در گفت و گو با نامه نیوز بررسی شد؛
اینستکس اروپایی چه خواهد کرد؟/ کارشناس مسائل بین الملل: آمریکا به دنبال بی اثر کردن مکانیزم مالی اروپا-ایران است
پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :
گروه بین الملل نامه نیوز: سازوکار مالی اروپایی ها برای حمایت از مبادلات تجاری با ایران در حالی رونمایی شد که ایران هشدارهای بسیاری نسبت به دیرکرد این روند از سوی اروپایی ها داده بود. سیستمی که حالا با نام INSTEX از آن یاد می شود قرار است وظیفه سهول تجارت با ایران را انجام دهد. آیا این سیستم می تواند بجز کالاهای غذایی و پزشکی، نفت ایران را هم پوشش داده و در فاز بعدی به کشورهای غیراروپایی هم تعمیم پیدا کند؟ موگرینی پس از راه‌اندازی کانال مالی اروپا-ایران گفت: لغو تحریمها بخش ضروری برجام است و آنچه امروز افتتاح شد، تجارت مشروع با ایران را فراهم می‌سازد. ما همچنان به همکاری کشورهای عضو اتحادیه اروپا با ایران ادامه خواهیم داد و گام بعدی شریک کردن سایر کشورهای اروپایی به اینستکس خواهد بود. همچنین وزیر خارجه ایران با توئیتی نسبت به این موضوع عکس العمل نشان داد و ضمن اشاره به تاخیر اروپا نوشت: ایران از INSTEX (ساز و کار ویژه مالی اروپا و ایران) - گام بسیار پر تاخیر اول - در اجرای تعهدات می ۲۰۱۸ اعضای اروپایی برجام برای حفظ برجام با تضمین بهره مندی ایرانیان از مزایای این توافق پس از اعمال مجدد تحریم غیرقانونی آمریکا استقبال می کند. این روند می تواند به کمک اقتصاد ایران پس از تحریمهای امریکا بیاید و فضایی برای تعامل بیشتر شرکتهای خارجی مخصوصا اروپایی فراهم کند؟
در این باره با سید علی بیگدلی کارشناس مسائل بین المللی گفت و گو کرده ایم که از نظر می گذرانید.
جناب بیگدلی در حال حاضر تحلیلهای ضد و نقیضی از روند رونمایی سازوکار اروپایی شکل گرفته است. به نظرتان کارویژه این سازوکار همچنان در حد یک حمایت سیاسی خواهد بود یا می تواند در مقابل تحریمهای امریکا، چشم انداز روشنی ایجاد کند؟
باید گفت با اینکه سه کشور اروپایی این مکانیزم را تایید کردند اما هنوز به تایید شبکه بانکی و موسسات تجاری نرسیده است. یعنی سیستم بانکی و موسسات تجاری و گروههای مالی هنوز در این باره اعلام آمادگی نکرده اند که در فضای کنونی یعنی تحت فشار و با ریسک تحریمهای امریکا حاضر هستند در این سیستم فعالیت کنند و با ایران همکاری کنند یا نه؟
مسئله بعدی این است که ظاهرا ما هم مقدمات این روند را پیش نبرده و آماده نکرده ایم. هنوز پالرمو، CFT و روند همکاری با مکانیزم FATF، هیچ کدام را به تصویب کامل نرسانده ایم. همچنین شرکت مورد نظر را تاسیس نکرده ایم. بنابراین شبکه مالی و بانکی ما هم آمادگی برای اینکار را ندارد و باید خود را برای آن آماده کند.
هم اکنون یک هیات بلند پایه از وزارت خزانه داری امریکا در اروپا حضور دارند و با سه کشور نروژ، سوئد و دانمارک دیدار کرده اند و آنها اعلام کرده اند با ایران همکاری نخواهند کرد. این هیات قصد دارد در دیگر کشورهای اروپایی هم حضور پیدا کنند. همچنان از آن سو هم ترامپ اعلام کرد اگر کشوری بخواهد سیستم تحریمها را تضعیف کند و بخواهد تحریمهای ایران را دور بزند آنها را تنبیه خواهیم کرد.
