شتاب بیشتر در مسیر توسعه علمی

علی اکبر صالحی، معاون رییس جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی ایران در نشست هم اندیشی پروژه اقتصاد مقاومتی با موضوع ارتقاء ۵ دانشگاه و ۵ پژوهشگاه برتر کشور به طراز بین المللی که چهارشنبه ۲۰ دیماه در وزارت علوم شرکت کرده بود در سخنانی که به تازگی منتشر شده است با تقدیر از برگزاری نشستی کارشناسی و آسیب شناسانه در ارتباط با ارتقاء و بهسازی وضعیت دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور به منظور حضور موثرتر در صحنه‌های بین المللی، اظهار کرد: با توجه به چهار دهه فعالیت علمی و دانشگاهی ضروری است تا به چند نکته اشاره شود که می‌تواند به عنوان عنصر حیاتی در پیشبرد امور مراکز علمی و تحقیقاتی مورد ملاحظه قرار گیرد.

به گزارش نامه نيوز، در این نشست که با حضور وزیر علوم، رئیس سازمان انرژی اتمی، دکتر خرازی، دکتر نمکی معاون سازمان برنامه و بودجه و روسای دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی برتر برگزار شد، رییس سازمان انرژی اتمی با اشاره به تلاش مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی برای احیاء و نوسازی سازمان انرژی اتمی پس از جنگ تحمیلی، تصریح کرد: اگر می‌خواهیم در کانون‌های علمی یک حرکت علمی شتابان داشته باشیم باید مقررات را با توجه به روح و فلسفه قانون اجرایی کرد اما باید تدابیری اتخاذ شود که مقررات و قوانین به بار خاطر و مانع تبدیل نشود.

صالحی به تصویب مقررات خاص با تأیید مقام معظم رهبری برای سازمان انرژی اتمی و در نتیجه تسهیل تصمیم گیری در این حوزه اشاره کرد و افزود: هرچند ما حسابرسی سالانه داریم و گزارش امور و فعالیت‌ها به استحضار مسئولان ارشد نظام می‌رسد، ولی با مساعدت مقامات ارشد نظام از آزادی عمل برای بهره‌گیری از استعدادها و نیروهای توانمند برخوردار بودیم. این رویکرد توانست به پیشبرد امور در سازمان انرژی اتمی کمک کند.

رییس سازمان انرژی اتمی ایران با ذکر مثال‌هایی از اختیارات گسترده دانشگاه‌های مختلف در سطح جهان از جمله دانشگاه هاروارد و ام. آی. تی گفت: ما چنین اختیاری را برای رؤسای دانشگاه‌ها که بزرگترین مراکز تولید فکر و اندیشه کشور هستند، باید مد نظر قرار دهیم.

وی دومین عنصر را تأمین منابع مالی دانست و با تأکید بر اینکه هرچند نمی‌توان همه مسائل را با تزریق منابع مالی حل و فصل کرد و اینکه باید منابع دقیق هزینه شود، گفت: ولی به این ترتیبی که الان منابع به مؤسسات آموزش عالی تزریق می‌شود، قطعاً انتظار نداشته باشید ما در زمره ۱۰ دانشگاه اول یا حتی ۲۰ دانشگاه اول دنیا باشیم. اگر ما به مؤسسات آموزش عالی و مراکز تحقیقاتی نگاه هزینه‌ای داشته باشیم هیچ وقت راه به جایی نمی‌بریم اما اگر این مراکز را مثل یک مرکز تولید تلقی کنیم، آن وقت وضع فرق می‌کند.

صالحی با بیان اینکه چندین دانشگاه بزرگ کشور همچون دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه امیرکبیر، دانشگاه شیراز، دانشگاه تهران و دانشگاه صنعتی اصفهان هماورد بهترین دانشگاه‌های دنیا هستند، به هزینه حدود ۱۰۰ هزار دلاری سالانه تحصیل در دانشگاه‌هایی نظیر هاروارد اشاره کرد و گفت: در دوره قبل از پیروزی انقلاب اسلامی مجبور بودیم برای تأمین نیروی انسانی افراد را به خارج بفرستیم. اما اکنون شرایط برای تربیت نیروی متخصص با کیفیت مورد نیاز کشور فراهم است. ما با یک محاسبه ساده با توجه به تعداد فارغ التحصیلان دانشجو فقط در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری مثلاً در دانشگاه شریف به رقمی معادل چند صد میلیون دلار می رسیم. در صورتیکه بودجه سالانه چنین دانشگاهی فقط حدود ۲۰۰ میلیارد تومان است.

معاون رییس جمهور، مشکلات حوزه پژوهش بویژه عدم هماهنگی نیازهای کشور با موضوعات پژوهشی و فقدان مدیریت صحیح در این حوزه را به عنوان نکته سوم مورد توجه قرار داد و خاطرنشان کرد: تعریف مأموریت توسط نهادها و سازمان‌های بالاتر امری است که می‌تواند دانشگاه‌ها را فعال کند.

وی سپس به تعریف پروژه پیشران هسته‌ای از سوی دولت برای سازمان انرژی اتمی و پروژه های محوری همچون رادیوداروها و گداخت اشاره کرد و گفت: باید دولت و سازمان برنامه و بودجه با کمک همین عزیزان هر چند وقت یکبار پروژه‌های محوری تعریف کنند. هر چند سال یکبار چند تا پروژه محوری ملی تعریف کنند. این خیلی می‌تواند مؤثر باشد.

صالحی با تأکید بر تأثیر جریان‌سازی در حوزه فعالیت‌های علمی و طرح‌های مبتکرانه، تعریف عملیاتی بودجه توسط سازمان برنامه و بودجه برای سال ۹۷ را کاری خوب توصیف کرد و ادامه داد: پروژه چشمه نور از جمله پروژه‌های محوری است که اگر واقعاً محقق شود، به کانونی برای یک حرکت عظیم علمی تبدیل می‌شود. در سفری که اخیراً به مراکز علمی تحقیقاتی ایتالیا داشتم، آنها با استفاده از شتاب پوزیترون و الکترون روی پروژه‌ای ۲۵۰ میلیون یورویی کار می‌کردند تا ببینند به اعتقاد دانشمندان وقتی در ۱۴ میلیارد سال پیش مهبانگ رخ داد و ماده و ضد ماده به وجود آمد، چرا ضد ماده فوراً ناپدید شده است. ما هم بالاخره یک جا باید تکلیف‌مان را با مسائل علمی روشن کنیم. به عبارت دیگر آیا تصور اینکه در کشورمان بتوانیم به دنبال چنین موضوعاتی برویم، به حقیقت می پیوندد؟

صالحی اختصاص بودجه قابل توجه ارزی در سال ۹۷ به وزارت علوم برای ارتقاء آزمایشگاه‌های دانشگاه ها و مؤسسات تحقیقاتی را حرکتی جدی توصیف کرد و گفت: شرکتهای دانش بنیانی که در جوار دانشگاه‌ها ایجاد شده خیلی امیدبخش است. علیرغم همه تنگناها و محدودیت‌ها به لطف الهی حرکت در مسیر تعالی است ولی باید به حرکت خود شتاب ببخشیم. در پایان باید به این نکته اشاره شود که در شرایط امروز پذیرش دانشگاه‌ها باید با توجه به نیاز بازار کار و نیازهای توسعه ای کشور مد نظر قرار گیرد و باید از کمیت کاست و بر کیفیت افزود.

منبع: ایسنا