فاطمه هاشمی رفسنجانی :استخوان‌های مردم زیر بار فشارهای اقتصادی خرد شده است/نمی‌توان دولت آقای روحانی را فقط مقصر وضعیت کنونی جامعه معرفی کرد/ روحانی باید از وزرایی در کابینه خود استفاده می‌کرد که از رفتارهای پوپولیستی خودداری کنند

فرزند آیت‌ا... هاشمی در عین حال معتقد است که صبر و متانت بیشتری لازم است هم دولتیان، هم مجریان و هم مردم و عنوان می‌کند:«ما در گذشته با بحران‌های بزرگ تری مواجه بوده‌ایم که با وحدت و همدلی مسئولان و مردم از آنها عبور کرده‌ایم. در نتیجه در شرایط کنونی نیز می‌توانیم از بحران‌ها عبور کنیم». ایشان همچنین در گفت وگو با «آرمان» به هشدار جدی آیت‌ا... هاشمی در دوران انتخابات ریاست جمهوری آمریکا درباره شکل‌گیری احتمالی یک اتحاد استراتژیک در مثلث آمریکا، اسرائیل، روسیه و تهدیدات و مسائل منطقه‌ای آن اشاره می‌کند و تصریح می‌کند:«پدرم به خوبی این خطر را درک کرده بود و به همین دلیل معتقد بود این مثلث برای جهان و مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی و ایران نگران کننده است». فاطمه هاشمی ادامه می‌دهد:«آیت‌ا... هاشمی با نگرش راهبردی منحصربه فردی که در حوزه‌های مدیریت سیاست داخلی و خارجی کشور داشت، حتی برای احتمال خروج آمریکا از برجام نیز برنامه داشت و عنوان می‌کرد اگر این اتفاق رخ بدهد برنامه خود را به رهبری اعلام خواهم کرد».در ادامه گفت‌وگوی «آرمان» با فاطمه هاشمی رفسنجانی را می‌خوانید.

آیا هشدارهایی که کارشناسان سیاسی و اقتصادی دی ماه سال گذشته دادند جدی گرفته شد؟چرا در هفته‌های گذشته دوباره شاهد برخی تجمعات بودیم؟

به نظر من مسئولان هشدار‌های ناشی از ناآرامی‌های دی ماه سال گذشته را جدی گرفتند. با این وجود سیاست‌زدگی و لج بازی‌هایی که بین برخی از آنها به وجود آمده اجازه نمی‌دهد که مشکلات مردم به صورت جدی مورد توجه قرار بگیرد. در شرایط کنونی که کشور در وضعیت بحرانی قرار گرفته مخالفان داخلی بیشتر از مخالفان خارجی به کشور و دولت ضربه می‌زنند.آیا در شرایطی که کشور با مشکلات پیچیده‌ای مواجه شده زمان سوال از رئیس جمهور است؟ این در حالی است که کسانی که طرح سوال از رئیس جمهور را مطرح کرده‌اند به خوبی از دلایل مشکلات کشور آگاهی دارند و می‌دانند که چه کسانی مسبب وضعیت کنونی هستند.این مسأله به خوبی نشان می‌دهد که برخی از نمایندگان مجلس به دنبال حل مشکلات مردم نیستند، بلکه با فضاسازی‌های گوناگون به دنبال تقابل هستند. حتی در داخل دولت به طور نمونه استیضاح وزیری در مجلس و حمایت وزیر دیگر از این استیضاح نشان‌دهنده این موضوع است. کشور ما در گذشته نیز با بحران‌های زیادی مواجه بوده و ما موفق شده‌ایم از این بحران‌ها به راحتی عبور کنیم. تجربه تاریخی نشان می‌دهد که در مقاطعی که مجموعه حاکمیت اعم از دولت، مجلس، قوه قضائیه و سایر نهادهای حاکمیتی در تعامل سازنده و مثبتی با یکدیگر قرار داشته‌اند و همگی به مطالبات مردم توجه کرده‌اند عبور از بحران‌ها با هزینه کمتر و راحت‌تر صورت گرفته است. در دوران جنگ کشور در بدترین وضعیت ممکن قرار داشت و علاوه بر درگیر بودن در جنگ در بسیاری از زمینه‌ها با تحریم نیز مواجه شده بود. در آن زمان مردم به مدیران و نظام اعتماد داشتند و به همین دلیل کشور از این بحران عبور کرد. این در حالی ‌است که در شرایط کنونی مردم مشاهده می‌کنند که شخصیت‌های مختلف تلاش می‌کنند آبروی یکدیگر را ببرند و به همین دلیل اعتماد خود را در بین مردم از دست داده اند. مردم هنگامی که مشاهده می‌کنند مسئولان با هم اختلاف دارند امید خود را از دست می‌دهند.این در حالی است که مسئولان باید به صورت شفاف، مشکلات و موانع و همچنین راه حل‌ها را برای مردم توضیح بدهند و آنها را نسبت به آینده امیدوار کنند. مردم به خوبی به خاطر دارند که در دوران جنگ پدرم چگونه در خطبه‌های نماز جمعه به صورت شفاف با مردم صحبت می‌کرد و مردم را نسبت به وضعیت کشور و موانع و مشکلات موجود آگاه می‌کرد و در عین حال مردم را نسبت به آینده امیدوار می‌کرد. ایشان بی‌واسطه و صادقانه با مردم سخن می‌گفت.