آقای لودریان همچنین گفته است اجرای این تصمیم و سازو کار بستگی به این دارد که ایران مسئله موشکهایش را مشخص کند، موضوع رعایت حقوق بشر و همچنین مسئله عدم دخالت ایران در کشورهای منطقه را مشخص شود. به هر حال به نظر می رسد این موضوع با اما و اگرها و موانعی روبرو است که بطور کلی آیا اتحادیه اروپا حاضر است که تهدیدها و تحریمها امریکا را قبول کند؟ اینکه همه کشورهای اتحادیه اروپا حاضرند در این سیستم حضور پیدا کنند یا در چه سطحی می توانند این روند را پیش ببرند.
با توجه به اینکه جزئیات مشخص و دقیقی از این سازوکار وجود ندارد، آیا این سازوکار می تواند برای ایران از لحاظ عملیاتی کمک کننده باشد یا تنها در حد یک حمایت سیاسی خواهد بود؟
مسئله ای که وجود دارد این است که بر اساس اظهار نظر آقای لودریان که گفته است مرکز این سازو کار در پاریس است، آلمان به عنوان رئیس آن حضور دارد و بر آن نظارت دارد و انگلیس هم روی حساب و کتاب آن نظارت می کند که چه کالاهایی در این مبادلات رد و بدل می شود. این سازوکار به این شکل است که پول ایران در این شرکت در پاریس جمع بندی می شود و خریدهای ما انجام می شود و توسط این شرکت رد و بدل می شود. با این مکانیزم به هر حال پول به کشور ما نمی آید و کالا مبادله می شود و شکل تهاتری به خود می گیرد و هنوز دقیق مشخص نیست چه روندی خواهد داشت. گفته می شود در سه حوزه مواد غذایی، دارو و تجهیزات پزشکی خواهد بود که اگر در این حد و حدود باشد که احتمالا این پیش بینی درست باشد نمی تواند به صورت زیادی روی فضای خموده اقتصاد ما تاثیر گذار باشد.
از طرفی در داخل کشور و توسط مقامات کشور ما حتی از سوی وزارت خارجه عکس العمل شادابی به آن صورت نگرفته است. فقط آقای قاسمی گفته است آنرا می پذیریم که یک اظهار نظر حداقلی برای آن است. به نظر می رسد ما هم خیلی با آغوش باز و خوشحالی به استقبال آن نرفته ایم. دلیلش هم این است که ترتیبات آن دقیق مشخص نیست و با توجه به تهدیدات امریکا و موانعی که در داخل داریم، معلوم نیست به کجا خواهد رسید و چقدر می تواند مشکلات ما را در صورت عملیاتی شدن برطرف کند.
به نظرتان امریکا در این میان می تواند هنوز روابط ایران واروپا را تحت الشعاع قرار دهد و پس از رونمایی این سازوکار تنشی بین ایران و امریکا ایجاد کند؟
موضوع در حال حاضر این است که همانگونه که از قبل گفته می شد چون شرکتهای اروپایی خصوصی و مستقل هستند دولتهای اروپایی نمی تواند آنها را تحت فشار قرار دهند. دولت تصمیمی می گیرد و رعایت یا عدم رعایت این شرکتها بستگی به خود این شرکتها دارد که تا چه اندازه حجم معاملات و ارتباطاتشان به امریکا مربوط است و حاضر هستند در این وضعیت به این روند وارد شوند و تن به ریسک تهدید تحریم و تشدید رفتار امریکا دهند. والا دولتها وظیفه خود را انجام داده اند و توصیه های لازم را کرده اند و الزام دقیقی روی آنها وجود ندارد. از این رو چون این شرکتها تحت نظر دولتها نیستند هنوز مشخص نیست شبکه های بانکی چگونه قرار است این مبادله را با ایران انجام دهند. هنوز هیچ شرکتی برای این روند اعلام امادگی نکرده است.
دیدگاه تان را بنویسید