نظر مراجع تقلید درباره برپایی محافل عزاداری در شرایط کرونایی

اقامه عزای سیدالشهداء (ع) در ماه محرم از جمله مهم‌ترین شعائر دینی است که هرگز نباید به کمرنگ شده یا به دست فراموشی سپرده شود.  در این بین اما ویروس منحوس کرونا به مانند سال گذشته محرم امسال را متفاوت از سالهای گذشته کرده و جولان بی رحمانه و مرگبار کووید۱۹ تمام فضای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشور را در شرایط بحرانی و فاجعه باری قرار داده که جایی برای چشم پوشی و خودفریبی باقی نگذاشته است.

در همین خصوص با توجه به روند روبه افزایش و نگران کننده آمار مبتلایان و قربانیان کرونایی و توصیه اکید متخصصان درمانی و بهداشتی بر پرهیز از تجمعات غیراصولی، رعایت فاصله گذاری اجتماعی و شیوه نامه های بهداشتی از هیآت مذهبی و عموم مردم انتظار می رود که محافل عزاداری امسال ماه محرم و صفر را به گونه ای برپا کنند که جان فرد بیگناهی به صورت ناخواسته به خطر نیفتد و خانواده های بیشتری داغدار و متلاشی نشوند.

به باور کارشناسان، مراسم و مناسک آیینی محرم امسال آزمون مهم و سرنوشت ساز دیگری برای عموم مردم و به ویژه قشری است که به عنوان افراد مذهبی، هیاتی یا مومن شناخته می شوند و انتظار به حق از آنها این است که با پایبندی به تمام پروتکلهای ابلاغی، نظم و توصیه های بهداشتی در کنار حفظ شور و شعور حسینی(ع) ضمن تعظیم شعائر، بهانه ای به دست معاندان مکتب نجات بخش اهل بیت(ع) با دستاویز کردن بی توجهی هیات های عزاداری به شیوه نامه های بهداشتی در بدترین و مرگبارترین شرایط کرونایی کشور از زمان شیوع آن ندهند و باری از دوش خسته و فرسوده کادر درمان و نظام سلامت بردارند.

به گفته کارشناسان، ناگفته پیداست که رعایت شیوه نامه های بهداشتی و کم رنگ شدن فیزیکی برخی محافل ذره ای از عمق علاقه و محبت مردم به حماسه تاریخی و نجات بخش عاشورا کم نمی کند، بلکه این امر در وضعیت دلهره آمیز امروز بیماری و توصیه مراجع تقلید گام تاریخی و سرنوشت سازی در نشان دادن شعور حسینی در بین هیات های مذهبی و مسوولیت پذیری اجتماعی آنها در کنترل این بلای عالم گیر خواهد بود.

ناظران معتقدند؛ بسیاری از تکایا، مساجد و هیات های مذهبی تا جای ممکن پروتکلهای بهداشتی را رعایت می کنند و محافل عزداری خود را در فضاهای باز و پایبندی به شیوه نامه ها برپا کرده اند اما با این وجود تصاویر و فیلم محافل برخی هیات های بزرگ به ویژه در شهرهای مذهبی منعکس شده که نامی غیر از بی مهری به پروتکلها و سلامت عزاداران بر آن نمی توان نهاد. محافلی که در آن پروتکلهایی چون فاصله گذاری اجتماعی، استفاده از ماسک و غیره از سوی برخی افراد به سخره گرفته می شود، امری که ناخواسته شبهه وجود دوگانه سازی بین دین-عقلانیت و سلامت-عزاداری را بوجود می‌آورد. این امر در کنار ادامه بی توجهی برخی از مردم در ادامه برگزاری مهمانی‌ها و دورهمی های خانوادگی و دوستانه و مسافرت های غیرضروری، نگرانی های بسیاری برانگیخته است. 

اجازه ندهید محافل عزاداری وسیله شیوع بیماری شود

در خصوص نحوه برگزاری مراسم عزاداری محرم در شرایط کرونا، مقام معظم رهبری اخیرا در سخنانی، مجالس عزای حضرت سیدالشهداء (ع) را مایه برکت و جلب رحمت الهی دانستند و گفتند: مجالس عزای حسینی و عاشورا مایه‌ی برکت و رحمت الهی است. مایه توجه برکات الهی به کشور و ملّت است. ما به این مجالس احتیاج داریم، باید باشد این مجالس منتها با کمال دقت و شدّت بایستی مراعات این شیوه‌نامه‌ها بشود. واقعاً هم مسئولینی که مجالس را ترتیب می‌دهند، هم آقایان منبری‌ها و وعّاظ یا مداحانی که مجلس را اداره می‌کنند، هم آحاد مردمی که در این مجالس شرکت می‌کنند بایستی ملاحظه‌ کنند، با دقت شیوه‌نامه‌ها رعایت بشود، فاصله‌ها رعایت بشود. نگذارند که این مجالس خدای نکرده وسیله‌ی شیوع بشود تا مخالفین، دشمنان بتوانند این مجالس را طعن کنند، بگویند مجالس حسینی موجب شیوع شد، این را نباید بگذارید یک چنین اتفاقی بیفتد. رعایت بشود در این مجالس، به دقت بایستی رعایت بشود.