چرا بخش‌هایی از جامعه امید خود را نسبت به حل بهنگام مشکلات اقتصادی از دست داده‌اند؟

به نظر می‌رسد برخی از افراد اساسا برای برهم زدن نظم عمومی جامعه به صحنه آمده‌اند. اغلب این افراد نیز خود را به برخی ذی‌نفوذان متصل می‌کنند اما در واقع آب به آسیاب دشمن می‌ریزند. به همین دلیل در مرحله نخست باید این افراد شناسایی شوند و حسابشان از اعتراضات واقعی مردم جدا شود.نکته دیگر اینکه آقای روحانی که دارای تفکر اعتدالی بودند تنها به تغییر اندک مدیران در بالا اکتفا کردند و مدیران میانی و پایینی دولت را تغییر ندادند.به همین دلیل در بدنه دولت در استانداری‌ها و فرمانداری‌ها مدیرانی حضور داشتند که از موافقان جدی برنامه‌های آقای روحانی نیستند.این مدیران تنها به فکر ضربه زدن به دولت هستند. به نظر من در شرایط کنونی یکی از مهم‌ترین مشکلات کشور این است که افرادی در بدنه دولت قرار دارند که به جای اینکه به فکر حل مشکلات کشور باشند به فکر منافع گروهی، باندی و شخصی خود هستند و به همین دلیل به نظام و دولت ضربه می‌زنند. باید هرچه زودتر جلوی این افراد گرفته شود.زیرا کمترین زیان چنین روندی برای حوزه‌های مدیریتی کشور دامن زدن به سلب اعتماد عمومی و به‌خصوص ترویج بیش از پیش منفعت محوری فردی با گسترش فسادهای سیستماتیک در اداره امور کشوراست. در شرایط کنونی مردم با شرایط نامناسبی از نظر اقتصادی زندگی می‌کنند. این در حالی است که در رسانه‌های گروهای مرتب از «خ»، «چ»، «ر»، «ز» و «د» صحبت می‌کنند که دچار فساد اقتصادی شده‌اند و از بیت‌المال سوءاستفاده کرده‌اند. مسئولان باید هرچه زودتر با این افراد برخورد کنند. مسئولان نباید وقت و انرژی خود را صرف لج بازی با یکدیگر کنند. بدون شک دود لجبازی مسئولان در نهایت به چشم مردم و نظام خواهد رفت. مشکل دیگر امروز ما در اداره امور کشور موضوع بسیار حیاتی عدم بهره‌مندی کشور از یک تفکر مدون و استراتژیک در مجموعه مسائل ملی و بین‌المللی است تا ضمن ممانعت از اقدامات جزیره‌ای دولت‌ها،سبب پیوستگی سیستماتیک در کارکرد قوا و به‌خصوص در نظام اداری و اجرایی کشور شود. بنده در هفته‌های گذشته یک سفر به چابهار داشتم و از نزدیک دیدم که مردم در این منطقه در فقر مطلق زندگی می‌کنند. مردمی که در فقر مطلق زندگی می‌کنند و از مسئولان انتظار رسیدگی دارند و در عین حال مشاهده می‌کنند که مسئولان همواره با یکدیگر اختلاف دارند چگونه می‌توانند به آنها اعتماد کنند. به صراحت عنوان می‌کنم که استخوان‌های مردم زیر بار فشارهای اقتصادی خرد شده و اکنون سفره اقشار ضعیف جامعه به‌شدت متزلزل است.

