آینده فوتبال اقتصادی است یا ورزشی؟

تورج عاطف - نامه نیوز، پس از چندین دوره قرار است ردای ریاست بر فوتبال جهان برای فرد جدیدی اندازه گیری شود. فساد و رانت خواری بیش از اندازه در فیفا قربانیان بزرگی چون سپ بلاتر پیر و میشل پلاتینی شهیر داشت و قرار است در روز جمعه 26 فوریه فوتبال رئیس جدیدی را تجربه کند در بین کاندیداها دو نامزد اروپائی و دو نامزد آسیائی و یک نامزد آفریقائی را مشاهده می کنیم مردانی که چندان هم در جهان تشکیلاتی فوتبال غریبه نبوده اند نگاهی به برخی از سوابق آنها می کنیم.

کاندیدای اول ژرم شامپیان است که دیپلمات اسبق واز مردان وزارت امور خارجه کشور فرانسه بوده است. او 56 ساله و سابقه عضویت بعنوان دبیر فیفا را داشته است. این که یک فرانسوی در بین کاندیداها باشد سابقه علاقه فرانسوی ها را به این مسائل نشان می دهد. به یاد داشته باشیم ژول ریمه مبتکر جام جهانی فوتبال و بارون دوکوبرتن مبدع المپیک نوین هردو فرانسوی بوده اند. شامپاین مردی است که در انتخاب های عجیبی چون میزبانی مشترک کره جنوبی و ژاپن در جام جهانی 2002 که منجر به حضور پر مسئله کره جنوبی در نیمه نهائی شد و انجام جام جهانی پر سر و صدای آفریقای جنوبی در بدنه فیفا حضور داشته است. تصمیم هائی که ظاهرا در جهت گسترش فوتبال در جهان در ازای نزول سطح کیفی رقابتها و رشد انگیزه های اقتصادی بوده است. او دیپلماتیک فکر می کند و به طور حتم مباحث سیاسی و اقتصادی در اولویت افکارش وجود دارد.

کاندیدای دوم جانی اینفانتینو است مردی 45 ساله که دو ملیت سوئیس و ایتالیائی را یدک می کشد. او هم در بدنه فیفا بوده و جز دبیران فیفا انجام وظیفه می کرده است. او در کمیته های مختلف فیفا نظیر کمیته های اجرائی و حقوقی و انضباطی فعالیت می کرده است. ایده بزرگ او حضور 40 تیم در جام جهانی است که این ایده هم جنبه اقتصادی دارد حضور تیمهای بیشتر باعث افزایش پخش تلویزیونی و اسپانسر شیپ های فراوانی می شود. این کاندیدا هم به مسائل اقتصادی بعنوان رکن اول می پردازد.

کاندیدهای سوم و چهارم هر دو از آسیا هستند. مردانی چون علی بن حسین اردنی که 39 ساله و نایب رئیس کنفدراسیون آسیا و عضو کمیته اجرائی این کنفدراسیون آست و نفر بعدی شاهزاده دیگری است به نام شیخ سلمانآل خلیفه که بحرینی است و او هم چون همتای اردنی اش موافق تصمیم بسیار بحث بر انگیز اعطای حق میزبانی جام جهانی 2022 به قطر است. این بحرینی 49 سال سن دارد و می دانیم سطح مسابقات آسیائی خصوصا در رده مسابقات باشگاهی در چه سطح عجیبی برگزار می شود این دو کاندیدها هم نشان داده اند که مسائل اقتصادی را در چار چوب شعارهای زیبائی چون گسترش فوتبال مد نظر دارند که نمونه واضح از این طرز فکر سراسر اشتباه به جز اعطای میزبانی به قطر اعطای میزبانی ها عجیب و انجام مسابقات عجیب نظیر مسابقات جام ملتهای آسیا 2007 به میزبانی چهار کشور مالزی و تایلند و اندونزی و ویتنام بود که باعث افت شدید مسابقات بعلت میزبانان عمدتا ضعیف این دوره بود.