ایشان همچنین چندی قبل در خصوص عزاداری ماه محرم تاکید کرده بودند: همه‌ سوگواران حسینی، هیات‌ها و مداحان موظفند به هرچه ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام می‌کند، عمل کنند زیرا موضوع بسیار مهم است. در عزاداری‌ها معیار آن چیزی است که ستاد ملی کرونا اعلام می‌کند. بنده هر چه آن‌ها لازم بدانند مراعات خواهم کرد. توصیه و تاکید من به همه عزاداران، هیآت، منبری‌ها و مداحان نیز این است که ضوابط ستاد ملی کرونا باید رعایت شود، چرا که اگر همین مقدار مراقبت و کنترل هم سست شود، فاجعه‌ای بزرگ پدید خواهد آمد.

گفتنی است کانال رسمی استفتائات دفتر مقام معظم رهبری  نیز در جدیدترین استفتاء خود مبنی بر این که «حکم حضور در مجلس عزاداری سالار شهیدان (ع) در ایام کرونا چیست؟» آورد: حضور در مجلس عزاداری با رعایت نکات و دستورالعمل‌های بهداشتی، اشکال ندارد بلکه از بهترین کارها و جزء مستحبات موکد است.

نظر آیت الله سیستانی درباره عزداری محرم در شرایط کرونایی

آیت‌الله سید علی سیستانی از مراجع تقلید نیز به پرسشی درباره مراسم محرم و عزاداری حضرت اباعبدالله (ع) در ایام کرونا پاسخ داده است، در این استفتاء آمده است: با نزدیک شدن به ماه محرم الحرام و فرا رسیدن سالروز فاجعه کربلا و با توجه به ادامه وبای کرونا و تاکید مسوولان ذی‌ربط بر ضرورت پرهیز از برپایی تجمعات بزرگ، به‌خصوص در فضاهای سرپوشیده، بسیاری از مومنین که تمایل بسیاری به ادامه برپایی مراسم معمول عزاداری دارند، از آنچه سزاوار است نسبت به برگزاری مراسم سوگواری حضرت سیدالشهداء (ع) و خاندان و یاران آن حضرت (ع) انجام دهند سوال می‌کنند. مستدعی است در این زمینه راهنمایی فرمایید.

این مرجع تقلید در پاسخی تفصیلی گفته است:  برای ابراز غم و اندوه در این مناسبت دردناک و اظهار همدردی با پیامبر اکرم (ص) و خاندان پاک آن حضرت در این مصیبت بزرگی که به اسلام و مسلمانان وارد شده است، راه‌های مختلفی وجود دارد؛ که از جمله،  افزایش قابل توجه در پخش مستقیم مجالس حضرت اباعبدالله (ع) از طریق شبکه‌های تلویزیونی و فضاهای اینترنتی؛ برای این منظور شایسته است که مراکز و مؤسسات دینی و فرهنگی، با خطیبان برجسته و مدّاحان توانا هماهنگی به عمل آورند و نیز مؤمنان را تشویق کنند تا در خانه‌های خود و جاهایی مانند آن، به برنامه‌های سخنرانی و مداحی گوش فرا داده و از آن‌ها استفاده کنند.

وی در ادامه چنین توصیه کرده است که برگزاری مجالس خانگی در ساعت‌های معینی از شب یا روز؛ به‌گونه‌ای که تنها افراد خانواده و کسانی که با ایشان رفت‌وآمد دارند در آن حضور یابند و به برخی از برنامه‌های عزاداری، هر چند مجالسی که به‌صورت مستقیم از شبکه‌های ماهواره‌ای یا در فضاهای اینترنتی پخش می‌شود، گوش بسپارند.

آیت الله سیستانی تاکید کرده است: اما در مجالس عمومی، باید همه ضوابط بهداشتی با دقت تمام رعایت گردد؛ بدین معنا که فاصله اجتماعی بین حاضران منظور شود و ماسک‌های بهداشتی و دیگر لوازم بازدارنده از گسترش ویروس کرونا مورد استفاده قرار گیرد.

این مرجع تقلید یادآور شده است: در این مورد همچنین لازم است به تعداد مجاز حاضران برابر با ضوابطی که مقامات ذی‌ربط تعیین می‌کنند، اکتفا شود که البته این موضوع با توجه به برگزاری مراسم در فضاهای سرپوشیده یا باز و بسته به میزان گسترش ویروس در شهرهای مختلف، تفاوت دارد.

