مسیر داعش در دوران پسابغدادی/ شاید تا چند سال آینده ما با داعش‌ها روبه‌رو باشیم و نه داعش!
پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :
به گزارش نامه نیوز، ابوبکر البغدادی (خلیفه خود خوانده گروه تروریستی داعش) دیروز طبق اعلام خبرگزاریهای جهان و شخص دونالد ترامپ، کشته شد. با مرگ او موقعیت گروه تروریستی داعش تغییر کرده و احتمالا این گروه تکفیری وارد موقعیت و مرحله تازه‌ای شود.
جانشین البغدادی اعلام شد؛ داعش وارد مرحله جدیدی شدساعاتی قبل اعلام شد که داعش "عبدالله قرداش" ملقب به "ابوعمر الترکمانی" را به عنوان جانشین البغدادی معرفی کرده است. طبق اعلام خبرگزاریهای جهان، عبدالله قرداش در ماه اوت به عنوان جانشین ابوبکر البغدادی انتخاب شده و گفته می‌شود که خود البغدادی این موضوع را پیشنهاد کرده بود.
حالا با قدرت‌گیری قرداش داعش وارد مرحله پسا بغدادی شده. موقعیت این گروه اکنون به هم ریخته است. تقریبا هیچ منطقه‌ای در عراق و سوریه در اختیار ندارد. تعداد نیروهای اروپایی اش کم شده و به لحاظ رسانه‌ای هم افت بسیاری کرده و دیگر آن تاثیرگذاری قبلی خود را ندارد.
البته این گروه تروریستی هنوز در مرزهای شمال سوریه و عراق نفوذ داشته و به خصوص با شعله‌ور شدن جنگ در قسمت‌های کردنشین سوریه توانسته کمی فعال‌تر شود. از طرف دیگر، در طول چند سال اخیر، داعش توانسته در شمال آفریقا و به خصوص کشورهای لیبی، سومالی و جیبوتی و... نفوذ کرده و حتی گروه‌های تروریستی تکفیری مانند بوکوحرام را با خود موتلف کند.
با وجود این نقاط ضعف و قدرت آیا داعش می‌تواند با رهبری جدیدش مجددا نفوذ خود را گسترش داده و مناطقی را تحت تسلط خود بگیرد؟ این سوالی است که بد نیست به آن بپردازیم.
نکته‌ای که در مورد گروه‌های تکفیری و سلفی وجود دارد این است که این گروه‌های تروریستی بیشتر از اینکه بر ایدئولوژی یا فکر خاص خود متکی باشند، بر نوعی اقتدار فردی یا کاریزمای شخصی اتکا دارند. بر اساس تئوری ماکس وبر(جامعه شناس مشهور) رهبری یک گروه به طور کلی بر اساس سه عامل شکل می‌گیرد: سنت، قانون، کاریزمای فردی. وبر معتقد است در بسیاری از اجتماعات بسیط و به لحاظ فرهنگی ضعیف، این اقتدار و کاریزمای فردی است که عامل اصلی را در هدایت و دست گرفتن رهبری ایفا می‌کند.
حال، بیایید نگاهی به گروه‌های تکفیری داشته باشیم. این گروهها معمولا در سنت و عقیده تفاوت چندان عمیقی با هم ندارند. منتها آن چیزی که باعث جدایی آنها و شکل گیریشان به عنوان گروه مستقل می‌شود، رهبران است. ابوبکر البغدادی در شکل گیری داعش، اسامه بن لادن در شکل گیری القاعده، ملا عمر در مورد طالبان و حتی محمد یوسف در رابطه با ایجاد بوکوحرام نقش اصلی را داشته اند؛ به نحوی که بعد از نابودی این افراد این گروهها قدرت خود را به شدت از دست دادند.
با کشته شدن اسامه بن لادن، رهبری القاعده به دست "ایمن الظواهری" افتاد. هر چند قبل از قدرت‌گیری رسمی ایمن القاعده با وجود جنگ‌های سال 2001 ضعیف شده بود اما این گروه تروریستی عملا در زمان او دچار نفاق شد. "حمزه بن لادن"(پسر اسامه) بعد از مرگ پدر مدعی ریاست بر گروه شد و در مقابل ایمن الظواهری ایستاد و در افغانستان و پاکستان شاخه مربوط به خود را شکل داد. همچنین در زمان ایمن الظواهری بود که بسیاری از شیوخ تندرو داخل عربستان حمایت خود را از القاعده برداشته و همچنین گروه‌های معاند در داخل سوریه و یمن اعلام خودمختاری و استقلال از القاعده کردند.