چرا برخی در شرایط کنونی تلاش می‌کنند دولت آقای روحانی را مقصر وضعیت موجود جامعه معرفی کنند؟

نمی‌توان دولت آقای روحانی را فقط مقصر وضعیت کنونی جامعه معرفی کرد. در شرایط کنونی درصد بسیار بالایی از برنامه‌های صداوسیما برخلاف تدابیر و نگرش‌های دولت است. دولت تلاش کرد با توافق برجام تعامل اقتصادی و سیاسی ایران با کشورهای مختلف جهان را بهبود ببخشد. با این وجود امروز واقعیت‌های برجام و هدف اصلی دولت را برای مردم توضیح نمی‌دهند و به شکلی درباره برجام سخن می‌گویند که گویا این اتفاق برخلاف منافع ملی صورت گرفته است.در حالی که توافق برجام از صدرتاذیل برای مسئولان ارشد نظام توضیح و کسب تکلیف شده ‌است. از سوی دیگر مردم باید نسبت به این نکته آگاهی داشته باشند که همه تصمیمات کشور توسط دولت آقای روحانی گرفته نمی‌شود و برخی از آنها در مجاری دیگری سیاستگذاری و تصمیم‌گیری می‌شود.به همین دلیل نیز نباید دولت آقای روحانی را مقصر همه مشکلات کنونی جامعه تلقی کرد. البته آقای روحانی باید از وزرایی در کابینه خود استفاده می‌کرد که دانش و مهارتی بهینه داشته باشد، از قدرت ریسک بالاتری بهره‌مند باشند، براساس واقعیت‌های جاری و محاسبات راهبردی تصمیم‌گیری کنند و از رفتارهای پوپولیستی خودداری کنند. در نتیجه برخی سوءمدیریت‌ها در بدنه دولت وجود دارد که باید هرچه زودتر مرتفع شود.

آقای روحانی پس از انتخابات سال96 به شکلی رفتار می‌کند که جریان مقابل نسبت به دولت حساسیت زیادی نشان ندهد. به همین دلیل نیز در مقابل برخی از نهادهای قدرت«نه» نمی‌گوید. این در حالی است که24 میلیونی که به آقای روحانی رأی داده‌اند انتظار دارند آقای روحانی در تحقق مطالبات مردم رویکرد جدی تری از خود نشان بدهد. دیدگاه شما در این زمینه چیست؟

ما باید بپذیریم که بر اساس ساختار جاری در سیاست و قدرت کشور،جایگاه و نقش‌آفرینی رئیس جمهور تابع تعریف و شرایط خاص خود است. رئیس‌جمهور رئیس قوه مجریه و هدایت‌گر نظام اجرایی کشور است که ضمن حوزه‌های اجرایی موفقیت ایشان در سایر حوزه‌های اداره امور کشور مستلزم هماهنگی و همراهی سایر قوا و دیگر نهادهای کلان تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری کشور است.

