکا در طول انقلاب اسلامی رابطه تهران- واشنگتن در این فصل جدید نیز مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. اولین موضوعی که در آینده دو کشور مطرح می­‌شود، مربوط به توافق هسته‌ای است که در دولت دموکرات اوباما به سرانجام رسید. به گزارش نامه نیوز،‌ در این مورد بعید به نظر می‌رسد که ترامپ تصمیمی جهت لغو این توافق اتخاذ کند. با اینکه در کابینه دونالد ترامپ افرادی حضور یافتند که سیاست هایی مخالف با ایران دارند با این حال همان گونه که وزیر دفاع او و رئیس سازمان CIA در دولت ترامپ اعلام کردند، «اگرچه برجام یک توافق مناسب نیست، اما آمریکا ملزم به اجرای تعهدات خود است». از طرف دیگر ترامپ نیاز به گذشت زمان دارد تا به عنوان یک سیاستمدار ارشد تجاربی را به‌دست آورد و بدیهی است بعد از این مدت نیز اولین اولویت او ایران نخواهد بود. موضوعاتی نظیر روابط با چین، اتحادیه اروپا، ناتو و چگونگی برقراری روابط با روسیه برای آمریکا اهمیت بیشتری دارند. در واقع بعید به نظر می‌رسد ترامپ از یک موضوع حل شده به نام برجام دوباره برای خود مساله بسازد و خود را درگیر کند. از طرف دیگر باید توجه کرد توافق هسته‌ای ایران که با شش قدرت جهانی به سرانجام رسیده در شورای امنیت تصویب شده است و هرگونه تلاش از سوی طرفین برای دور زدن آن می‌تواند از طریق ابزارهایی چون شورای امنیت، دیوان بین المللی دادگستری لاهه و... متوقف شود. علاوه بر این موضوع دیگری که در آینده روابط ترامپ و ایران قابلیت بررسی دارد، تحولات خاورمیانه است. در این موضوع اگر ایران و عربستان بتوانند با درایت اختلافات خود را از طریق مذاکره و گفت‌وگو حل کنند، دخالت‌های آمریکا کم رنگ می‌شود و به نوعی فلسفه وجودی خود را از دست می‌دهد. اما، اگر دو طرف نخواهند یا نتوانند مشکلات خود را حل کنند با توجه به این که برخی چهره‌ها در کابینه جدید آمریکا نظر مساعدی به سیاست‌‌های ایران در خاورمیانه ندارند و ایران را منشأ بی ثباتی و بحران می‌دانند در این صورت دخالت آمریکا در منطقه پررنگ می‌شود و آنها سیاست‌هایی همنوا با عربستان را در پیش خواهند گرفت. در موضوع سوریه با توجه به چارچوبی که ایران، روسیه و ترکیه به آن دست یافتند و اخیرا برای نشست آتی از آمریکا هم دعوت شده، به نظر می‌رسد می‌توان به راه حل بحران سوریه رسید. حضور آمریکا در نشست آتی نشان می‌دهد روس‌ها به خوبی واقف هستند که بدون آمریکا بحران در سوریه حل نمی‌شود، اما ادامه چارچوب فعلی با حضور آمریکا برای ایران هم می‌تواند نتایج مثبتی را به همراه آورد. با همه تفاسیر در برخورد با پدیده‌ای به نام ترامپ، چگونگی رویکرد ایران نیز مطرح است. برخی اظهارات که به‌ويژه از سوی مخالفان دولت انجام می‌شود ضرورتی در بیان آن نیست. ذکر این نکته مهم است که توجه شود، ‌نمی‌توانیم آمریکا را درنظر نگیریم و صرفا به روابط با روسیه خوشبین باشیم. روس‌ها به دنبال منافع ملی خود هستند. آنها از شرایط حضور ترامپ به دنبال بهره برداری حداکثری به نفع خود هستند و نمی‌توان خوشبین بود روسیه همواره نظراتی موافق با ایران را در منطقه اتخاذ کند. موضع‌گیری‌ها و اظهارات ایران در آینده روابط با ترامپ بسیار اهمیت دارد.

منبع: روزنامه آرمان