طولانی شدن مذاکرات وین نشانه چیست؟

ابوالفضل خدائی: نمایندگان هیات های ایران، چین، روسیه و کشورهای اروپایی در همچنان در حال رایزنی در وین برای نهایی کردن توافق هستند. اخباری در خصوص چگونگی لغو تحریم های ایران، پایبندی طرفین به برجام و از سرگیری تعهدات هنوز به طور مشخص و رسمی منتشر نشده است.. حسن روحانی رئیس جمهوری ایران نیز پیش تر اعلام کرد که تحریم ها شکسته شده و تنها مذاکرات بر سر جزئیات ادامه دارد.. از سوی دیگر مقامات اروپایی و آمریکایی نیز از پیشرفت در مذاکرات خبر می دهند و روند آن را امیدوارکننده ارزیابی می کنند؛ موضوعی که احتمال رسیدن به یک توافق را تا قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ایران قوت می بخشد.

همزمان رسانه های مطرح دنیا نیز این مذاکرات را زیر ذره بین قرار داده و با انتشار گزارش های مختلف به ارزیابی نتایج احتمالی آن می پردازند. نیویورک تایمز در تشریح علت طولانی شدن مذاکرات نوشت: احیای توافق هسته‌ای با تمام نقص‌هایش به نظر انجام‌پذیر است و گفت‌وگوها با مقامات ایرانی، اروپایی و آمریکایی نیز گویای این است. اما رسیدن به چیزی که آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا آن را توافقی «طولانی‌تر و مستحکم‌تر» خوانده است، توافقی که ایران را از انباشت مواد هسته‌ای برای نسل‌ها باز می‌دارد، آزمایش‌هایش موشکی‌اش و آن‌چه حمایتش از گروه‌های تروریستی خوانده شده را باز می‌دارد، بیش از همیشه دست نیافتنی به نظر می‌رسد. این به طور بالقوه یک آسیب‌پذیری بزرگ سیاسی  برای بایدن است که می‌داند نمی‌تواند به سادگی آن‌چه دولت اوباما شش سال پیش مذاکره کرد را بازگرداند و در عین حال وعده‌هایی نامعلوم بدهد که چیزی بزرگ‌تر و بهتر را ممکن است در بر داشته باشد.

نیویورک تایمز در عین حال به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی نوشت که ایالات متحده و ایران هر کدام می توانند ظرف چند هفته به توافق هسته ای سال 2015 عمل کنند. سیگنال دولت بایدن نشان داد که امکان توافق وجود دارد.

خبرگزاری رویترز نیز به نگرانی مقامات فرانسه پرداخت که علی رغم پیشرفت های بدست آمده در مذاکرات برای انجام تعهدات زمان باقی مانده برای پرداختن به ادامه موضوعات کوتاه دانستند.

شبکه خبری العربیه نیز در گزارشی عنوان کرد: دیپلمات هایی اروپایی که در مذاکرات احیای برجام در وین مشارکت دارند، در اظهاراتی به پیش برد روند آن پرداخته و گفتند که مذاکرات در موقعیتی کلیدی قرار گرفته است. منابع اروپایی مساله تحریم ها را باعث طولانی شدن مذاکرات عنوان کردند و گفتند که به گشایش نزدیک هستند. این منابع تصریح کردند وقتی گشایشی حاصل شود، مذاکرات پایان خواهد یافت. 

فارن پالیسی نیز به نقل از یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا گزارش داد : توپ در زمین ایران است و اینکه آیا در هفته های آینده به توافق برسیم زمان مشخص می کند. فارن پالیسی همچنین نوشت که احتمال می رود آمریکا یک میلیارد دلار از دارایی های ایران را آزاد کند.

با این حال شبکه تلویزیونی سی ان ان نیز با برجسته کردن پیشرفت ها در مذاکرات وین اعلام کرد که هنوز راه درازی برای توافق در پیش است. این شبکه خبری در ادامه مشکل اصلی را عدم سازگاری خواسته های ایران با آنچه که آمریکایی ها آماده پیشنهاد دادن هستند ذکر می کند.

پایگاه پالتیکو نیز به نقل از یک دیپلمات حاضر در وین نوشت که تغییر دولت در ایران روند را سخت تر و پیچیده تر خواهد کرد. پالیتیکو در ادامه به نقل از این دپپلمات نوشت که هدف از دور چهارم مذاکرات دستیابی به یک پیش نویس است که  از عناصر لازم برای توافق برخوردار باشد. نمایندگان انگلیس ، فرانسه و آلمان در بیانیه مشترکی گفتند: ما کار زیادی داریم و زمان کمی باقی مانده است و در این زمینه  امیدوار به پیشرفت بیشتر بودیم. دیپلمات ها در ادامه یکی از مشکلات این مذاکرات را غیرمستقیم بودن آن دانستند که مجبور هستند در هتل های جداگانه باشند.