در شرایط کنونی دولت آقای روحانی به چه میزان نیاز به تغییرات دارد؟ این تغییرات باید از کجا شروع شود؟

در شرایط کنونی مهم‌ترین مشکل جامعه مشکلات اقتصادی و عدم اشتغال فراگیر است. آقای روحانی نیز به این نتیجه رسیده‌اند که باید در تیم اقتصادی خود تغییر ایجاد کنند.این در حالی است که آمریکا تلاش می‌کند با تحریم‌های جدید فشار اقتصادی و نوعی جنگ نرم را بر مردم ایران تحمیل نماید. بنده از مردم شریف و نجیب و ایثارگر ایران همانگونه که در همه زمان‌ها صبر و تحمل نمودند امروز هم صبر و تحمل خود را بالا ببرند. تحت هر شرایطی صاحبان اصلی این کشور و میراث داران واقعی انقلاب فقط خود مردم هستند.بنابراین اگر انتقاد و اعتراض دارند شایسته است که اعتراض‌های خود را به صورت مدنی به مسئولان منتقل کنند و اجازه ندهند کسانی که به‌طور هدفمند دنبال برهم زدن نظم عمومی جامعه هستند به هدف خود دست پیدا کنند. اعتراضات مردم قابل درک و برخاسته از نیازهای ضروری است و با هدف آشوب به خیابان‌ها نمی‌آیند. با این وجود برخی قصد دارند از این آب گل آلود ماهی بگیرند و با فرصت طلبی و تسویه حساب‌های سیاسی و باندی به دولت و نظام ضربه بزنند.

دیدگاه شما درباره واکنش مسئولان به پیشنهاد مذاکره چیست؟

فعل مذاکره به هیچ عنوان بد نیست. زیرا اساس داده و ستاده‌های کشورها و لازمه دم و بازدم بهینه ملت‌ها همواره از دیرزمان تاکنون مبتنی بر ارتباطات و گفتمان‌های متعدد و نیز در جهت تامین منافع جاری و بر انجام نیازهای گوناگون آنان استوار بوده است. با این وجود مسأله مهم در زمینه مسائل فیمابین ایران و آمریکا به چه شکلی رفتار کنیم که در نهایت به سود ایران تمام شود.آقای ترامپ هنگامی که عنوان کرد برای مذاکره با ایران هیچ پیش شرطی ندارد به نوعی می‌توان گفت که در یک استراتژی مدون و گام‌به‌گام با هدف دامن زدن به اختلافات داخلی و تضعیف جایگاه بین‌المللی ایران، عملا در تلاش است تا توپ را در زمین ایران بکارد. با این حال در گذشته نیز ما بارها در موضوعاتی مانند عراق، افغانستان و حتی سوریه و برجام با آمریکا مذاکره انجام گرفته در نتیجه مسأله مهم در این زمینه این است که برای مذاکره با آمریکا دستور کار مدون و استراتژی مشخصی داشته باشیم و نسبت به واقعیت‌های منطقه‌ای و جهانی درک صحیحی داشته باشیم و مهم‌تر از همه بی‌اعتمادی است که نسبت به آمریکا وجود دارد و عدم پایبندی آمریکا به تعهدات خود. این دولت آمریکا قابل اعتماد نیست. من هنگامی که موضوع دخالت روسیه در انتخابات آمریکا مطرح شده بود از آیت‌ا... هاشمی سوال کردم به نظر شما خبرهای منتشر شده در این زمینه صحت دارد. ایشان عنوان کردند به شکلی که از اخبار منتشر شده مشخص است به نظر می‌رسد که این اخبار بی‌محتوا نیست و رقابت طبیعی قدرت‌ها اکنون نیز می‌تواند بیانگر دخالت روسیه در انتخابات آمریکاباشد. در همین جا ایشان عنوان کردند به نظر من رابطه‌ای بین آمریکا، اسرائیل و روسیه در حال شکل‌گیری است که برای جهان و ایران خطرناک خواهد بود. آیت‌ا...‌هاشمی معتقد بودند ایران حتما باید برای این مثلث برنامه داشته باشد. در جای دیگر و در حالی که ترامپ به صورت مرتب ایران را تهدید می‌کرد که از برجام خارج خواهد شد من از پدرم سوال کردم که اگر آمریکا از برجام خارج شود ما باید چه کار کنیم، پدرم عنوان کردند در صورتی که این اتفاق رخ بدهد من برنامه منسجمی دارم که در موقع لازم با رهبری مطرح خواهم کرد. ایشان معتقد بودند اگر برنامه خود را در آن موقع علنی کنند ممکن است برخی آن را تخریب کنند و تأثیرگذاری آن کاهش پیدا کند.