هراس اندیشکده آمریکایی از سپر دفاعی ایران

اندیشکده مطالعات واشنگتن با اشاره به سامانه باور 373 که اخیراً رونمایی شد، نوشت: آمریکا نباید تهدیدهای راهبردی بلندمدتی را که این سامانه در پی دارد، دست‌کم بگیرد.

ایران توانایی دفاع هوایی خود را برای نقش منطقه‌ای احتمالی توسعه می‌دهد سیستم موشکی تازه رونمایی شده از سوی ایران می‌تواند تمایل دیرینه این رژیم برای ایجاد یک چتر AD2A (سلاح‌های پیشرفته عدم دسترسی) در خلیج فارس و استقرار موشک‌های ضدهواپیما در کشورهای دیگر را بیشتر کند.

ایران سرانجام از موشک «باور 373» رونمایی کرد، یک سامانه پدافند هوایی با برد طولانی که قابلیت‌های آن ظاهراً از نظر فنی از 3۰0 S روسی یا «پاتریوت» آمریکایی بهتر است. این که آیا «باور» واقعاً می‌تواند با مشخصات ادعا شده در این زمینه مطابقت داشته باشد یا خیر، نگرانی‌های بسیاری در مورد نحوه استفاده از این سیستم ایجاد می‌کند.

باور می‌تواند حداکثر 300 هدف را در یک زمان و در برد 300 کیلومتری ردیابی کند و همزمان 60 مورد از آنها را ردیابی کرده و با

شش تای آن درگیر شود، چه هواپیما و چه موشک بالستیک. حتی این امکان وجود دارد که یک رادار بزرگتر از منطقه نظارت با برد ادعا شده 450 کیلومتر نیز در آن گنجانده شود.

ایران 2 ماه پیش، از سیستم پدافند هوایی دیگری هم رونمایی کرده بود؛ موشکی مشابه با برد کوتاه به نام «15 خرداد». تهران می‌گوید این سیستم می‌تواند 6 هدف متعارف را تا 100 کیلومتر دورتر و اهداف مخفی تا 45 کیلومتر دورتر را شناسایی و ردیابی کند و با آنها درگیر شود.

در مورد عملکرد واقعی این دو سیستم هیچ اطلاعات قابل تأییدی در دست نیست، اما حمله 20 ژوئن (خردادماه) به یک هواپیمای بدون سرنشین شناسایی نیروی دریایی ایالات متحده بر فراز آب‌های تنگه هرمز توسط یک سیستم مشابه صورت گرفته بود.

رونمایی از باور در پی سال‌ها تلاش و سرمایه‌گذاری ایران در دو جبهه مرتبط بوده است؛ توسعه طیف وسیعی از سیستم‌های موشکی متحرک برای شبکه پدافند هوایی جمهوری اسلامی و تلاش برای استقرار رو به جلو آنها در سرزمین‌های متحدان با هدف تضعیف غرب و اسرائیل. به‌ گفته تهران، این سیستم‌های جدید سبک و قابل انعطاف هستند، می‌توانند در مدت کوتاهی برای عملیات آماده شوند، به‌صورت خلاقانه مورد استفاده قرار گیرد و به پشتیبانی محدود نیاز دارند.

در اوایل سال 2018، ائتلاف به رهبری عربستان سعودی در یمن یک موشک «صیاد2» را کشف کرد که شبیه همانی بود که به تازگی پهپاد آمریکایی را سرنگون کرد. این موشک به ظاهر برای حوثی‌ها ارسال شده بود که می‌توانست با استفاده از GPS و سایر سیگنال‌های کنترل ترافیک هوایی به‌صورت کاملاً بی‌سر وصدا، هدفگیری کند. در صورت به‌کارگیری کارآمد (اعم از حوثی‌ها یا اپراتورهای ایران یا حزب‌الله)، این موشک می‌توانست اهداف با ارزشی مانند هواپیمای بزرگ «آواکس» یا هواپیماهای سوخت‌رسان را نشانه رود و تبلیغات بسیاری برای حوثی‌ها به‌راه اندازد.

تهدیدهای راهبردی بلندمدت ناشی از چنین تحولاتی نباید نادیده گرفته شود. ایران حالا مسلح به تعداد بیشتری آتشبار موشکی جدید است که در مقایسه با اس 300 قابلیت حمل آسانتری دارد. ایران همچنین به‌طور بالقوه می‌تواند چتر سلاح‌های عدم دسترسی و انکار ناحیه را بر روی همه خطوط حمل و نقل از خلیج فارس تا خلیج عمان بگستراند. این فناوری جدید همچنین می‌تواند به رژیم کمک کند موشک‌های جدید بالستیک با قابلیت مانور بیشتر بسازد و آنها را در برابر حملات هوایی کارآمدتر کند. ایران حتی ممکن است نسخه‌های موشک‌های صیاد خود را توسعه داده و آنها را مورد آزمایش قرار دهد و گزینه‌های تهدید منطقه‌ای خود را بیشتر کند.

در ماه مه (اردیبهشت) و ژوئن (خرداد) سال 2019، دو فرمانده ارشد نظامی عراق از ایران بازدید کردند و در مورد تقویت همکاری‌های دوجانبه پدافند هوایی گفت‌وگو کردند. علاوه بر آموزش‌های مشترک بالقوه و تهیه و تولید مشترک سیستم‌های پدافند هوایی و نظارتی، این همکاری می‌تواند شامل یک برنامه نظارت بر ترافیک هوایی و نظارت بر بخش هوایی باشد. گزینه دوم ممکن است دسترسی ایران به داده‌های الکترونیکی حساس عراق باشد که به نوبه خود می‌تواند به امنیت عملیاتی ارتش ایالات متحده آسیب برساند.

علاوه بر این، ایران در سال 2017 توافق‌نامه‌ای برای تبادل اطلاعات با بغداد و تهیه تسلیحات در مبارزه با داعش امضاء کرد. این توافق می‌تواند بهانه‌ای برای تحویل سخت‌افزارهای نظامی به عراق باشد.