روزنامه گاردین نیز می نویسد: آمریکا موافقت کرده است تا تحریم های مربوط به برنامه  هسته ای ایران که از سال 2016 به بعد اعمال شده است را لغو کند. اما در خصوص موارد دیگر آمریکا علاقه ای به آن نشان نداده است. گاردین همچنین می نویسد: ایران به دنبال مکانیزمی است که به موجب آن دولت بایدن برای عدم خروج از توافق در مدت زمان مشخصی متعهد شود.

در ادامه چاینا دیلی به احتمال توافق ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی برای پیشرفت در مذاکرات وین اشاره کرد که در این راستا احتمال می رود جمهوری اسلامی ایران مهلت ضرب الاجل که در تاریخ 31 اردبیهشت ماه به پایان می رسد را تمدید کند. این خبرگزاری در ادامه به اظهارات جوزب بورل رئیس کمیسیون سیاست خارجی اتحادیه اروپا اشاره می کند که مذاکرات وین را خوش بینانه ارزیابی کرد. بورل همچنین ابراز امیدواری کرد که گفتگوها بتواند امریکا را به توافق بازگرداند.

راشا تودی نیز به نقل از عباس عراقچی رئیس هیأت مذاکره کنندگان ایران می نویسد که آمریکا برای لغو تحریم ها آمادگی دارد و ایران همچنان خواسته هایش را برای رسیدن به آن دنبال می کند.

گفتنی است که بسیاری از رسانه های دنیا نیز در بازتاب مذاکرات دور چهارم وین آن را امیدوارکننده ارزیابی کردند اما با اشاره به اختلافات موجود زمان باقی مانده را برای رسیدن به توافق محدود دانستند.

سایه انتخابات ایران بر مذاکرات برجامی

 تریتا پارسی، معاون اجرایی اندیشکده کوئنسی و بنیانگذار و رئیس سابق شورای ملی ایرانیان آمریکایی (NIAC) در گفتگویی با پایگاه آمریکایی هیل گفت: ایران تا زمانی که از ورود مجدد آمریکا به برجام اطمینان پیدا نکند گفتگوهای در وین بر سر توافق هسته ای را ادامه نخواهد داد. پارسی در حالی ارزیابی خود را عنوان کرد که محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران اخیرا اعلام کرد که مسئولیت احیای توافق هسته ای دوران اوباما بر عهده ایالات متحده است. 

ایالات متحده خواستار بازگشت تهران به مفاد برجام قبل از لغو تحریم ها است، اما ایران علناً اصرار دارد که ابتدا تحریم ها پایان یابد. پارسی اضافه کرد: زمانی که آمریکا به برجام باز می گردد، در ایران دولتی جدید روی کار خواهد بود چرا که در هفته های آینده انتخابات ریاست جمهوری برگزار خواهد شد. در این موقع می توان بررسی کرد که آیا دولت جدید حاضر به مذاکره خواهد بود یا خیر.

پارسی گفت: قضاوت درباره مذاکرات در این زمان نادرست است چرا که آمریکا هنوز به برجام وارد نشده و تا زمان ایفای تعهداتش ایران به اجرای کامل برجام باز نمی گردد. پارسی البته اضافه کرد که دو طرف برای احیای برجام جدی هستند. من فکر می کنم آنها توانسته اند بر برخی از سخت ترین موضوعات غلبه کنند. بدیهی است برخی از موضوعات باقی مانده است ، این بخشی از مذاکرات است.این یک مذاکره دشوار است زیرا آنها در واقع مستقیماً با یکدیگر صحبت نمی کنند. آنها از طریق اروپایی ها با یکدیگر صحبت می کنند.

رسانه آمریکایی: بایدن می خواهد بخشی از تحریم های ایران راه کاهش دهد

واشنگتن فری بیکن به نقل از یک مقام آمریکایی گزارش داد: ایالات متحده در صورتی آماده خواهد بود تا تحریم‌های لازم برای پایبندی به برجام را بردارد که ایران آماده باشد به برنامه هسته‌ای خود ذیل شروط برجام از جمله درخصوص سطح و مقدار غنی‌سازی اورانیوم برگردد. برداشته شدن تحریم‌ها  روی میز قرار دارد و در تلاش هستیم مسائل و گزینه‌های متقابل برای رفع تحریم‌ها را یافته و مورد بحث قرار دهیم. ماهیت دقیق گام‌های مربوط به تحریم‌ها که آمریکا باید برای احیای برجام آنها را لغو کند همچنان یکی از موضوعات مورد بحث است.

بهنام بن طالبلو از اعضای ارشد و کارشناس مسائل ایران در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها می گوید: ایرانی‌ها در حال استفاده از فضای اطلاعات علیه آمریکا هستند. به منظور فشار بر طرف آمریکایی، ایرانی ها در درز اطلاعات مذاکرات ماهر هستند.

این کارشناس مسائل ایران افزود: از آنجا که ایرانی‌ها می‌دانند تیم بایدن درگیر اولویت‌های متعددی در سیاست خارجی است، در حال فشردن پدال با این ذهنیت هستند که امتیاز بیشتری درخواست کرده و تلاش کنند چیز بیشتری به‌دست آورند.