موافقان و مخالفان مذاکره مستقیم با آمریکا چه می گویند؟/ آل اسحاق: مومن از یک جا دو بار گزیده نمی شود/ تکلیف معلوم است، رهبری و رئیس جمهور نظرات خود را گفته اند/ عبدالله ناصری: مخالفان 10 سال قبل با مذاکرات هسته ای هم مخالف بودند/ نهایتا به این راه حل می ر

گروه سیاست نامه نیوز: مذاکره مستقیم با آمریکا نسخه ای است که برخی فعالان سیاسی برای برون رفت از شرایط موجود پیچیده اند. از غلامحسین کرباسچی گرفته تا منتظري، ابوالفضل بازرگان، جلال جلالي‌زاده، جميله كديور، صديقه وسمقي، حسن فرشتيان، رضا عليجاني، حسين كروبي، عيسي سحرخيز، حسن اميني، محمدصادق جوادي‌حصار، علي كشتگر، ويدا فرهودي، حميد آصفي و بهروز خليق معتقدند که زمان بازنگری در تصمیمات اساسی و مذاکره مستقیم با امریکا است. نويسندگان نامه دولت اوباما را فرصت مناسب و از دست رفته خوانده و امیدوارند که مسئولان ارشد نظام «فارغ از جنگ‌هاي رواني كاخ سفيد با يك تصميم ملي اعلام كند كه حاضر به انجام مذاكرات بدون قيد و شرط با امريكاست تا قدمي در راه‌حل مشكلات و اختلافات برداشته شود». در اين بيانيه تاكيد کرده اند كه اين مذاكرات «مي‌تواند با قدرت و از موضع حفظ منافع ملي دنبال شود» و «در صورت هرگونه زياده‌خواهي يا عدم ارايه تضمين براي پابرجا ماندن تعهدات، راه بازگشت هميشه باز است».

دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی که یکی از امضا کنندگان این نامه است می گوید: « در صورتي كه امريكا ضمانت دهد ديگر بدعهدي نكند ايران مي‌تواند با ترامپ پاي ميز مذاكره بنشيند.»

اصولگرایان اما به هیچ وجه این راهکار را نمی پسندند. یحیی آل اسحاق از جمله کسانی است که حتی این نامه را چندان جدی هم نمی گیرد. او در گفت و گو با نامه نیوز گفت: « تکلیف معلوم است . مقامات رسمی کشور از رهبری تا رئیس جمهور نظرات خود را گفته اند.»

وی افزود: « ومن جرَّب مثل تجربتي عرف مثل معرفتي. هر موضوع تجربه شده را دوباره تجربه کردن با خسارت همراه است. بعد از این همه تلاش دولت و آقای ظریف و همکارانش به چه نتیجه ای رسیدیم غیر از بدعهدی آمریکا که حالا سراغ مذاکره مستقیم برویم؟»

عضو شورای مرکزی جمنا با تاکید بر اینکه « این موضوع یک بحث عقلی است» خطاب به امضا کنندگان نامه گفت: « مگر تعقل نمی کنید، مگر نمی بینید . یک بار ، دو بار ، ده بار؛ مومن که بیش از یک بار از جایی گزیده نمی شود.»

آل اسحاق ادامه داد: «رفتار امریکا با کره شمالی یا یار غارش کانادا را ببینید. این ها اصلا قرارشان بر این نیست که حرف کسی را گوش کنند. با کسی که فقط حرف خود را می زند نمی توان صحبت کرد.»

راه دیگری نیست

مخالفت آل اسحاق و تاکید بر عهدی آمریکا در حالی است که اصلاح طلب از موضع خود دفاع کرده و معتقد هستند که می توان با اتکا بر منافع ملی مذاکره کرد. عبدالله ناصری فعال سیاسی اصلاح طلب یکی از مدافعان مذاکره مستقیم با آمریکا است و در گفت و گو با نامه نیوز، گفت: « واقعیت این است که جمهوری اسلامی باید خیلی زودتر از این ها و در شرایط بهتر باید مذاکره مستقیم را شروع می کرد اما حتما امروز هم که چهره تندرویی به نام ترامپ در مسند کار است و حاضر می شود نزاع قدیمی با کره شمالی را از طریق مذاکره پایان دهد، می توان از این راهکار بهره برد.»

