گره روابط ایران و عربستان

«حسن دانایی‌فرد» در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، درباره تلاش عراق برای نشستی در بغداد گفت: سیاستمداران، دیپلمات‌ها و تحلیلگران عراقی معتقدند یکی از دلایل شرایط موجود عراق، اثرپذیری این کشور از تنش‌های پیرامونی است. این تحلیل فنی و دقیقی به نظر می‌رسد چراکه در دنیای کنونی، تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی بر وضعیت همه کشورها اثرگذار است.

وی با اشاره به نوع نگاه سیاستمداران عراقی برای حل مسائل داخلی این کشور اظهار داشت: سیاستمداران عراقی می‌گویند ما باید تنش‌های پیرامونی عراق را مدیریت کرده و کاهش دهیم تا شرایطی را در کشور ایجاد کنیم تا به موضوعات اصلی مانند اقتدار در حکمرانی به وجود آید.

این کارشناس ارشد مسائل عراق با تاکید بر تلاش بغداد برای ارتقای جایگاه منطقه‌ای این کشور تصریح کرد: اکثر دولتمردان و سیاستمداران عراقی علاقه‌مند هستند که کشورشان جایگاه ویژه‌ای در منطقه به دست آورد. به عبارت دیگر، یکی از اهداف بغداد تلاش برای ارتقای جایگاه این کشور و تاثیرگذاری در تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی است.

ایران برای توسعه روابط با کشورهای منطقه محدودیتی ندارد

دانایی‌فرد با بیان اینکه تلاش برای مدیریت تنش‌های پیرامونی و ارتقای جایگاه عراق موجب شده تا بغداد علاقه‌مند به برگزاری چنین نشست‌هایی و تلاش برای میانجیگری میان کشورها برای بهبود روابط آنها باشد، خاطرنشان کرد: این رویکرد در عراق هم جدید نیست چراکه از دولت دوم «نوری المالکی» اقداماتی از این دست آغاز شد و بعد از شکست داعش، تلاش‌هایی از سوی «برهم صالح» و «عادل عبدالمهدی» انجام شد.

به گفته سفیر پیشین ایران در عراق، در سفری هم که سردار قاسم سلیمانی به بغداد انجام داد که منجر به شهادت ایشان شد، قرار بود ایشان صبح آن روز با نخست‌وزیر وقت عراق دیداری به منظور دادن پاسخ تهران در جهت تلاش‌های بغداد برای بهبود روابط ایران و عربستان سعودی داشته باشد.

وی با اشاره به سفر وزیر امور خارجه این کشور به تهران ابراز داشت: ایران کشور فعال، موثر و قدرتمندی در منطقه است و برای توسعه روابط با کشورهای منطقه، هیچ محدودیت و مرزی ندارد و محدودیت‌مان فقط برای رژیم اشغالگر قدس است. با اکثر کشورهای عربی نیز مانند عمان، قطر، عراق و سوریه روابط‌مان بسیار خوب است، با کشوری مانند اردن روابط‌مان عادی است و با برخی مانند عربستان سعودی دچار مشکلاتی هستیم.

تنش‌ها به اندازه کافی به منافع کل کشورهای منطقه ضربه زده است

دانایی‌فرد با تاکید بر اینکه در دولت سیزدهم نیز ایران محدودیتی برای ارتباط با این کشورها ندارد، بیان کرد: ایران در سال‌های قبل طرح‌هایی مانند طرح صلح هرمز برای بهبود و توسط روابط با همسایگان را داده و با برخی از کشورها گفت‌وگوهایی را آغاز کردیم و حتی اگر میانجیگری بغداد نبود، اراده بهبود روابط با ریاض را داشتیم ولی مهم آن است که آیا طرف مقابل هم عزمی برای گفت‌وگوهای جدی را دارد یا آنکه منتظر زمان است تا مثلا ببیند مذاکرات وین چه می‌شود.

وی ادامه داد: اگر عربستان سعودی در حال خرید زمان و انتظار برای مشخص شدن نتایج مذاکرات وین است، دورنمای خوبی وجود ندارد اما اگر ریاض برای گفت‌وگو با تهران جدی باشد و گام عملی هم بردارند، آنگاه باید شاهد ترمیم روابط دو کشور باشیم. لازمه آن، این است که آنها جدی و موضوعات شفاف باشد اما اگر بخواهند تک موضوعی رایزنی کنند، مثلا بگویند فقط درباره یمن گفت‌وگو می‌کنیم، این نشان می‌دهد آنها برای گفت‌وگو جدی نیستند.

این دیپلمات پیشین با تاکید بر عزم تهران برای احیا و ترمیم روابط با ریاض یادآور شد: ایران معتقد است که همکاری میان کشورهای منطقه ضروری است و باید روابط کشورها با یکدیگر بهبود یابد چراکه تنش‌ها به اندازه کافی به منافع کل کشورهای منطقه ضربه زده و برنده اصلی این تنش‌ها رژیم اشغالگر قدس بوده است.

گره روابط ایران و عربستان سعودی در ریاض است

به گفته دانایی‌فرد، اگر سعودی‌ها نیز مانند ایران اراده بهبود روابط را داشته باشند، زمینه‌های توسعه روابط در تهران فراهم است اما گره روابط دو کشور، در ریاض است و این گره باید توسط سعودی‌ها باز شود.

وی در پاسخ به این سوال که آیا کشورهای منطقه توان دستیابی به یک توافق مشترک درخصوص مسائل منطقه از جمله عراق را دارند، عنوان کرد: اگر اراده‌های سیاسی درستی در همه اطراف وجود داشته باشد، امکان توافق هم وجود دارد. در واقع، اگر اراده‌های طرفین بر مدیریت تنش‌ها باشد، علیرغم پیچیدگی‌ها امکان دستیابی به توافق وجود دارد.

این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه اگر گره روابط ایران و عربستان باز شود، گره‌های دیگر هم قابل باز شدن هستند، عنوان کرد: ریاض نه آنکه نخواهد گره‌های دیگر برایشان باز نشود، بلکه احساس می‌کند روابط با ایران برای آنها دستاوردی ندارد و این دستاورد تنها برای تهران خواهد بود و موجب افزایش اقتدار و نفوذ ایران در منطقه غرب آسیا می‌شود.

مناسبات ایران و عراق غیرسینوسی حرکت خواهد کرد

دانایی‌فرد در تشریح دو دیدگاه درباره ایران در عربستان سعودی گفت: یک دیدگاه آن است که رابطه با ایران، شرایط جدیدی را در منطقه ایجاد کرده، منطقه را از بن‌بست کنونی خارج می‌کند و می‌تواند مقدمه‌ای برای تحولات بزرگ باشد. دیدگاه دیگر این است که در رابطه با ایران چیزی به دست نمی‌آوریم بلکه به رفتارها و اقدامات ایران اصالت داده و آنها را تایید می‌کنیم.

وی افزود: این دو دیدگاه در ریاض وجود دارد، مضاف بر آنکه مطالبات خارجی و فشارهای آمریکا هم بر آنها افزوده شده و باعث می‌شود سعودی در عمل خودنمایی بیشتری داشته باشد.

رییس ستاد روابط اقتصادی ایران با عراق و سوریه درباره آینده روابط ایران و عراق در دولت سیزدهم هم اظهار داشت: روابط دو کشور در سال‌های آینده دچار حادثه چندانی نمی‌شود. در واقع، نمودار روابط ایران و عراق را سینوسی تصور نمی‌کنم بلکه مناسبات دو کشور در یک نمودار قابل پیش‌بینی و غیرسینوسی حرکت خواهد کرد.

منبع: ایرنا