به گفته وی، پخش و توزیع پردامنه نمادهای عاشورایی و برافراشتن پرچم‌ها و قطعات سیاه رنگ در میدان‌ها و خیابان‌ها و کوچه‌ها و دیگر فضاهای عمومی، با رعایت عدم تعرض به حرمت اموال و املاک خصوصی و مانند آن و تبعیت از قوانین جاری در کشور. البته مناسب است که در این نمادها، بخش‌هایی از سخنان حضرت امام حسین (علیه‌السلام) در نهضت بزرگ اصلاح‌طلبانه آن حضرت و شاهکارهای اشعار و متون گفته‌شده پیرامون فاجعه کربلا آورده شود.

وی ادامه داده است: در زمینه خوراکی‌های مرسوم به این مناسبت، ضرورت دارد که شرایط بهداشتی لازم در تولید و توزیع آن‌ها مد نظر قرار گیرد؛ هر چند رعایت این مسائل موجب گردد که برای جلوگیری از شلوغی در زمان توزیع، تنها به تهیه غذای خشک و رساندن آن به خانه‌های مؤمنان بسنده شود.

در زمینه خوراکی‌های مرسوم به این مناسبت، ضرورت دارد که شرایط بهداشتی لازم در تولید و توزیع آن‌ها مد نظر قرار گیرد؛ هر چند رعایت این مسائل موجب گردد که برای جلوگیری از شلوغی در زمان توزیع، تنها به تهیه غذای خشک و رساندن آن به خانه‌های مؤمنان بسنده شود

عزاداران از کارهایی که موجب انتشار ویروس می‌شود؛ خودداری کنند

آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی از مراجع تقلید نیز  در پاسخ به استفتایی درباره برگزاری مراسم عزای حضرت سیدالشهدا(ع) در ماه محرم در ایام کرونا تاکید کرده است:  اقامه عزای اهل‌بیت عصمت( ع)، خاصه حضرت سیدالشهدا (ع) از شعائر الهی و أفضل قربات إلی الله و از اوجب واجبات و مایۀ حفظ و بقای تشیع و اسلام راستین عزیز است.

این مرجع تقلید افزوده است: مردم عزیزمان با رعایت اموری که متخصصان برای جلوگیری از انتشار بیماری لازم می‌دانند و اجتناب دقیق از انجام کارهایی که در آن، احتمال عُقلایی مبتلا کردن یا مبتلا شدن به این بیماری وجود دارد، در اقامه باشکوه عزای آن حضرت و زنده نگه داشتن یاد و نام ایشان -به اَشکال و نحوه‌های مختلف- بکوشند و با تحصیل معرفت و اخلاص، موجبات رضایت حضرت ولیّ‌عصر (عج) و بهره‌مندی از برکات فراوان توجه به ساحت حضرت اباعبدالله (ع) را فراهم آورند.

وی افزوده است: امید است که در ظل عنایات خداوند متعال و با توسل به حضرات معصومین (علیهم‌السلام) و تمسک به ایشان، مشکلات و گرفتاری‌های متعدد مردم برطرف گردد.

موازین بهداشتی در برپایی محافل عزای محرم رعایت شود

همچنین آیت‌الله حسین وحید خراسانی از مراجع تقلید نیز در پاسخ به یک استفتاء نظر خود را درباره برگزاری مراسم و اقامه عزاداری در ایام کرونا بیان داشته است.

در سوالی که در این رابطه از وی شده آمده است: وظیفه ما در ایام محرم الحرام نسبت به اقامه عزاء حضرت سیدالشهداء (ع)و سایر مناسبات أهل بیت (ع) با وجود این بیماری (کرونا) چیست؟

وی در پاسخ تاکید کرده است:: شعائر اهل‌بیت( ع) و خصوصاً اقامه‌ی عزای حضرت سید الشهداء (ع) نباید تعطیل شود، ولیکن با رعایت جهات بهداشتی و آنچه که متخصصین امر توصیه می‌کنند.

هیات مذهبی ملزم به رعایت پروتکلها نباید تعطیل شوند

آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی از دیگر مراجع تقلید نیز پیش تر در پاسخ به یک  استفتاء که در آن سوال شده: آیا ستاد ملی مبارزه با کرونا به خاطر عدم مراعات موارد بهداشتی اعلام شده از جانب چند هیتت محدود، می‌تواند اقدام به تعطیلی همه هیات های و مراسم‌های مذهبی نماید؟، پاسخ داده است: چنانچه بتواند آن هیات‌ها را وادار به رعایت موازین بهداشتی کند حق ندارد هیچ هیاتی را تعطیل کند.

