گیر مذاکرات هسته ای در کجاست؟

ام تازه هسته‌ای ایران با واکنش اروپا و آمریکا روبه‌رو شده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سه شنبه با انتشار گزارشی اعلام کرد ایران از قصد خود برای تولید فلز اورانیوم با خلوص ۲۰ درصد جهت استفاده در راکتور تهران خبر داده است.

به گزارش فرارو، کاظم غریب آبادی، نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی هم سه شنبه گفت ایران نه روز پیش به این سازمان اطلاع داده بود و بلافاصله امور عملیاتی تولید یک صفحه سوخت سیلیساید با استفاده از اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد برای استفاده در راکتور تهران را آغاز کرد.

نماینده دائم کشورمان در آژانس بین المللی انرژی اتمی افزود: «این اقدام که کیفیت و کمیت تولید رادیوداروها را به طور قابل توجهی ارتقاء خواهد داد، جمهوری اسلامی ایران را به یکی از کشورهای پیشرو در حوزه فناوری هسته‌ای تبدیل می‌کند.»این اعلام ایران با واکنش سه کشور اروپایی و آمریکا همراه شد.

سه کشور اروپایی در واکنش به این تصمیم ایران بیانیه مشترکی صادر کرده و گفته‌اند: «ما، وزیران خارجه فرانسه، آلمان و پادشاهی متحده مراتب نگرانی شدید خود را از جدیدترین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که تایید می‌کند ایران گام‌هایی برای تولید اورانیوم فلزی غنی‌شده برداشته، ابراز می‌داریم.»

در ادامه این بیانیه آمده است: ««این اقدام، نقض جدی تعهدات ایران در برنامه جامع اقدام مشترک است. ایران، هیچ نیاز غیرنظامی به ساخت و تحقیقات در زمینه اورانیوم فلزی که گامی کلیدی در ساخت سلاح هسته‌ای است ندارد.»

در بخش دیگری از بیانیه تروئیکای اروپا از این خواسته است تمامی فعالیت‌های ناقض برجام را بی‌درنگ متوقف کرده و با هدف اتمام سریع این فعالیت‌ها به مذاکرات جاری در وین بازگردد.

سه کشور اروپایی تاکید کردند: بارها تاکید کرده‌ایم زمان به نفع هیچ یک از طرف‌ها نیست.

وزیران خارجه سه کشور اروپایی، ایران را به عدم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متهم کرده و از اینکه گام هسته‌‌ای جدید، در شرایط کاهش همکاری‌ها با آژانس صورت گرفته نیز ابراز نگرانی کرده‌اند.

آنها تصریح کرده‌اند: «این اقدام، در شرایطی انجام می‌شود که ایران از طریق خروج از ساز و کارهای نظارتی مورد توافق در برجام در دسترسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مانع‌تراشی کرده و اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کرده است.»

همچنین ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، در نشست خبری خود درباره گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: «نگران کننده است که ایران انتخاب کرده عدم پایبندی به تعهدات هسته‌ای خود را تشدید کند.»

ند پرایس افزود نگرانی موجود به ویژه از این جهت است که ایران دست به آزمایش‌هایی می‌زند که برای تحقیقات سلاح هسته‌ای ارزشمند است.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: «این یک گام تاسف‌برانگیز دیگر از سوی ایران است، به ویژه زمانی‌که ما نیت و تمایل صادقانه خود را برای بازگشت به توافق نشان داده‌ایم.»

در همین حال نماینده روسیه در سازمان های بین المللی نیز در واکنش به اقدام تازه ایران خواستار احیای برجام شده است. میخائیل اولیانوف در توئیتی نوشت: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش داده که ایران قصد تولید اورانیوم فلزی غنی‌شده تا ۲۰ درصد دارد. آمریکا به نوبه خود، سیاست فشار حداکثری دونالد ترامپ را حفظ کرده است. تنها راه برای خروج از این دور باطل، از سرگیری مذاکرات وین بدون تاخیر و احیای کامل برجام است.»

ابهام درباره مذاکرات وین

اقدام ایران در تولید اورانیوم بیست درصد در حالی صورت می گیرد که هنوز زمان آغاز دور هفتم مذاکرات وین اعلام نشده است.

تا کنون ۶ دور مذاکره میان ایران و قدرت های جهانی در شهر وین برای احیای برجام انجام شده است. طرف‌ها می‌گویند پیشرفت‌های ملموسی در این مذاکرات حاصل شده اما پاره‌ای اختلافات کماکان باقی است.

یکی از زمینه‌های اختلاف در این مذاکرات اصرار آمریکا بر حفظ برخی از تحریم‌هایی است که دولت دونالد ترامپ بعد از خروج از برجام علیه ایران اعمال کرده است. مضاف بر این، دولت بایدن اعلام کرده هیچگونه ضمانتی درباره عدم خروج دوباره دولت‌های بعدی آمریکا از برجام نمی‌دهد.

در همین حال پیشرفت‌های اخیر ایران نیز یکی دیگر از موارد اختلافی است.

عدم تمدید توافق ایران و آژانس

یکی دیگر از مواردی که این روزها بحث برانگیز شده است عدم تمدید توافق موقت ایران و آژانس است.

سال گذشته مجلس شورای اسلامی ایران قانونی را به تصویب رساند که دولت را ملزم می‌کند در‌صورت عدم رفع تحریم‌ها علیه ایران بازرسی‌های آژانس اتمی در ایران را معلق کند.