کاندیدای پنجم توکیو از آفریقای جنوبی است که سوابقش به غیر از ریاست فدراسیون فوتبال آفریقای جنوبی در این است که تاجر موفقی بوده و سالها در زندان های آپارتاید بوده است.

کاندیداتوری این تاجر آفریقائی چشم اندازه بزرگی را برای ارتقا سطح کیفی فوتبال نمی دهد و افت سطح کیفی فوتبال که در اولویت نباشد شاهد نزول سطحی کیفی مسابقات به علت تعداد بیشتر تیم ها می شود که نمونه واضح آن را در رقابتهای جام جهانی و جام ملتهای اروپا و حتی رقابت های باشگاهی می بینیم.

به یاد می آوریم روزگاری سه جام بزرگ باشگاهی در اروپا به نام های جام قهرمانان باشگاه های اروپا و جام در جام و جام یوفا برگزار می شد. رقابت هائی که کیفیتی به مراتب بالاتر از دوجام فعلی اروپا به نام لیگ قهرمانان اروپا و یوفا کاپ داشت نگاهی به رقاب های شب اول حذفی بیاندازیم بازیهای بزرگ و تماشائی این رقابتها چند مورد بودند؟ 8 بازی انجام شد و تنها شاهد سه بازی به واقع با کیفیت های بزرگ بودیم که این سه بازی رقابت های پاری سن ژرمن - چلسی و بایرن مونیخ - یوونتوس و آرسنال - بارسلونا و یک بازی تقریبا متوسط یعنی آث رم - رئال مادرید و چهار بازی بی روح نظیر مسابقات خنت - وولفسبورگ یا دینامو کیف - منچستر سیتی و بنفیکا - زنیت و آیندهوون - آتلتیکو بودیم.

براستی می توانیم باور کنیم مسابقات دهه 70 و 80 و 90و ... به این روز افتاده باشد ؟ فوتبال جام جهانی را می نگریم به جز مسابقات در دور های آخر چگونه می توان جام جهانی 2014 و 2010 و 2006 و 2002 را با مسابقات جام جهانی 1970 و 1974 و 1978 و 1982 مقایسه کرد؟

تعدد تیمها که بعلت های اقتصادی به بهانه رشد فوتبال انجام می شود بازیهای حذفی را جایگزین بازیهای دوره ای کرده است بعنوان مثال در جام جهانی 1982 اسپانیا در دور دوم مسابقات آرژانتین و برزیل و ایتالیا در یک گروه قرار گرفتند و سه بازی فینال گونه را بازی کردند اما امروزه شاهدیم نه تنها مسابقات عمدتا حذفی و با احتیاط صورت می گیرد بلکه شادابی از این رقابتها کم و همچنان رقابت ها با قهرمانی رقبای سنتی است که در جام های جهانی 16 تیمه هم وجود داشت و شاهدیم از پایان جام ژول ریمه که در سال 1970 با قهرمانی برزیل به پایان رسید 11 دوره جام جهانی برگزار شده و تنها 6 تیم قهرمان شدند که آلمان با سه دوره و آرژانتین و ایتالیا و برزیل با دو دوره و اسپانیا و فرانسه یا یکدوره قهرمان شدند و اثری از گستردگی فوتبال در کسب عناوین نمی بینیم.

به نظر می رسد که شاید مسائل فساد در عرصه انتخابات فیفا بعنوان اولین گزینه باشد اما آینده فوتبال که اقتصاد را برتر از کیفیت می بیند می تواند آینده این ورزش را با مخاطرات جدی مواجه سازد

خصوصا آن که با سرازیر شدن پول های عمدتا با منابع غیر مشخصی که میلیونرهای آمریکائی و روسی و عرب و برخی کشورهای خاور دور نظیر چین وتایلند به رقابت های باشگاهی اروپا نظیر روسیه و انگلستان و فرانسه و اسپانیا و غول تازه از خواب برخواسته چین می کند فوتبال اقتصادی به زودی می تواند فوتبال زیبا و جذاب دهه های 70 تا آخر قرن بیستم را چون رویائی شیرین و فراموش شده سازد.