هشدار رییس کتابخانه ملی به مردم

به گزارش نامه نیوز، رضا صالحی امیری از ترسی که دلالان به جان صاحبان نسخ خطی می‌اندازند، حرف زد و گفت: ما تخمین می‌زنیم که بیش از نیم میلیون جلد نسخ خطی نادر و نفیس در منازل مردم است که به تدریج از بین خواهند رفت. سیدرضا صالحی امیری در نشستی که صبح امروز (دوشنبه سوم شهریورماه) در کتابخانه ملی برگزار شد، اهداف این کتابخانه را تبیین کرد. رییس کتابخانه ملی همچنین با اشاره به اهمیت توجه به زیست فرهنگی در جامعه ایران گفت: هدف ما از زیست فرهنگی، حاکمیت اخلاق در سیاست‌، اقتصاد‌، فرهنگ و جامعه است که ضرورتی اساسی است. او تاکید کرد: اگر اخلاق از سیاست فاصله بگیرد؛ تقلب ، فساد و تورم به وجود می‌آید که نتیجه آن انگ‌زنی‌، تهمت و افتراست. او همچنین گفت: بحث دیگر افزایش مصرف فرهنگی است که متاسفانه در کشور ما مصرف فرهنگی بسیار پایین است و ما باید تلاش کنیم که اموری چون مطالعه‌، دیدن فیلم و توجه به نقاشی و غیره مورد توجه قرار بگیرد. رییس کتابخانه ملی همچنین ارتقای سطح معرفت و فضیلت و توجه به نوع‌دوستی و همگرایی و همدردی در جامعه ایران را اساسی خواند. او همچنین تاکید کرد: در کتابخانه ملی از سال گذشته شورای اجرایی به وجود آمده و تصمیمات براساس نظر جمعی گرفته می‌شود، در نتیجه هشت برنامه اساسی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی دنبال می‌شود که به این شرح است: تحول در نظام دیجیتال‌سازی سازمان از اهداف ماست که همه افراد بتوانند در همه جای ایران از کتابخانه استفاده کنند و الان منابع دیجیتال ما کمتر از پنج درصد است. محور دوم توجه به حوزه بین‌الملل است که ما اکنون بحث توریسم فرهنگی را آغاز کرده‌ایم و با امضای تفاهم‌نامه با سازمان میراث فرهنگی توریست‌هایی که وارد ایران می‌شوند نیم روز را در کتابخانه ملی خواهند گذراند. رییس کتابخانه ملی ادامه داد: همچنین بحث توجه به حافظه جهانی و توسعه روابط با کتابخانه‌های جهان را در دست اجرا داریم. محور دیگر گسترش منابع نسخ خطی است. همچنین توسعه اندیشگاه به عنوان مکانی برای تعامل فرهنگی مورد توجه ماست که کرسی‌های آزاداندیشی که جزو توصیه‌های رهبری است، اجرایی شود. محور دیگر انجام پژوهش‌های بنیادی است؛ اکنون دانش‌نامه فرهنگ معاصر با همکاری گروهی از دانش‌نامه‌نویسان چون کامران فانی‌، حسن انوشه، بهاء‌الدین خرمشاهی و دیگران در حال اجراست و قرار است در سه سال آینده‌، دانش‌نامه‌ای سه‌جلدی با سه میلیون کلمه منتشر شود. دیگر برنامه کتابخانه ملی، همکاری با سایر سازمان‌هاست. همچنین توجه به تاریخ شفاهی و توجه به کرامت و معیشت نیروی انسانی سازمان از برنامه‌های ما خواهد بود. در ادامه صالحی امیری به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ داد. او درباره جایزه فردوسی گفت: اکنون با مشاوره با یونسکو در حال پیگیری این جایزه هستیم. سختگیری یونسکو در این زمینه بسیار زیاد است، اما ما مصر هستیم که جایزه فردوسی با مصوبه یونسکو ایجاد شود؛ این جایزه بدون مصوبه یونسکو هم قابل اجراست، اما با این مصوبه اعتبار بیشتری در سطح جهان دارد و ما مصر هستیم که این جایزه را ایجاد کنیم. او همچنین درباره دسترسی دشوار به کتابخانه ملی و همچنین آماده نشدن فضای اطراف کتابخانه ملی گفت: ما با گفت‌وگو با دست‌اندرکاران اجرایی