پس از آن ایران و آژانس اتمی اسفندماه به توافقی برای ارائه دسترسی‌های داوطلبانه از سوی ایران به دو مکان مشخص شده و تسهیل فعالیت‌های راستی آزمایی آژانس دست یافتند. این توافق چند هفته پیش به مدت یک ماه دیگر (تا تاریخ ۲۴ ژوئن مصادف با سوم تیرماه) تمدید شد. ایران بعد از منقضی شدن این توافق در هفته گذشته هنوز برای تمدید آن تصمیم نگرفته است.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید پروتکل الحاقی به این نهاد بین‌المللی اجازه دسترسی گسترده‌تر به اطلاعات و اماکن موجود در ایران را می‌دهد.

مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جمعه هفته گذشته گزارشی درباره تمدید نشدن این تفاهم به شورای حکام این نهاد بین‌المللی ارائه کرد.

گروسی بعد از اینکه ایران نامه اش را بی‌پاسخ گذاشت، حال قصد دارد معاون خود را به تهران بفرستد.

کاظم غریب آبادی شنبه ۱۲ تیر ماه در توئیتی با اشاره به سفر معاون مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نوشت: «موسیمو آپارو» معاون مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این هفته به ایران سفر خواهد کرد. آپارو همچنین یکی از بازرسان تعیین شده برای ایران است و هدف بازدید او از تهران در راستای فعالیت‌های روتین پادمانی و در چارچوب موافقتنامه جامع پادمان است. اگرچه با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تماس مداوم هستیم، اما هیچ برنامه گفت‌وگوی از پیش تعیین شده‌ای برای آپارو در مدت حضورش در تهران پیش بینی نشده است.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا: ایران آماده برای مذاکرات، به وین بازگردد

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری به سوال‌هایی درباره تحولات اخیر برنامه هسته ای ایران و روند مذاکرات احیای توافق هسته‌ای در وین پاسخ داد.

به گزارش ایسنا به نقل از پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه آمریکا، ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه این کشور در کنفرانس خبری اش در پاسخ به این که آیا با توجه به تحولات اخیر در امور ایران و منطقه، آمریکا تصمیم دارد رویکردش را تغییر دهد یا نه، با مطرح کردن ادعاهایی علیه ایران توضیح داد: مذاکرات در وین شش دور را کامل کرده اند و فقط و فقط راجع به یک موضوع هستند و آن بازگشت به پایبندی دوجانبه به برجام است. برای ما، پیامد مهمش برقراری دوباره سخت ترین راستی آزمایی و بازرسی‌ای است که تاکنون درباره‌اش مذاکره شده. شما درست می‌گویید، نگرانی‌های دیگری هم وجود دارند، نگرانی هایی عمیق، نگرانی ما درباره رفتار ایران در منطقه اما ما می‌دانیم مادامی که ایران از تعهدات برجامی اش فاصله گرفته باشد، تا زمانی که ایران در موقعیتی باشد که باعث این تحریک‌ها شود، از جمله این تحریک‌های هسته ای، تمام چالش های دیگری که به خاطر ایران با آنها مواجهیم، از جمله حمایتش از گروه های تروریستی، کنترل کردن تمامشان سخت تر خواهد شد.

او ادامه داد: بنابراین، در حال حاضر در وین بر این متمرکزیم که ببینیم آیا می توانیم بر پایبندی دوجانبه اثری بگذاریم یا نه. دریچه دیپلماسی باز است. خود وزیر امور خارجه [آمریکا] گفته است که این روند همیشه ادامه نخواهد داشت اما در حال حاضر برای اطمینان یافتن از این که ایران هیچ گاه نمی تواند به یک سلاح هسته ای دست بیابد، مسیر دیپلماتیک را بهترین و موثرترین راه می‌دانیم. این کاری است که برجام انجام داد. کاری است که اگر ما بتوانیم به پایبندی دوجانبه بازگردیم، برجام باز هم می تواند انجام دهد.

پرایس در ادامه در پاسخ به درخواستی برای ارائه توضیحات بیشتر درباره این که روند مذاکرات وین به طور نامحدود ادامه نخواهد داشت و این که چه عواملی از نظر آمریکا این مذاکرات را متوقف خواهد کرد، با تکرار ادعاهایی راجع به برنامه هسته ای ایران تکرار کرد: وقتی برجام کاملا اجرا می شد، زمان گشایش را طولانی تر کرده بود که مدت زمان لازم برای ایران است تا مواد شکافت پذیر کافی برای تولید یک سلاح هسته‌ای را به دست بیاورد، البته اگر بخواهد این کار را کند و اگر روند کاربری تسلیحاتی را با موفقیت طی کند. در حال حاضر، با فاصله گرفتن ایران از برجام، از طریق اقداماتی مانند نصب سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر و انجام دادن کارهای تحریک آمیز دیگر از جمله غنی سازی در سطحی بالاتر، می دانیم که این مدت زمان گشایش کاهش یافته است. طبق گزارش‌ها، این بازه زمانی از یک سال در زمان برجام به چیزی شاید کمتر از چند ماه کاهش یافته است و به نقطه ای خواهد رسید که تحریکات ایران، اقدامات هسته ای ایران، زمان گشایش و نگرانی‌های ما درباره شان به طور بالقوه باعث خواهند شد که ما تجدید نظر کنیم.

پرایس در بخش دیگری از اظهاراتش گفت: ما برای مذاکرات ضرب‌الاجل تعیین نمی کنیم. اما همان طور که از وزیر امور خارجه شنیده اید و خودتان اشاره می کنید، با گذشت زمان، توسعه های هسته ای ایران به دیدگاه ما نسبت به بازگشت به برجام جهت خواهد داد. به خاطر این که یکی از مزایای اصلی برجام طولانی تر کردن آن زمان گشایش بود. اگر این مزایا دیگر در کار نباشند، باید درباره موقعیتمان در این روند ارزیابی دوباره ای انجام دهیم.