SPV بدون مقابله با تحریم‌ها مفت نمی‌ارزد(خبر ویژه)

روزنامه فرهیختگان ضمن انتشار این تحلیل نوشت: به نظر می‌رسد SPV در صورت فعالیت، واجد چند ویژگی نگران کننده هم باشد؛ نخست اینکه صرفاً به فروش غذا و دارو اختصاص می‌یابد، دوم اینکه اگر شامل دیگر اقلام هم بشود، کالاهای تحت تحریم ایالات متحده که بعضاً هیچ ربطی هم به صنایع نظامی یا هسته‌ای ایران ندارد را در بر نگیرد، سوم اینکه با عذرهایی مانند «شرکت‌های خصوصی از همکاری عاجزند» همراه شده و مثمرثمر نباشد. از این رو ممکن است که انتظارات ایران از این کانال مالی با آنچه که ممکن است در واقعیت محقق شود، متفاوت باشد و علناً SPV برای ایران سودی نداشته باشد و نقش حداکثری آن به نشان دادن یک ژست فعال برای جلوگیری از خروج ایران از برجام محدود شود.

مشخص است که انتظارهای ایران از SPV همان‌هایی باشد که در برجام ذکر شده.

اولین مسئله که نگرانی شماره صفر ایران است، تداوم وعده‌های بدون عمل اروپاست؛ یعنی ممکن است امروز یا فردا SPV از نظر حقوقی و قانونی ثبت شود اما دوباره اروپایی‌ها بیانیه دهند و سخنرانی کنند که در حال تلاش برای «فعال شدن» ساز و کار مالی با ایران هستند. مدت‌هاست که تحریم‌های آمریکا اعمال شده و ایران و اروپا پشت میز مذاکره نشسته‌اند، سه چهار بار هم وعده داده شده که SPV راه‌اندازی می‌شود، اما هر بار با بهانه‌هایی به تعویق افتاده و حالا نیز این احتمال می‌رود که ساختار ایجاد شود ولی فعال نباشد.

همان گونه که حسن روحانی و برخی از مقامات دولت در ماه‌های اخیر بیان کرده‌اند،ایران باید بتواند هر مقداری که لازم دارد به اروپایی‌ها نفت بفروشد. میزان واقع‌بینانه این رقم که قبلاً عملیاتی شده بود، گویای رقمی حدوداً یک میلیون بشکه‌ای در روز است. از این رو باید اروپا تضمین کند که این رقم نفت را بدون محدودیت از ایران می‌خرد. مانع این اقدام اما تحریم‌های آمریکاست. مقامات این کشور که قبلاً معافیت‌هایی را برای چند کشور اروپایی در جریان خرید نفت ایران در نظر گرفته بودند، گفته‌اند که در آینده‌ای نزدیک این معافیت‌ها صرفاً برای یونان و ایتالیا تمدید خواهد شد. در بهترین حالت این دو کشور تنها چند ده هزار بشکه نفت از ایران در روز خریداری خواهند کرد و از این رو اولاً خواست ایران به هیچ عنوان محقق نمی‌شود و از سوی دیگر با نخریدن نفت ایران، واردات از طریق SPV بسیار محدود خواهد شد و لذا کارایی نخواهد داشت. علاوه بر همه اینها، لازم است اروپا متعهد باشد که با بهانه‌گیری، تنها مسیر فعالیت SPV را به استفاده از ذخایر پولی ایران در آسیا (کشورهای دارای معافیت خرید نفت از ایران مانند ترکیه و چین) محدود نسازد و خودش با خرید نفت،‌ تهاتر را اجرا کند.

موضوع بعدی منحصر کردن SPV به غذا و دارو یا برخی کالاهای استثنا شده از تحریم‌های جدید آمریکاست. داروها و چند قلم غله به واقع سهم بسیار کوچکی در نقشه واردات ایران دارد و اروپایی‌ها اگر می‌خواهند منافع ایران را تأمین کنند، باید بسیار فراتر از این عمل کرده و آماده صادرات تمامی اقلام رفع تحریم شده در برجام باشند؛ اقلامی که می‌تواند موارد تحریمی آمریکا از جمله قطعات خودرو یا قطعات مورد نیاز برخی صنایع مانند صنعت نفت را هم در بربگیرد.