وزیر امور خارجه احتمالی ایران را بشناسید/ ایران، آماده برای دوستی با عربستان

گمانه زنی های مختلفی در مورد وزیر امور خارجه جدید ایران به گوش می رسد. طبق آخرین خبرها، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه دولت سیزدهم و جانشین محمد جواد ظریف خواهد شد.

اینکه امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه می شود یا نه یک بحث است؛ اینکه سیاست و هدف ابراهیم رئیسی از انتخاب او چیست، یک بحث دیگر. به نظر می رسد ابراهیم رئیسی قصد دارد یک سیاست دوپهلو را در مورد بحران سیاست خارجه ایران پیش بگیرد. او در طول رقابت های انتخاباتی هم بارها بر این نکته تاکید کرده که قصد برطرف کردن تحریم ها را دارد و دوست هم ندارد دولتش از برجام خارج شود. در آن سو، رئیسی بارها از معطل شدن کشور به خاطر مذاکرات هسته ای و عهدشکنی آمریکایی ها انتقاد کرده و نشان داده است سیاست ضد آمریکایی خود را ادامه خواهد داد.

با توجه به این سیاست دوگانه، امیرعبداللهیان بهترین گزینه است. برای اثبات این موضوع، بد نیست نگاهی به زندگی، سوابق و افکار او داشته باشیم.

امیرعبداللهیان، دیپلماتی که همه جا حضور دارد

حسین امیر عبداللهیان دارای مدرک کارشناسی روابط دیپلماتیک از دانشکده وزارت امور خارجه (1370)، کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران (۱۳۷۵) و دکترای روابط بین‌الملل از دانشگاه تهران است. او سالها سابقه حضور در وزارت امور خارجه را داشته و یکی از پرسابقه ترین مدیران سیاسی کشور است.

در ادامه بد نیست نگاهی به مهم ترین سوابق اجرایی او در این سالها داشته باشیم:

بررسی سوابق اجرایی امیرعبداللهیان نشان می دهد که او چهره ای معتدل است که علی رغم گرایش کلی اصول گرایی می تواند با گروه ها و روسای جمهور مختلف کار کند. او در دوره محمد خاتمی در وزارت امور خارجه ارتقا یافته، در دوره وزارت علی اکبر صالحی و دوره محمود احمدی نژاد معاون عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه شده و در دوره ظریف و حسن روحانی هم این پست را حفظ کرده است. در سال 1395 هم مشاور امور بین الملل علی لاریجانی (رئیس مجلس وقت) شده است.

این سوابق به خوبی نشان می دهد که او بهترین گزینه برای سید ابراهیم رئیسی است. او هم فرم ضد غرب گرایی دولت جدید را حفظ می کند، هم به علت سابقه در دوره وزارت ظریف و آگاهی از برجام به خوبی می تواند مذاکرات احتمالی برجامی را هدایت کند. به هر حال نباید از خاطر برد که او مدت ها همکار مذاکره کنندگان ارشد ایران بوده و به خوبی می تواند با آنها همکاری کرده یا آنها را به کار بگیرد.

امیرعبداللهیان دربراره مذاکرات چه گفته؟

اظهار نظرهای خود امیرعبداللهیان به خوبی نظریه بالا را تایید می کند. او چند روز پیش در صفحه توییتر خود نوشت:  مذاکره با آمریکا هرگز تابو نبوده، ده‌ها ملاقات وزرای خارجه دو کشور در برجام و سه دور مذاکره در بغداد که من هم در آن حضور داشتم از آن جمله است. مشکل، مذاکره نیست بلکه رفتار قلدرمآبانه، جنایات بزرگ و بدعهدی‌های مکرر آمریکا است. موقع‌شناسی و اقتدار دو رکن هر مذاکره دیپلماتیک است.

این موضع گیری به خوبی نمایان گر سیاست دوگانه دولت جدید در قبال مذاکرات است. تاکید بر ادامه مذاکرات و در عین حال حفظ فاصله از غرب، موضع و نگاهی است که امیرعبداللهیان دارد.

نباید فراموش کرد که مقدمات بحث برجامی در دولت جدید از همین حالا فراهم شده و امیر عبداللهیان در راس این گفتگوها خواهد بود. خبرنگار وال استریت ژورنال در توییتی در این رابطه نوشته است: امیرعبداللهیان دو ساعت با معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفتگو کرده است. این نشان می دهد که امیرعبداللهیان رسما قصد بازگشت به میز مذاکرات را دارد.

گزینه ای مناسب برای تنش زدایی با عربستان

نکته مهم دیگر در مورد امیرعبداللهیان، آشنایی کامل او با مسائل منطقه به خصوص همسایگان است. نباید فراموش کرد که سید ابراهیم رئیسی در نخستین نشست خبری خود اولویت سیاست خارجه خود را بهبود روابط با همسایگان و من جمله عربستان سعودی دانست. اگر شخصی بخواهد به درستی و با کیفیتی بالا روابط ایران و عربستان را بهبود دهد آن شخص کسی جز امیرعبداللهیان نیست. او سالها در سفارت عراق کار کرده، معاون عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه بوده و به خصوص مقام سفارت ایران در بحرین (متحد عربستان سعودی) را هم تجربه کرده است. از این رو شاید او را بتوان خبره ترین شخصیت وزارت امور خارجه در حوزه روابط منطقه ای  و به خصوص عربی دانست.

دوگانه باقری – امیرعبداللهیان چه می شود؟

نکته مهم در رابطه با حسین امیرعبداللهیان این است که رقیب جدی او برای کسب مقام وزارت، علی باقری است  باقری در دوره احمدی نژاد دست راست جلیلی بوده و در تیم مذاکره کننده هسته ای هم حضور داشته است. اما در همان زمان هم نشان داد نه می خواهد و نه می تواند این مساله را حل کند. انتخاب باقری به عنوان وزیر امور خارجه شاید این پیغام را مخابره کند که دولت جدید علاقه ای به پیگیری روند طی شده از سال 92 (در قبال مساله برجام) ندارد اما انتخاب حسین امیرعبداللهیان دقیقا پیام متفاوتی مخابره می کند؛ پیام این انتخاب این است که حداقل همه درها به روی برجام بسته نیست.