بیماران سرطانی پس از شیمی درمانی چه اصولی را رعایت کنند؟

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

نادر آقاخانی روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: یکی از اقدامات مهم آموزش بیمار، مراقبان و اعضای خانواده بیمار سرطانی در خصوص ترشحات بعد از شیمی درمانی است تا با رعایت نکات بهداشتی صحیح و اصولی، زمینه سلامت خود و بیمار را فراهم کنند.

وی اظهار داشت: ایمنی بیمار جزء جدانشدنی مراقبت‌های پزشکی با کیفیت بالا و موثر می‌باشد و با توجه به شیوع بیش از حد سرطان در جامعه، پرهیز از خطا و رعایت ایمنی بیماران در انجام بی‌خطر و مؤثر پرتودرمانی، شیمی‌درمانی و سایر روش‌های درمانی پرخطر ضروری است.

وی اضافه کرد: ناتوانی در ارائه مراقبت صحیح و باکیفیت می‌تواند نتایج مخربی برای بیماران از نظر جسمی، روانی و مالی داشته باشد.

وی ادامه داد: بسیاری از داروهای ضد سرطان از طریق ادرار، مدفوع، استفراغ و خون به مدت ۴۸ ساعت پس از قطع درمان از بدن آزاد می‌شوند که باید نکات بهداشتی لازم در این خصوص مورد توجه قرار گیرد.

وی بیان کرد: پس از استفاده از توالت فرنگی توسط بیمار باید درب آن بسته و ۲ بارسیفون کشیده شود و مردان باید از ادرارکردن به شکل ایستاده خودداری کنند تا از پاشیدن شدن آن به اطراف جلوگیری شود.

آقاخانی گفت: پس از استفاده از توالت، دستها به خوبی با صابون و آب شسته شود و اگر مایعات روی پوست بیمار پاشیده شد، آن ناحیه با آب و صابون تمیز شود.

وی اضافه کرد: هنگام تمیز کردن دستشویی یا تمیزکردن هرگونه ادرار، مدفوع یا استفراغ یا تعویض پد از دستکش استفاده شود و سپس دستکش‌ها در سطل زباله ریخته و دوباره دست‌ها شسته شود.

وی اظهار داشت: اگر بیمار از لگن یا ظرف ادرار استفاده می‌کند، تخلیه محتویات به درون توالت در نزدیکی آن انجام شود تا از پاشیده شدن ترشحات به اطراف جلوگیری شده و با استفاده از دستکش، ظرف بعد از هر بار استفاده با صابون و آب شسته شود.

وی ادامه داد: قرار دادن پوشک استفاده شده در کیسه غیرقابل نفوذ و بستن درب آن ضروری است و می‌توان بعد از این اقدام آن را در داخل سطل زباله معمولی انداخت.

کارشناس توسعه دانش ایمنی بیمار اضافه کرد: اگر بیمار استومی دارد، هنگام تخلیه از دستکش استفاده شده و روزانه یکبار کیسه جمع‌آوری با آب و صابون تمیز شود.

آقاخانی افزود: هنگام استفاده از سطل زباله یا لباس‌های شسته شده که با داروهای ضد سرطان یا مایعات بدن در ۴۸ ساعت پس از درمان تماس داشته‎‌اند، از دستکش استفاده شود و دست‌ها قبل و بعد از برداشتن با استفاده از دستکش شسته شود.

وی قرار دادن سطل زباله آلوده را در کیسه‌های مخصوص ضد نشت، شستن سریع لباس‌های آلوده و جدا کردن لباس‌های معمولی و آلوده در هنگام شستن از یکدیگر را از مواردی اعلام کرد که باید مورد توجه جدی قرار گیرد.

وی اضافه کرد: اگر داروهای ضدسرطان یا مایعات بدن طی ۴۸ ساعت پس از درمان ریخته یا پاشیده شد باید برای تمیزکردن موارد نشتی از دستکش استفاده شده و ناحیه آلوده به ماده ترشحی ابتدا با دستمال کاغذی پاک و سپس با آب و صابون تمیز و دوباره با استفاده از دستمال کاغذی خشک شود.

وی ادامه داد: مواد آلوده باید در ظروف مخصوص علامت‌گذاری شده یا در کیسه‌های ۲تایی گذاشته شود و سپس درون کیسه‌های پلاستیکی ضد نشت قرار گیرد.

وی با بیان اینکه داروهای ضد سرطان همچنین می‌تواند از طریق مایعات بدن مانند منی و ترشحات واژن دفع شود، گفت: برای جلوگیری از آلودگی همسر به ترشحات برای ۴۸ ساعت بعد از درمان از کاندوم در طول رابطه جنسی استفاده شود و این موضوع هم در مورد فرد دریافت‌کننده شیمی درمانی و هم برای همسر وی صدق می‌کند.

وی اضافه کرد: اقدامات جدی برای جلوگیری از بارداری در هنگام استفاده از این داروها و گاه تا چند ماه یا چند سال بعد از درمان بسته به نوع دارو باید انجام شود و داروهای ضد سرطان می‌تواند عوارض جانبی مضر برای جنین به خصوص در سه ماهه اول داشته باشد.

وی تاکید کرد: برای فرد تحت درمان بغل کردن و بوسیدن اعضای خانواده بی‌خطر است و مجاورت فرد تحت درمان با خانم‌های باردار در خانواده اشکالی ندارد ولی در صورت امکان آنها نباید ترشحات بدن بیمار را تمیز کنند.

آقاخانی افزود: فرد تحت درمان می‌تواند از یک حمام مشترک با دیگران استفاده کند و اگر ترشحات بدن وی سطح توالت را آلوده کرده باشد، قبل از استفاده دیگران از توالت و با استفاده از دستکش محل آلودگی باید با آب و صابون تمیز شود.

سرطان بیماری است که از تکثیر غیرطبیعی سلول‌های بدن شروع می‌شود؛ بدن انسان از میلیون‌ها سلولی ساخته شده است که با یکدیگر گروه‌بندی شده تا بافت‌ها و اندام‌های مختلف را بسازد؛ ژن‌های داخل هر سلول به آن دستورهای لازم را صادر می‌کند، گاهی اوقات این دستورات در یک سلول مبهم و مغشوش بوده و سلول رفتار غیر طبیعی دارد و پس از مدتی گروهی از سلول های غیرطبیعی می‌تواند در خون یا سیستم ایمنی گردش کرده یا تبدیل به توده یا تومور بدخیم یا سرطان شود.

در واقع سلول‌های بدن طی یک روند تنظیم یافته از بین می‌رود و سلول‌های جدید جای آنها را می‌گیرد؛ گاهی اوقات این روند طبیعی از تنظیم خارج شده و سلول‌های فرسوده از بین نمی‌روند و توده‌ای تشکیل می‌دهند که می‌تواند تبدیل به تومور بدخیم یا سرطان شود.