تپه عباس‌آباد به دنبال این هستیم که این تپه زودتر شکل نهایی به خود بگیرد و به یک مرکز فرهنگی بزرگ تبدیل شود. رییس کتابخانه ملی همچنین درباره محدودیت دسترسی به کتابخانه ملی و وجود این قانون که تنها افراد دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد به بالا می‌توانند از امکانات کتابخانه استفاده کنند گفت: در هیچ جای دنیا قرائت‌خانه جزو کتابخانه‌های ملی نیست و کتابخانه ملی محل مراجعه پژوهشگران است و عموم مردم به کتابخانه عمومی می‌روند. اما به دلیل نبود دسترسی به کتابخانه‌های عمومی در کشور ما مراجعه به کتابخانه ملی بالاست و ما اکنون بین 1000 تا 3000 نفر در روز مراجعه‌کننده داریم و بیش از این، ظرفیت ارائه خدمات نداریم. ما دوست داریم دسترسی به کتابخانه ملی با کارت ملی محقق شود، اما این شعار را نمی‌توانیم مطرح کنیم، چون امکان پاسخگویی بیش از این اندازه را نداریم و اگر مراجعان ما بیشتر شوند در سرویس‌دهی ما هم اختلال به وجود می‌آید. او ادامه داد: تهران بزرگ در کنار این حجم عظیم از مراکز کسب و کار و نمایشگاه ماشین و غیره، نیاز به کتابخانه و قرائت‌خانه دارد اما کمتر در این زمینه سرمایه‌گذاری شده است. صالحی امیری درباره از بین رفتن شیفت شب در کتابخانه ملی هم گفت: در طول چند ماه گذشته متوسط مراجعه ما در شب زیر 10 نفر بوده و هزینه‌ای که به سازمان تحمیل می‌شد، زیاد و نامتناسب با مراجعان ما بود بنابراین ما شیفت شب را تعلیق کردیم. اما اگر حجم متقاضی‌های ما زیاد باشد شیفت شب دوباره فعال خواهد شد. او همچنین درباره دیجیتال‌سازی منابع در کتابخانه ملی گفت: در سال گذشته 17 میلیون آیتم دیجیتال‌ در کتابخانه ملی وجود داشت که امسال به 30 میلیون آیتم رسیده است. این رشد بسیار مناسب است، اما اینکه تمام منابع ما دیجیتال‌سازی شود تصوری خیال‌پردازانه است. زیرا حتی کتابخانه کنگره آمریکا که بیشترین حجم آثار دیجیتال را دارد، تنها 23 درصد از منابعش دیجیتال‌سازی شده است اما ما در این زمینه گام برمی‌داریم و باید به این نکته هم توجه کرد که تا زمانی که مساله کپی‌رایت حل نشود امکان دسترسی به نظام دیجیتال وجود ندارد. در ادامه صالحی امیری درخواستی را با صاحبان نسخ خطی مطرح کرد و گفت: برخی دلال‌ها صاحبان کتب خطی را از ارائه کتاب‌های‌شان به کتابخانه ملی و دیگر سازمان‌های رسمی می‌ترسانند، در حالی که در سال گذشته بیش از 2000 نسخه خطی به کتابخانه ملی ارائه شده است که ما این نسخ را خریداری نکرده‌ایم که یا به دلیل به تفاهم نرسیدن سر قیمت نسخ بوده و یا پایین بودن کیفیت آنها. داشتن نسخ خطی در کشور جرم نیست و تنها خارج کردن آن‌ها از کشور جرم محسوب می‌شود. بنابراین من همین جا از کسانی که نسخ خطی را در اختیار دارند، تقاضا می‌کنم که اگر نمی‌خواهند این نسخ را بفروشند هم آن‌ها را به شکل امانت به ما بسپارند، زیرا متوسط زمان نگهداری نسخ خطی در خانه‌ها 50 سال است اما در کتابخانه ملی بیش از 500 سال می‌توان این نسخ را نگهداری کرد. بنابراین صاحبان نسخ خطی می‌توانند کتاب‌های خود را به شکل‌ وقف‌، هبه‌، فروش و یا امانت به کتابخانه ملی بسپارند و این اعتماد را به کتابخانه ملی داشته باشند. ما تخمین می‌زنیم که بیش از نیم میلیون جلد نسخ خطی نادر و نفیس در منازل مردم است که به تدریج از بین خواهند رفت.

منبع: ایسنا