ایران و فرانسه؛ از تبادل سفرا تا هشدار‌های پشت‌پرده

به گزارش نامه نیوز، آمریکا سیاست اعمال فشار حداکثری بر ایران را در پیش گرفته است و به گفتگو با ایران تمایلی ندارد. اغلب کشور‌های اروپایی هم در عین مخالفت با سیاست آمریکا در برابر ایران، به امور داخلی خود مشغول شده‌اند. در این میان، فقط فرانسه است که تلاش می‌کند سیاست فشار و گفتگو با ایران را عملی کند.

پس از مدت‌ها روابط سرد دیپلماتیک، ایران و فرانسه سرانجام برای خود در خاک یکدیگر سفرایی تعیین کرده‌اند. بهرام قاسمی، سخنگوی پیشین وزارت خارجه ایران، بزودی به عنوان سفیر ایران در فرانسه، عازم پاریس خواهد شد و در مقابل، فیلیپ تیبو سفیر فرانسه در ایران خواهد شد. در حال حاضر، هر دو سفیر در کشور خودشان حضور دارند و هنوز به کشور محل خدمت نرفته‌اند.

تبادل سفرا در حالی صورت می‌گیرد که روابط دو کشور در ماه‌های اخیر سرد بوده است. فرانسوا سینیمو، سفیر سابق فرانسه در تهران، در ژوئن گذشته، توسط رئیس‌جمهور فرانسه، به ریاست دستگاه اطلاعات داخلی فرانسه منصوب شد که مهمترین وظیفه او مقابله با تهدیدات تروریستی است. از آن زمان، سفارت فرانسه در ایران بدون سفیر بوده است. در اواخر ژوئن، وزارت کشور فرانسه، ایران را به تلاش برای بمبگذاری در گردهمایی یک گروه اپوزیسیون ایرانی در پاریس متهم کرد که این اتهام نقش مهمی در سردی روابط داشت.

نکته قابل توجه درباره سفیر جدید فرانسه، تخصص و سابقه اوست. تیبو، کارشناس مسائل هسته‌ای است و بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵، نماینده فرانسه در آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین بوده است. علاوه بر این، او یکی از دیپلمات‌های متخصص در مسائل هسته‌ای به شمار می‌رود و در دو کشور هسته‌ای - کره شمالی و پاکستان- هم سفیر فرانسه بوده است.

بنابراین، تعیین یک سفیر متخصص در مسائل هسته‌ای می‌تواند نشان‌دهنده افزایش توجه فرانسه به پرونده هسته‌ای ایران در آینده باشد. فرانسه به رغم حمایت از توافق هسته‌ای، درباره سایر مسائل غیرهسته‌ای ایران هم نگرانی‌هایی دارد. منابع دیپلماتیک بلندپایه فرانسوی به روزنامه فرامنطقه‌ای الشرق الاوسط گفته‌اند که فرانسه با خروج دولت آمریکا از توافق هسته‌ای و بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران مخالف است و این مخالفت به دلایل ایدئولوژیک نیست بلکه به این دلیل است که فرانسه معتقد است که اعمال فشار آمریکا بر ایران نتایج مطلوب را محقق نخواهد کرد. در نتیجه، فرانسه سیاست اعمال فشار و گفتگوی همزمان را پیشنهاد می‌کند و معتقد است که همین سیاست باعث حصول توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵ شده است.

با این حال، منابع فرانسوی به ایران هشدار‌هایی داده‌اند. این منابع از ایران خواسته‌اند که «تعهدات (توافق هسته‌ای) را به طور دقیق» اجرا کند. در غیر این صورت، «هرگونه خروج از آن به معنی بازگشت به اجرای تحریم‌هایی» خواهد بود که قبلا رفع شده بودند. این منابع مشخص نکرده‌اند که کدام تحریم‌ها مورد نظرشان است. ولی به نظر می‌رسد که منظورشان همان تحریم‌های اروپایی و سازمان ملل است چرا که تحریم‌های آمریکایی از چند ماه پیش علیه ایران اجرا شده است و فقط تحریم‌های اروپایی و سازمان ملل هنوز اجرا نشده است.

به گفته الشرق الاوسط، فرانسه، ایران را به ورود به گفتگو‌هایی درباره فعالیت‌‎های هسته‌ای پس از سال ۲۰۲۵ ترغیب کرده است. اما پاریس به دنبال یک گفتگوی تفکیک‌شده با تهران نیست. بلکه برای انجام گفتگو‌های «جامع» درباره همه مسائل مورد اختلاف تلاش می‌کند و این امر توسط ایمانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، هم مطرح شده است. از دیدگاه منابع فرانسوی، در غیاب آمریکا و عقب‌نشینی اروپا، فقط فرانسه است که چنین گفتگویی با ایران دارد. فرانسه تنها طرفی است که بر گفتگو درباره پرونده موشک‌های بالستیک با ایران اصرار می‌کند. هر چند که ایران هرگز با گشودن پرونده موشک‌ها با هیچ طرفی موافقت نکرده است.

به رغم اینکه پاریس، تهران را به اعمال تحریم‌هایی در خصوص برنامه موشکی تهدید کرده است، فرانسوی‌ها معتقدند که دستیابی به نتایج مثبت در این خصوص کار آسانی نخواهد بود.

علاوه بر موشک‌ها، فرانسه از سیاست منطقه‌ای ایران هم ابراز نگرانی می‌کند و آن را «بی‌ثبات‌کننده» می‌داند. پیش از این، ماکرون و وزیر خارجه او، ژان ایو لودریان، با لحنی تند از سیاست منطقه‌ای ایران انتقاد کرده‌اند. منابع فرانسوی می‌گویند پاریس این مسئله را هم با تهران در میان می‌گذارد و اصرار می‌کند که سیاست منطقه‌ای ایران «غیرقابل قبول است.» با این حال، فرانسه می‌داند که نمی‌توان با یک معجزه، «رفتار ایران» را تغییر داد بلکه وجود یک «راه حل منطقه‌ای» برای حل کردن بحران‌های خاورمیانه ضروری است.

به هر حال، نقاط اختلاف میان فرانسه و ایران متعدد است و فرانسه هنوز هم معتقد است که می‌توان مسائل مورد اختلاف را از یکدیگر تفکیک کرد. اما آیا سفرای جدید قادر خواهند بود همه این پرونده‌ها را حل کنند؟ به نظر می‌رسد که فیصله دادن به این پرونده‌ها به تصمیم‌گرانی بالاتر از سطح سفرا نیاز دارد. خصوصا که پس از خروج آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و تشدید فشار‌های اقتصادی بر ایران، روابط ایران و اروپا وارد یک مرحله حساسی شده است. ایران از اروپا درخواست کرده است که خسارت‌های خروج آمریکا از برجام را جبران کند. اما اروپا پس از ۹ ماه تاخیر، سازوکاری را طراحی کرد که شامل فروش نفت ایران نمی‌شود.

منبع: فرارو