اولین داوطلب پیوند سر در جهان!

اگرچه محققان بسیاری از سراسر جهان، امکان‌پذیر بودن عمل پیوند سر را زیر سوال برده‌اند، اما به نظر می‌رسد که این پیوند چند گام به واقعیت نزدیکتر شده است. «والری اسپیریدونوف» متخصص کامپیوتر و اهل ولادیمیر روسیه خود را بعنوان نخستین داوطلب برای انجام این پیوند معرفی کرده است. این جوان 30 ساله روس مبتلا به نوعی بیماری نادر ژنتیکی به نام بیماری تحلیل عضلانی نخاعی یا وردینگ هوفمن (Werdnig-Hoffman) است؛ در این بیماری فرد دچار تحلیل یا کاهش اندازه عضلات شده که این امر در نهایت منجر به کم شدن قدرت و تحرک ماهیچه‌ها می‌شود. «والری اسپیریدونوف» هدف از این تصمیم را امکان تجربه داشتن یک بدن سالم پیش از مرگ عنوان کرده است. دکتر کاناورو قصد دارد در سی و نهمین کنفرانس سالانه آکادمی جراحان مغز و اعصاب و ارتوپدی آمریکا در ماه ژوئن (خرداد ماه)، آخرین نتایج تحقیقات خود را درخصوص امکان‌ انجام عمل پیوند سر اعلام کند. پرونده جنجالی برای پیوند سر بر خلاف پیوند مغز که شامل برداشتن مغز یک موجود و پیوند زدن آن به بدن موجود دیگر است، در پیوند سر، کل مجموعه سر به همراه نخاع بر روی بدن جدید پیوند زده می‌شود. از لحاظ تئوریک، یک جوان مبتلا به نارسایی پیشرفته اندام مختلف بدن، مبتلا به دیستروفی عضلانی (تحلیل تدریجی عضلات بدن)، تتراپلژیک با نقص عضو یا مجروحی که در اثر یک سانحه بیشتر بدن خود را از دست داده و شانسی برای ادامه حیات ندارد، می‌تواند کاندیدای مناسب اهدای سر به یک بیمار با بدن سالم اما دچار مشکل حاد مغزی باشد. نمونه‌ای از عمل پیوند سر در دهه 1970 میلادی بر روی دو میمون رزوس انجام شد، اما حیوان گیرنده پیوند به دلیل ناتوانی پزشکان در پیوند زدن نخاع قدیمی و جدید چند روز پس از عمل مرد. دکتر سرجیو کاناورو، عصب شناس ایتالیایی سال 2013 با انتشار مقاله‌ای در مجله Surgical Neurology International مدعی امکان انجام نخستین عمل پیوند سر شد. در روش موسوم به HEAVEN، بدن گیرنده در شرایط ایست موقت قلبی قرار می‌گیرد؛ سر و نخاع دهنده و گیرنده پیوند تا 12 درجه سانتیگراد سرد شده و سرها با کمک تیغه‌های بسیار تیز از بدن دهنده و گیرنده جدا می‌شوند. با کمک این برش بسیار دقیق، آکسون‌ها یا رشته‌های بلندی که از سلول عصبی خارج می‌شوند، سالم باقی می‌مانند. متخصصان مغز و اعصاب حدود یک ساعت فرصت خواهند داشت که سر دهنده عضو را به بدن گیرنده پیوند بزنند! این مقاله با واکنش تند محققان از سراسر جهان مواجه شد؛ برخی این روش را مشابه فیلم «فرانکشتاین» توصیف کردند و برخی دیگر از عدم امکان پیوند نخاع اهداکننده و گیرنده سخن گفتند. ادعای تازه درخصوص امکان پیوند سر دکتر کاناورو مقاله دیگری در مجله Frontier of Neurology منتشر کرد که جزئیات جدیدی از امکان عمل پیوند سر را شرح می‌دهد. امکان ادغام مغز استخوان از طریق برش با یک چاقوی فوق تیز وجود دارد؛ با استفاده از مواد همجوشی غشاء موسوم به فوسوژن (fusogen) که بین دو برش در طناب نخاع تزریق می‌شوند، امکان پیوند نخاع فراهم می‌شود. «کاناورو» برای اثبات نظریه جدید خود، به آزمایشات انجام شده بر روی موش‌ها در دانشگاه دوسلدورف استناد می‌کند که در روش مشابه، حیوانات سلامت خود را به طور کامل بازیافته و قادر به استفاده از اندام مختلف بدن بودند؛ اما نتایج یافته‌های جدید «کاناورو» نیز مورد تأیید پزشکان نیست. دکتر کالوم مک کلر از اعضای انجمن اخلاق زیستی اسکاتلند خاطرنشان کرد: تغییر مغز استخوان سال‌هاست که بخصوص برای بیماران مبتلا به سرطان انجام می‌شود، اما مشکل اساسی، پیوند اعصاب است که هنوز راهی برای آن پیدا نشده است. به گفته «مک کلر»، عمل پیوند سر در دهه 1970 میلادی بر روی دو میمون رزوس در شوروی سابق، به فلج شدن و مرگ حیوان منجر شد؛ پس از پیوند، حیوان از گردن به پایین فلج شد، در حالی که قلب به پمپاژ خون ادامه می‌داد و در این شرایط عملکرد عصبی به طور کامل مختل شده بود که این مساله چالش اساسی در پیوند سر محسوب می‌شود. بیشتر محققان تأکید می‌کنند که هنوز فناوری مورد نیاز برای پیوند نخاع توسعه نیافته و این عمل به معنای کشتن عمدی یک بیمار است؛ امکان انجام عمل پیوند سر تنها پس از موفقیت محققان در پیوند نخاع قابل بحث خواهد بود!