در مورد طالبان هم این جریان به وقوع پیوست. با مرگ "ملاعمر"، رهبری این گروه به "ملا اختر منصور" رسید. در همان زمان شاخه تندرو طالبان از این گروه جدا شده و با داعش بیعت کرد. این گروه "شاخه خراسان داعش" را شکل داد. چند سال بعد، یک شاخه دیگر از این گروه جدا شده و با "حزب اسلامی ازبکستان" ائتلاف تشکیل داد. این چنین بود که طالبان از یک گروه سلفی قدرتمند به چند شاخه مجزا تبدیل شد.
تقریبا اوضاع برای بوکوحرام هم به صورت بالا پیش رفت. با مرگ "محمد یوسف"، شاخه شمالی و غربی بوکوحرام از شاخه اصلی جدا شد. "ممن نور" (از یاران قدیمی یوسف) به علت اختلافات ایدئولوژیک با "ابوبکر شکائو" به همراه برخی از بزرگان بوکوحرام مانند "ابومصعب البرناوی" درسال ۲۰۱۶ از شاخه اصلی بوکوحرام جدا شده و گروهی مستقل را به وجود آوردند. گروه اسلامی غرب آفریقا (ISWAP) یا جبهه شمالی بوکوحرام همان گروهی است که نور به وجود آورد. بعد از آن بخش اصلی بوکوحرام با داعش بیعت کرد در حالیکه شاخه شمال و غرب این گروه مستقل ماند.
نشانه‌های فوق حاکی از این است که احتمال اینکه داعش هم مسیر بوکوحرام، طالبان و القاعده را دنبال کند زیاد است. به خصوص اینکه رهبر جدید داعش بیشتر یک جنگجوی خشن است تا یک رهبر ایدئولوژیک و کاریزماتیک. طبق گزارش سایت تسریبات، قرداش یکی از تروریست‌های بی‌رحم داعش است که حتی در بین خود اعضای این گروه تروریستی به قساوت شهره گردیده. همچنین طبق گزارش سان انگلیس، قرداش، افسر سابق ارتش صدام است که به ویژه زمانی که به همراه البغدادی توسط نیروهای آمریکایی به سبب ارتباطشان با القاعده در بصره زندانی بودند، به رهبر سابق داعش بسیار نزدیک شد.
شواهد نشان می‌دهد که ابوبکر البغدادی در سال آخر عمرش خود دچار ضعف شدید در هدایت داعش بود و سعی داشت مسیر و استراتژی خود را تغییر دهد. الشرق الاوسط مدتی پیش در گزارشی نوشت که داعش در حال قدم گذاشتن در مسیر القاعده است و البغدادی هم به زودی شبیه بن لادن می‌شود. در واقع طبق تحلیل این رسانه عربستانی، البغدادی پیش از این یک گروه تروریستی فاتح را رهبری می‌کرد که بخش اعظمی از عراق و سوریه را در دست داشته و خود را هم خلیفه می‌نامید. اما اکنون هیچ منطقه ای در دست البغدادی نیست. او تنها عده ای تروریست در اختیار دارد که می‌تواند از آنها در عملیات انتحاری استفاده کند.
بسیاری معتقدند به همین دلیل بود که البغدادی شخصی مانند قرداش را به عنوان جانشین خود برگزید چون می‌خواست فعالیت‌های منظم تروریستی و چریکی بیابانی خود را بیش از گذشته تقویت کند.
اکنون با توجه به مرگ خلیفه خودخوانده داعش بسیار محتمل است که داعش تبدیل به یک گروه متفرق تروریست و انتحار محور شود که بیشتر به صورت پراکنده و نه متمرکز اقدام به عملیات بمبگذاری کند. این یعنی احتمال انشقاق این گروه( به علت نبود یک مرکزیت جغرافیایی، سایسی و ایدئولوژیک) بیشتر و بیشتر می‌شود.
بر اساس همین شواهد به نظر می‌رسد تا چند سال دیگر ما با داعش‌ها روبه‌رو باشیم و نه داعش. باید صبر کرد و دید.
منبع:خبرفوری
دیدگاه تان را بنویسید