دومینوی «همکاری با اسد» در آنکارا

روزنامه جوان: بین ماه‌های ابتدایی سال ۲۰۱۱، زمانی که اردوغان، اسد را در فرودگاه دمشق به آغوش کشید تا آغاز ناآرامی‌های سوریه، فقط چند ماه فاصله بود، تحولاتی که دو رهبر دوست را به دشمنانی جدی بدل کرد. چند هفته بعد، در دسامبر ۲۰۱۱ (دی ۹۳) اردوغان، با حمله شدید به حکومت سوریه، آن را یک نظام تروریستی خواند و مدعی شد به زودی در مسجد اموی دمشق نماز پیروزی را خواهد خواند: «بعد از فاتحه بر مزار صلاح‌الدین به صحن بزرگ مسجد اموی می‌رویم تا در آنجا نماز بخوانیم و از آنجا به زیارت قبر بلال حبشی، ابن عربی، دانشکده سلیمانیه و ایستگاه حجاز می‌رویم!» از دسامبر ۲۰۱۱ تا ژوئن ۲۰۱۷، یعنی آخرین باری که اردوغان گفت: «اسد باید برود» بیش از پنج سال طول کشید. رئیس‌جمهور ترکیه در سایه همگرایی با روس‌ها که به یمن «خنجر ناتو در کمر ترکیه» در جریان کودتای جولای ۲۰۱۶ اتفاق افتاد، مدتی است که علیه سوریه و نظام آن چیزی نمی‌گوید. حالا حدود دو سال بعد از ماه عسل آنکارا با مسکو و در شرایطی که نگرانی دولت ترکیه از شرایط ایجاد شده در شرق فرات به بالا‌ترین حد خود رسیده، وزیر خارجه ترکیه در کنار دیگر کشور‌های عربی، آهنگ عادی‌سازی مناسبات با نظام سوریه در پیش گرفته است. اردن دو ماه قبل (اواسط اکتبر) مرزهایش را با سوریه گشود و چند هفته بعد، زمزمه‌هایی درباره گشایش سفارت امارات در دمشق شنیده شد، خبری که هفته قبل «عبدالرحیم مراد» نماینده پارلمان لبنان هم آن را تأیید کرد. روز شنبه هم برخی منابع عربی گزارش کردند که پارلمان عربی از اتحادیه عربی خواسته که سوریه به اتحادیه عرب برگردد. در تازه‌ترین تحول، مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه در نشست بین‌المللی دوحه گفته که اگر بشار اسد از راه‌های دموکراتیک انتخاب شود، همکاری با وی را مورد بررسی قرار می‌دهیم. چاووش اوغلو این موضع‌گیری را در نقطه اوج تنش با امریکا بر سر کرد‌ها و همچنین تنش با عربستان بر سر قتل جمال خاشقجی ابراز کرده است. چاووش اوغلو گفته که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا به دنبال خروج از سوریه است. در حال حاضر امریکا خروج نیروهایش از سوریه را مورد بررسی قرار داده است. به گفته وزیر خارجه ترکیه، حمایت امریکا از کرد‌های سوریه (YPG) و همین‌طور موضوع عاملان کودتا، از جمله این موضوعات هستند که باید به ترکیه بازگردانده شوند و «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور امریکا به «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری ترکیه اعلام کرده که واشنگتن مسئله اخراج «فتح‌الله گولن» را بررسی می‌کند. وزیر خارجه ترکیه تصریح کرد که امریکا از کرد‌های سوریه حمایت می‌کند و به آن‌ها سلاح می‌دهد.

موضع سازمان ملل درباره کمیته قانون اساسی

درحالی که طی روز‌های آینده تشکیل کمیته قانون اساسی سوریه در ملاقات وزرای خارجه ایران، ترکیه و روسیه اعلام خواهد شد، فرستاده ویژه سازمان ملل به سوریه گفته که کمیته قانون اساسی سوریه در نتیجه یک تصمیم بین‌المللی نبوده و می‌تواند نقطه آغازی باشد. این مسئول سازمان ملل درباره کمیته قانون اساسی سوریه نیز گفت: کمیته‌ای که در راستای حل بحران برای تشکیل آن تلاش می‌شود، نشئت گرفته از یک تصمیم بین‌المللی نبوده بلکه می‌تواند نقطه شروعی باشد، تقسیم مسئولیت‌ها مسئله مهم و بزرگی بوده و در قطعنامه ۲۲۴۵ مطرح نشده است. وی افزود: کشور‌ها هرچقدر هم که بزرگ و مهم باشند، در نهایت تصمیم با سازمان ملل است و اگر این سازمان با تشکیل این کمیته موافقت نکند، کمیته یاد شده غیرقانونی قلمداد خواهد شد. دی‌میستورا ادامه داد: تا ۳۱ دسامبر با جدیت برای دستیابی به راه‌حلی برای بحران سوریه تلاش می‌کنم. وی تصریح کرد: همه باید بدانند که پیروزی به سادگی ممکن نیست. اگر راه‌حل در سوریه شامل معنای مشارکت نبوده و از طریق یک قانون اساسی قدرتمند و جامع محقق نشود، مشکلات بزرگی را ایجاد خواهد کرد. فرستاده ویژه سازمان ملل به سوریه گفت: این مردم سوریه هستند که باید تصمیم بگیرند، مسئولیت سازمان ملل آغاز عملیاتی جامع و قابل اجراست.