واکنش‌ها به نظر آیت‌الله نوری همدانی درباره رباخواری بانک‌ها

«آیت‌الله نوری همدانی» روز چهارشنبه (۲۰ بهمن ماه) در صحبت‌هایی که واکنش‌های مختلفی را به دنبال داشت، به موضوع ربا در فعالیت‌های بانکی اشاره و تاکید کرد: ربا، گناه کبیره‌ای است که در اسلام حرام است، خاطرنشان کرد: اگر در مقابل یک قرض، پول بیشتری گرفته شود، حرام و ربا است و متأسفانه این کار در بانک‌های ما انجام می‌شود. به گزارش نامه نیوز، آیت الله نوری همدانی با اشاره به اینکه گرفتن زیادی فقط در یک مورد مجاز است، تصریح کرد: اگر در هنگام قرض و به عنوان شرط ضمن عقد توافق شود که اگر تا فلان تاریخ آورده نشود، باید فلان مقدار جریمه دهد، مشکلی نیست و باید پرداخت شود؛ اما در بانک‌ها از این موضوع سوءاستفاده شده و در قراردادهای خود آورده‌اند که اگر یک ماه دیر شود، فلان مقدار؛ اگر یک ماه و پنج روز دیر شود، فلان مقدار و ...؛ که در این صورت این جریمه‌ها را روی بدهی افراد کشیده و برای آن جریمه نیز مجدد جریمه دریافت می‌کنند که این مسائل، ربا است. این استاد حوزه بیان کرد: جریمه را فقط یک مرتبه می‌توان دریافت کرد؛ نه اینکه برای آن مدل‌های گوناگون ساخته و روی جریمه نیز مجددا جریمه دریافت کنند. بارها در پاسخ به نامه‌ها نوشته‌ایم که جریمه برای أداء دین رباست، اما متاسفانه به این احکام الهی عمل نمی‌شود. انتشار سخنان آیت‌الله نوری همدانی با واکنش‌های اکثرا موافق و گاها مخالفی ازسوی کاربران ایسنا همراه شد که نشان می‌دهد آنها به عنوان بخشی از کلیت جامعه، بر صحبت‌های آیت‌الله نوری همدانی مُهر تایید زده و به خواستار ارائه راهکاری ازسوی مسئولان برای پایان دادن به این سیاست‌ بانکی هستند. یک کارمند بانک در نظری کوتاه می‌گوید: "آقای نوری همدانی فرموده‌اند بانک‌ها برای رویِ جریمه نیز جریمه می‌گیرند، در حالیکه این موضوع صحت ندارد". اما یک استاد اقتصاد در پاسخ و مخالفت با این کارمند بانک گفت: صحت دارد، (بانک‌ها) مردم را تاراج می‌کنند. همچنین یکی دیگر از مخاطبان ایسنا در اعتراض به وام بانک‌ها گفت: بانک‌ها وام مسکن به کارمندان خود می‌دهند با سود بسیار پایین در حالی که این موضوع صحت ندارد! در ضمن وقتی کارمند این وام مسکن را تسویه کرد، باز راحت یک وام مسکن با مبلغ جدید و با سود کم می‌ده به کارمندش، البته این موضوع هم صحت نداره. البته کارمند بانک وقتی یکی دو سال مونده به بازنشستگیش باز این وام رو می‌گیره یکی دو سال قسط‌اش رو میده، وقتی بازنشسته شد دیگه پرداخت بقیه وام را خود بانک به عهده می‌گیره، در حالیکه این هم صحت نداره... یکی دیگر از مخاطبان ایسنا در اعتراض به حرف کارمند بانک گفت: رباخواریِ بانک‌ها و جریمه‌های سر به فلک کشیده چیزی نیست که بر کسی پوشیده باشه. ... درود بر آیت‌الله نوری همدانی که حرف حق میزنه و تقوا داره. مخاطب دیگری با رد نظر کارمند بانک گفت: من که پرداخت کردم، بنده خدا چرا منکر می‌شی؟ یکی دیگر از مخاطبان در اعتراش به سخن کارمند بانک تاکید کرد: وقتی جریمه مدت طولانی می‌شه، بانک مبلغ جریمه را بالا می‌بره و این کار هر سال صورت می‌گیره. این یعنی جریمه روی جریمه؛ یعنی جریمه هر سال مضاعف می‌شه عزیز کارمند بانک. کاربر دیگری با بیان اینکه سیستم بانکداری ربوی است افزود: مشکل فقط جریمه بانک‌ها نیست، کل سیستم بانکی ما ربوی است برادر؛ خدا خیر بنده‌هاشو می‌خواسته که ربا رو حرام کرده. مخاطب دیگری با اشاره به این بخش از صحبت‌های نوری همدانی که "اگر یک ماه تاخیر شود فلان درصد جریمه و اگر یک ماه و پنج روز باشد فلان درصد جریمه" نوشته است: در اصطلاح جرایم پلکانی گفته می‌شد که مربوط به مصوبه هیئت وزیران بوده که قبلاً لغو شده و الان کلیه جرایم 6 درصد شده و آن هم در زمان تسویه تسهیلات، کلاً توسط بانک بخشیده می‌شود. در هیچ بانکی برای جریمه، جریمه در نظر گرفته نمی‌شود. وی همچنین درباره این بخش از صحبت‌ها که "اگر بانک‌ها دست از این کار برندارند، مردم پول خود را به بانک ندهند و خود اشتغال ایجاد کنند" گفته است: مثلاً شما فرض کنید الان ۱۰۰ میلیون تومان پول دارید، با وضعیت کنونی رکود اقتصاد چه فعالیت کسب و کاری می‌توان راه انداخت و اگر مردم خود باید اشتغال ایجاد کنند؛ پس نقش دولت چه می‌تواند باشد؟ این در حالیست که سودهای بانکی منبعی برای ارتزاق عده زیادی از افراد کشور است. مخاطبی در پاسخ به این صحبت ها نوشته است: بنده خودم بیشتر از اقساط جریمه دادم اقساط بروز شده جریمه‌هاش هنوزم باقی‌ست. کاربر دیگر ایسنا معتقد است: بانک‌ها سال‌هاست که با بی‌اعتبار کردن اسناد بانکی از قبیل چک، سفته و از این قبیل، اعتماد بین مردم را نابود کردند، برای همین خودشان با خیال راحت پول‌های سرگردان مملکت را مدیریت می‌کنند. اگر واقعا ربا هست، چرا هیچ مرجعی به خود جرات نمی‌دهد با صدای رسا به مردم بگوید مردم این ربا هست؟ چرا فقط تو جمع خصوصی بیان می‌کنند که این هم اثری ندارد. مگر (سیستم بانکی) از قدیم نبوده که حالا متوجه شدید؟ به نظر من که یک تولیدکننده هستم، این اقتصادِ کمرشکسته جایگاهی برای رشد و توسعه ندارد. زمانی که خودِ بانک‌ها ... کالا هستند، مگر می‌شود از تولید دم زد؟ وقتی مدیران بانک‌ها در جهت‌دهی وام ذینفع هستند، مگر میشه به صنعت اعتماد کرد؟ مخاطب دیگری با درخواست از مسئولین که این مشکل را حل کنند افزود: کاملا حرف شما درسته، مردم اعتماد می‌کنن، حالا اینطوری شک دارن به کل پول‌شون و چه کار می‌تونن بکنن، مشکل بانک‌ها رو حل کنید. یکی دیگر از مخاطبان با بیان اینکه خوب مسئله جالبیه، این احکام رو چرا به مردم میگن؟ یادآور شد: خوب به بانک‌ها ابلاغ کنین. به مقامات کشور ابلاغ کنین. مردم بیچاره چکار کنن؟ طرف کل سرمایه ۳۰ سال زندگیش شده ۳۰ میلیون تومن، گذاشته بانک که روش یه سودی خفیفی در حد ماهیانه ۴۰۰ هزار تومن (مثلا) دریافت کنه تا کمک خرجش باشه. خوب همین دلخوشی رو هم ازش بگیرین، چیکار کنه بنده خدا؟ از مسئولینی طلبکار باشین که وام‌های چند میلیاردی بدون وثیقه می‌گیرن و پس نمی‌دن. یکی دیگر از مخاطبان در پاسخ به سوال کاربری که پرسید "پس کجا سرمایه‌گذاری کنیم؟" پیشنهاد کرد: بزرگوار، کسی مشکل با سرمایه گذاری ندارد، اما دلیل نمی‌شود که با پول منفعت پول بگیری. می‌تونی جایی برای اشتغال دایر و چندین برابر مبلغ که بانک از بابت پولِ پس‌اندازت می‌دهد از آن بدست بیاوری، در آن صورت هم خودت منفعت بردی و هم خانواده. همچنین یکی دیگر از کاربران که خانم بود در پاسخ به سوال این شهروند گفت: همون جاهایی که بقیه مردم دنیا سرمایه‌گذاری می‌کنند؛ بورس، بازار، خلاقیت در کسب و کار، شراکت با مخترعین و صنعتی کردن ابداعات. همین گوشی و رایانه‌ای که دست ماست حاصل همین پول‌های سرمایه‌گذاری شده است که به جای بانک‌ها به دست اهلش رسیده. اینجوریه که مملکت کم‌کم همه‌جانبه پیشرفت میکنه. همچنین یکی دیگر از مخاطبان خطاب به آیت‌الله نوری همدانی گفت: حضرت آیت الله ملت مقلد هستند، فتوی بدهید تا مردم اطاعت کنند. یکی دیگر از کاربران که خود جز وام گیرندگان بانک دولتی بوده گفت: وام بانک (...) را گرفتم، کلی پول بابت اوراق و کارمزد دادم، حالا برای ۳۵ میلیون باید ۱۰۰ میلیون پس بدهم، به این میگن بانکداری حلال و اسلامی با حقوق کارگری بُرجی ۷۰۰ هزار حساب کن تا ۱۲ سال. کاربر دیگری گفت: کل فرمایش حاج‌آقا صحیح است، متاسفانه خودِ ساختار دولت نیز از بانک‌ها حمایت می‌کند و نتیجه‌اش تباهی و فقر و بیچارگی برای مردم فقیر است. در دیگر کشورها برای نگهداری پول در بانک‌ها اجرت دریافت می‌کنند و کل پول‌ها در اقتصاد استفاده می‌شود. متاسفانه بعضی از مردم ربا دریافت می‌کنند که عاقبت ویرانی و بدبختی برای جامعه است؛ ضمنا آن پول دریافتی نیز برکت ندارد و قسمت دارو و درمان می‌شود. باید دولت در یک اقدام کلی منفعت از پول را قدغن کند، آن موقع است که ارزش پول ملی بالا رفته و همه برای به‌دست آوردن آن تلاش می‌کنند. کاربر دیگری افزود : هیچکس خوشش نمیاد بره توی بانکها اسیر بشه التماس کنه در بانکها هم هرگونه دستور میدند مثلا برو با این شرایط ضامن بیار این مدارک رابیار اون مدارک را بیار این نشد برو اونیکی را بیار امروز فلان کس نیست برو هفته دیگه بیا هر موقع هم اعتراض میکنی میگه نمی‌تونی وام نگیر مگر ما بدنبالت سیب قرمز فرستاده‌ایم خلاصه با هزار مصیبت وام را آنهم باشرایط درصد دلخواه میچسبونند واگر دیر هم بدهی جریمه خب اینهمه مصیبت واسه چیه از نداری و بدبختیو گرفتاری کاری نمیشه کرد همینه که هست. مخاطب دیگری در تایید سخنان آیت‌الله نوری همدانی گفت: بانک‌ها نزولِ نزول را هم می‌گیرند؛ یعنی سود که می‌گیرند هیچ؛ اگر دیرکرد داشته باشی، علاوه‌بر سودِ اضافه، جریمه‌ی دیرکرد که همان سودِ سودِ سود میشه را هم می‌گیرند. مخاطب دیگری با درخواست از مراجع که در این زمینه فتوا بدهند گفت: ما بالاتر از فتوی نداریم، همسر ناصرالدین شاه به فرمان مرجع، قلیان را شکست .. یکی دیگر از کاربران ایسنا نوشته است: حاج آقا، مردم برای ١ درصد، پول‌شون رو از این بانک به اون بانک می‌برند، بعد شما می‌گید پول تو بانک نگذارند؟ ... پاسخ‌ها، ابهامات و عقاید مختلفی درباره بحث دریافت سود ازسوی بانک ها وجود دارد، اما آنچه در لابه‌لای کامنت‌های مخاطبان مشهود است، اینکه اکثر آنها بر این باورند که این نظام بانکی، هم به ضرر مردم و هم به ضرر اقتصاد جامعه است. با این حال، طبق ضوابط همین بانک‌ها عمل می کنند. حال باید دید آیا حکم صریح از سوی مراجع تقلید و یا تصمیم‌گیری مسئولان دولتی می‌تواند پاسخی برای این مشکل که "شرعا و اخلاقا حرام دانسته شده" باشد یا خیر؟

منبع: ایسنا