وی افزود: «کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی در مجلس ششم یک نظرسنجی ملی و علمی انجام داد که نشان می داد 76 درصد مردم به ضرورت مذاکره مستقیم با امریکا باور داشتند و در عین حال قریب همین میزان نیز اعتقاد داشتند که امریکا قابل اعتماد نیست و ما باید خیلی هوشمندانه مذاکرات را پیش ببریم.»

ناصری ادامه داد: «این نظر سنجی مبنای بسیار خوبی است چون برخی اصولگرایان تندرو تا اسم مذاکره مستقیم را می شنوند گمان می کنند که در این مذاکره جمهوری اسلامی همه چیز را از دست می دهد.»

به گفته وی، نظر سنجی مورد اشاره مربوط به حدود 16 سال قبل و زمان جورج بوش پسر است که ایران محور شرارت می نامید. حتما اگر این نظرسنجی در دولت اوباما و در دولت روحانی به طور کاملا علمی و فارغ از گرایشات سیاسی صورت می گیرد حتما درصد بیشتری به ضرورت مذاکره مستقیم و رعایت موازین عزت و مصلحت ایران می پرداختند.

ناصری با تاکید بر اینکه « امروز برای حل مسائل جهانی راهی غیر از مذاکره مستقیم با امریکا و طرح مسائل خود در قالب منافع ملی نداریم» به مخالفت اصولگرایان واکنش نشان داد و گفت: « مخالفان مذاکره مستقیم 10 سال قبل هم معتقد بودند که به هیچ وجه در مورد مسایل هسته ای مذاکره نمی کنیم اما بالاخره از سال 91 به این نتیجه رسیدند که باید مساله تحریم را حل کنیم و خطر جنگ را از کشور دور کنیم. آنهایی که آن روز آن باور داشتند و نهایتا به مذاکره در مورد برجام رضایت دادند، اگر امروز هم در مورد مذاکره مستقیم با آمریکا تلاش نکنند، در آینده ای نه چندان دور این کار را خواهند کرد اما آن زمان باید هزینه بیشتری بپردازند.»

وی افزود: «دقت کنید که مذاکرات برجام در سال های پایانی دولت اصلاحات توسط همین آقای روحانی و تیم مذاکره کننده پیش می رفت و و شرایط بسیار خوبی پیش آمده بود که اگر ادامه پیدا می کرد با تحریم های کمرشکن مواجه نشده و امروز مجبور نمی شدیم برجامی را امضا کنیم که دستاورد آنچنانی برای ما ندارد.»

عضو بنیاد باران در پاسخ به این پرسش که آیا نحوه طرح این نظر و استفاده از یک نامه با تعداد اندکی امضا از توجه به متن حرف آن نمی کاهد، گفت: « به هر صورت این گامی است که تعداد از نخبگان و کنشگران سیاسی مقیم داخل و خارج کشور برداشته اند. باید باب بحث در مورد مذاکره مستقیم با امریکا گشوده شود اما متاسفانه امروز علی رغم شکسته شدن بار ایدئولوژکی مذاکره با آمریکا، با موانعی مواجه هستیم. الان باید تتمه سنگینی بار ایدئولوژیک بر مذاکره مستقیم شکسته شود و این موضوع را از ضرورت منافع ملی نگاه کنیم. من معتقد هستم که این فضا در آینده نه چندان دور شکل خواهد گرفت و حتی اصولگرایان عادل و معتدل هم به این کمپین خواهند پیوست.»

وی همچنین در مورد رویکرد برخی اصولگرایان نیز گفت: «آن ها که کار خود را می کنند اما اگر واقعا از منظر منافع ملی نگاه کنیم راه حل این است که یک دستگاه مرزی الطرفین دو جناح مشابه نظرسنجی مجلس ششم را در سطح ملی انجام دهد. من این دستگاه را وزارت اطلاعات دولت جمهوری اسلامی می دانم.اگر امکان انجام یک نظرسنجی گسترده در سطح ملی فراهم شود، می توان نتیجه این نظرسنجی را مبنای کنشگری و جمع بندی نهای نظام سیاسی قرار داد.»