اگر می‌خواهید کودک شما از همسالان خود عقب بماند، برای او اسباب‌بازی نخرید!

بازی؟

اسباب بازی برای کودک، موثر ترین نوعِ آموزش است. چرا که کودک در بازی با اسباب‌بازی‌ها شکل‌، رنگ و حجم اشیاء را درک کرده واز طریق بازی‌ها و ورزش‌های مختلف، مهارت‌های گوناگون و قابل توجهی را کسب می‌کند. بازی، کودک را با استعدادهایش آشنا ساخته و این موضوع او را در ایجاد تصویری ازخویشتن یاری می‌دهد.

رسول اکرم (ص) می فرمایند: چه خوب و محبوب است که فرزند انسان در خردسالی، بازیگوش وپرتلاطم و متمرّد باشد تا این حالتِ طغیان‌آمیز او، از شخصیتی در بزرگسالی سر بر آورد که از علم و خویشتن‌داری و مقاومت و پایداری برخودار باشد. سپس فرمود، سزاوار است که طفل خردسال منحصراً این چنین بازیگوش و پرجنب‌وجوش باشد.

مضرات محروم کردن کودک از بازی

محمد غزالی می‌گوید: بازی، اختصاص به دورهٔ کودکی ندارد. بلکه در دورهٔ نوجوانی نیز فرد باید پس از مطالعهٔ کتاب، بازی کند تا خستگی ناشی از مطالعه‌ از تن او جدا گردد. الزام کودک به مطالعهٔ دائمی و درس، موجبات کندی ذهن را فراهم خواهد ساخت؛ لذا کودک در صدد رهایی و فرار از مطالعه و درس خواهد شد. (احیاء علوم الدین، ص 144)

بازی و سرگرمی در واقع جوهر زندگی فرزندِ شماست؛ به همین خاطر محروم کردن کودک از بازی، او را شدیداً سرخورده و افسرده می کند و حتی ممکن است زمینه‌ای برای ناراحتی‌های عصبی او گردد. روان‌شناسان هم، منع کردن کودک را از بازی، مسبب اختلال در رشد، سرکوب غرایض و پیدایش عقده‌های روانی می‌دانند؛ اما متاسفانه بسیاری از والدین و معلمان، بازی را تلف کردن وقت می‌دانند. آنها این نکته را درک نمی‌کنند که کم بازی کردن، کودک را از موفقیت‌های یادگیری که برای تکامل او ضروری است محروم می کند.

تاثیرات بازی بر رشد و پرورش کودکان

خودشناسی

بازی در رشد همه‌جانبهٔ کودک و نوجوان تاثیر مهم دارد. اولین جنبه، نقش بازی درشناخت و آگاهی است؛ در واقع زندگی، حاصلِ کشمکش مداوم با محیط برای شناخت و آگاهی است و بازی از همان اوایل کودکی باعث شناخت بهتر محیط می شود.

در بحث رابطهٔ بازی و عزت نفس می‌توان گفت که بازی وسیله‌ای است طبیعی که کودک به سبب آن احساسات، عواطف، بیم و تردید خود را ابراز می‌کند و در نتیجه دامنهٔ خودشناسی و عزت‌نفس وی گسترده‌تر می‌گردد.

رشد عاطفی

در بخش بازی و رشد عاطفی، بازی یکی از عوامل سلامت روانی و عاطفی کودکان است، زیرا نقش‌های مختلفی که کودک در بازی‌های گوناگون برعهده می‌گیرد وی را یاری می دهد تا به تدریج نقش مناسب را برای ایجاد مطلوب‌ترین رابطه با دیگران بیابد. بر پایهٔ تجربه و پژوهش‌های روان‌شناسانی هم‌چون: گزل، پیاژه و اریکسون، کودک آن‌چه را که در فرایند بازی یاد می‌گیرد، به وجود خود می‌افزاید و این نوع آموزش در رشد شناختی وعاطفی او بسیار مؤثر است. بازی برای کودکان نقش درمانی هم دارد، فرزندِ شما  در طی زندگی باید بتواند خود را به طریقی از دست نگرانی‌ها و ناراحتی‌های حاصل از فشارهای محیطی خلاص نماید.

 خلاقیت

از دیگر رویکردهای بازی، می‌توان به حسِ اتکا به نفس، ابتکار و تقویتِ قوه تخیّل اشاره کرد. در جریان بازی کودک به موفقیت‌ها و شکست‌هایی بر می‌خورد که این خود، باعث رشد فکری و شخصیتی او می‌شود.

بازی‌های تجسمی، تفکر انتزاعی کودک را تقویت می‌کند؛ مثلاً توانایی استفاده از ابزاری مانند بلوک‌های ساختمان‌سازی به عنوان تلفن، سطح بالایی از مهارت تفکر به ‌شمار می‌رود و در نهایت کودک را قادر خواهد ساخت که تشخیص دهد، اعداد بیانگر اندازه و مقدار است و حروف، نشانگرِ واژه‌هایی هستند که به زبان می‌آورد، می‌شنود و می‌خواند.

