شهرک سینمایی غزالی؛ از هزار دستان تا شهرزاد/تصاویر

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

این شهرک که در بزرگراه شهید لشگری، (کیلومتر ۱۵ خیابان ۵۵ ام) روبروی شرکت سایپا جای گرفته است، در سال ۱۳۵۸ توسط کارگردان فقید ایرانی، علی حاتمی ساخته شد.

احداث شهرک سینمایی درسال ۱۳۵۸، به طرح و پیشنهاد شادروان علی حاتمی، کارگردان شهیر سینمای ایران، آغاز شد. طرح علی حاتمی و ولی الله خاکدان تولید سریالی با مضمون تاریخ سیاسی معاصر ایران بود که فاصله‌ای کوتاه از اوایل دوره رضاشاه را در بر می‌گرفت. در این دوره، عده‌ای از آزادی خواهان پنهانی، با تشکیل کمیته مجازات، اقدام به ترور سران مملکتی می‌کردند که در آشفتگی اوضاع اقتصادی و افزایش فقر دست داشتند.

هزاردستان (که علی حاتمی طرح اولیه آنرا به نام "جاده ابریشم" در سال ۱۳۵۵ نوشته بود) به قدرت‌های سیاسی پنهانی می‌پرداخت که نقش مهمی در حذف و ترور اشخاص سیاسی داشتند. هم زمان با آغاز تولید هزار دستان، از آن جا که این سریال شرایط جغرافیایی و شهری مناسب همان دوران اوایل قرن چهاردهم شمسی را می‌طلبید، احداث شهرک سینمایی نیز با طراحی خاص آغاز شد. ۱۰ هکتار مساحت برای ساخت و بازسازی تهران قدیم در نظر گرفته شد، و سپس عکس‌هایی از ساختمان‌ها، عمارت‌های دولتی، محله‌ها، خیابان‌های تهران و لباس و نوع پوشش و... تهیه شد.

حاتمی عکس‌ها و اسناد را در شهرک سینمایی ایتالیا، به نام چینه چیتا با کمک نقاشی ایتالیایی اتود زد و تابلوهای کوچکی به وجود آورد. سپس با کمک یکی از بهترین دکوراتورهای ایتالیایی به نام جانی کورتینا و گروه بزرگ او، نقشه شهرک را در مقیاس ۱:۱۰۰ ترسیم کرد و با ساخت ماکتی از شهرک به ایران بازگشت و پس از مدتی با بررسی اراضی کناره بزرگراه تهران کرج، احداث شهرک در اسفند سال ۱۳۵۸ آغاز شد.

چینه چیتا

از مکان‌های سریال هزار دستان به میدان توپخانه، ساختمان شهرداری، ساختمان عدلیه، خیابان لاله‌زار، خیابان اکباتان، جواهر فروشی قازاریان، گراند هتل، ساختمان شاه آباد و کافه پارس تهران قدیم و اخیرا سریال شهرزاد می توان اشاره کرد. نماهایی از خیابان اکباتان، لاله زار، و تهران قدیم بین سال ۱۳۱۵ تا ۱۳۲۰ ، نیز موجود است. یکی دیگر از بناهای مهم سریال هزار دستان و سریال شهرزاد، ساختمان سینما تابان است که نبش خیابان لاله زار واقع شده است و جزو اولین سینماهای تهران است که اولین فیلم ناطق ایرانی نیز به نام دختر لر، ساخته عبدالحسین سپنتا، در آن اکران شد.

علاوه بر نماهای مربوط به تهران قدیم، سعی شده است تا نماهایی از باشتین و سبزوار هم به نمایش گذاشته شود. لوکیشن‌های فیلم‌هایی همچون شیخ مفید، سربداران، هشت بهشت، کاراگاه علوی، کفش‌های میرزا نوروز و... در این شهرک بوده است.

برای فیلم مریم مقدس هم بخشی از اورشلیم در این شهرک بازسازی شد. در دل خیابان لاله‌زار کوچه‌ای برای فیلم تختی ساخته شد تا نمایانگر محله قدیم خانی‌آباد باشد.

خیابان لاله‌زار از قدیمی‌ترین خیابان‌های تهران است، که در قدیم از میدان توپ‌خانه (سپه) شروع و به چهارراه اسلامبول ختم می‌شد که آن سال‌ها دشت سرسبزی بود و لاله‌های فراوان در آن می‌رویید. آخر خط واگن اسبی که از چهارراه شاهپور و حسن‌آباد و میدان توپ‌خانه می‌گذشت در انتهای خیابان لاله‌زار قرار داشت. لاله‌زار در اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی نماد نوگرایی و هنر ایران بود و «شانزه‌لیزه تهران» لقب گرفته بود.

البته ازنظر شکلی کاملا با خیابان شانزه لیزه تفاوت داشت ولی به دلیل ساختار نماد نوگرایی می‌توان مشابه دانست. بسیاری از تئاترها، رستوران‌ها، تجارتخانه‌ها، کاباره‌ها، پیاله‌فروشی‌ها، خیاط خانه‌ها، سینماها و فروشگاه‌های معروف ایران در این خیابان قرار داشتند.

این خیابان نیز در شهرک سینمایی ساخته شد و در فیلم‌ها وسریال‌های مرتبط با آن دوره همانند سریال شهرزاد که اخیرا جزو سریال‌های پر طرفداراست و تهران دهه‌ی سی را به نمایش در می‌آورد دوباره بازسازی شده است.