بر اساس نتایج تحقیقات، کودکانی که به ‌وسیلهٔ بازی‌های تجسمی، خلاقیتشان افزایش پیدا می‌کند، در بزرگسالی از خود نبوغِ بیشتری نشان خواهند داد و این افزایش خلاقیت که در نتیجهٔ بازی‌کردن حاصل شده، در طول زمان پایدار می‌ماند.

رشد اخلاقی و اجتماعی

در مورد رابطه بازی با اخلاق کودک باید گفت که اصلی ترین ویژگی های اخلاقیِ کودک در حینِ بازی شکل می گیرد. خصلت‌هایی مانند: حس مسئولیت در مقابل جمع، حس دوستی و رفاقت، هماهنگی برای رسیدن به هدف مشترک، استعداد حل مشکلات به طور منصفانه و به عبارت دیگر بازی عمده‌ترین شکل فعالیت کودک و نوجوان و مناسب‌ترین شکل برای پرورش ابعاد مختلف اخلاقی است.

نکته پنهان اما حائز اهمیت در خصوص انواع اسباب‌بازی، شکل و کاربرد آن است. به طور مثال کودکان هنگام بازی با ماشین کنترلی، از بخش‌های مختلف بدن خود استفاده می‌کنند.با دو دست خود کنترل را حرکت داده و با آن کار می‌کنند. همچنین دیگر اجزا مانند پا، چشم و ... نیز همزمان به کار گرفته می‌شوند. این حرکات به ظاهر ساده، باعث می‌شود تا هماهنگی در مغز ایجاد شود و رشد مغزی بسیار سریع‌تر اتفاق افتد.

بازی، کمک می‌کند تا کودک بتواند با دسترسی به حقایق و واقعیت‌های پیرامونش، با خویشتن و دیگران بهتر سازگار شود. هرچه کودک بیشتر بازی و مشارکت کند، بیشتر در می‌یابد که در چه سطحی از کارآیی و ارزشمندی است و چه توقع و انتظاری می‌تواند از محیط پیرامون خود داشته باشد.

نتیجه گیری

به طور کلی بازی یک نوع حرفه است؛ پس منع کردنِ کودک از بازی عملی ناپسند و مغایر با اصولِ تربیتی است. بازی هرگز نباید وسیله‌ای برای وقت‌کشی تلقی شود. از کارکردهای مهم اسباب‌بازی‌، انتقال ارزش‌ و باورهای اجتماعی است و فرزندانِ شما

با ویژگی‌ها و نقش‌هایی که در بازی به آن‌ها القا می‌شود، همانندسازی می‌کنند. درهنگام بازی نیازی به این نیست که کسی چیزی را مستقیماً به کودک بیاموزد، بلکه بخش زیادی از یادگیری‌ها از نوع یادگیری پنهان هستند و فرد حتی بدون آنکه خود بداند، در حال یادگیری است و اسباب‌بازی‌ها می توانند به کودک کمک کنند که مرزهای ادراک خود را در محیط پیرامون وسعت بخشند و محدودیت‌های محیط را کاهش داده و یا از بین ببرند. بازی برای کودکان، مساوی است با مصاحبت و همنشینی برای بزرگسالان.

در واقع، همان‌طوری که جسم کودک به غذا و ویتامین‌های مختلف و مفید نیاز دارد و به کمک آنها رشد و نمو می‌کند، روح و روان او نیز نیازمند تغذیه است و اسباب‌بازی برای وی بهترین غذای روح و منبع الهام به شمار می‌رود.

برای دسترسی به جامع ترین نمایشگاه و فروشگاه اسباب بازی پیشنهاد میکنیم وارد لینک زیر شوید.

www.nimaproduct.com

منابع:

1. تربتی، سحاب و حدادی، مهدی و ربیعی، سپیده، 1395،میزان تاثیر بازی و اسباب بازیها در یادگیری و مهارتهای فکری و جسمی کودکان، دومین همایش ملی علوم و فناوری های نوین ایران، تهران
2. کائدی، روح الله و رومانی، سعید، 1395، نقش بازی در رشد کودکان (شناخت و آگاهی، عزت نفس، عاطفی، خلاقیت، اخلاق)، کنفرانس سراسری پژوهش‌های نوین در روان‌شناسی و علوم اجتماعی، تهران
3. میر حسینی، سیده آسیه، 1394، کودک و پرورش خلاقیت با تاکید بر اهمیت بازی‌های وانمودی، اولین همایش بین‌المللی نوآوری و تحقیق در هنر و علوم انسانی