وی همچنین در پاسخ به سوالی به این مضمون که در صورت امکان برگزاری مراسم‌های عزاداری حسینی در محیط‌های باز (غیر سرپوشیده)، آیا می‌توان از برگزاری مراسم‌های همراه با مراعات موارد بهداشتی اعلام شده در مکان‌های سرپوشیده جلوگیری کرد؟، گفته است: در صورتی که رعایت شود، نباید تعطیل شود

این مرجع تقلید همچنین در پاسخ به سوالی که پرسیده شده: آیا شخصی که در حال حاضر کرونا دارد یا مشکوک به کرونا است جایز است در مراسم عزاداری شرکت کند؟ گفته است که حضور چنین فردی جایز نیست.

حفظ سلامت جامعه از واجبات است

آیت‌الله جعفر سبحانی از مراجع تقلید نیز چندی پیش در خصوص عزاداری امام حسین (ع) و یاران باوفایشان در دوران کرونا نظر خود را اعلام داشته و گفته است: ایام ماه محرم و صفر، ایام عزاداری است و حسینیان که قلوب آنان لبریز از مهر سالار شهیدان است این دو ماه را نمی‌توانند بدون عزاداری سپری کنند، بالاخص به فرموده حضرت امام (ره): «ما هر چه داریم از محرم و صفر داریم» و در عین حال سلامت فرد و جامعه نیز یکی از فرائض است که حفظ آن لازم است. مسئولان سلامت جامعه باید برنامه‌ریزی کنند که عزاداری انجام بگیرد و سلامت جامعه نیز محفوظ بماند. خداوند متعال این بلا را از سر بشریت برطرف فرماید.

عزاداری محرم در چهارچوب پروتکلهای بهداشتی باشد

‌آیت‌الله حسین نوری همدانی نیز سال گذشته در آستانه ماه محرم در سخنانی درباره برگزاری مراسمات ایام عزاداری در شرایط کرونا بیان داشت: همان‌طور که امام خمینی (ره) فرمود: «ما هرچه داریم از محرم و صفراست»، ما عزاداری را در چارچوب اجرای دستورات مسئولان متدین و متعهد ستاد کرونا اقامه می‌کنیم و رعایت مسائل بهداشتی مثل فاصله‌گذاری و زدن ماسک و غیره با عزاداری قابل جمع است و متدینین باید برای حفظ سلامتی خود و دیگران به توصیه‌های متخصصان بهداشت و درمان ملزم باشند و انتشار و فعالیت در فضای مجازی نیز برای زنده نگه داشتن ایام عاشورا مؤثر خواهد بود.

محافل عزا با رعایت موازین بهداشتی باشد

آیت الله محمدعلی  علوی گرگانی به تازگی  در پیامی به مناسبت ایام عزاداری ماه محرم و صفر نیز گفته است:  از جمله مهم ترین موارد امر به معروف و نهی از منکر برپایی شعائر دینی و مجالس عزای حسینی (ع) با رعایت موازین بهداشتی و دستورات مسئولین امر است که میتواند مقدمه ای برای احیای ارزشهای دینی و آگاهی دادن جامعه نسبت به مبارزه با منکرات باشد.

همچنین پیش تر از این مرجع تقلید سوال شده بود که با توجه به گسترش ویروس منحوس کرونا وظیفه ما در ایام محرم الحرام نسبت به اقامه عزاء حضرت سیدالشهداء (ع) چیست؟

وی پاسخ داده بود:  اقامه عزای سیدالشهداء (ع) در ماه محرم از جمله مهم‌ترین شعائر دینی است که هرگز نباید فراموش شود و در شرایط فعلی که ویروس کرونا گسترش یافته است، لازم است با سیاه پوشی و نصب پرچم‌های عزاداری و مراقبت نفس، مجالس عزاداری به روش‌های سنتی با رعایت نکات بهداشتی یا به طرق نوین و ابتکاری انجام شود.

وضعیت کرونایی قم که از ۲۷ خردادماه پس از ۴۰ روز از وضعیت نارنجی به زرد بهبود یافته بود بر اساس آخرین رنگ‌بندی اعلام شده توسط نرم‌افزار ماسک، از تاریخ نهم تیرماه جاری بار دیگر جزو شهرهای نارنجی و از ۲۳ تیرماه مجددا در وضعیت قرمز از نظر شیوع کرونا قرار گرفت.

ویروس کرونا موجب بیماری عفونی «کووید۱۹» می‌شود و این ویروس ۲۴ آذر ۱۳۹۸ در شهر «ووهان» واقع در مرکز کشور چین گزارش شد، ابتدا از این بیماری به‌عنوان ذات‌الریه نام ‌برده می‌شد، اما کمیسیون ملی بهداشت چین در ۹ دی ۱۳۹۸ به‌صورت رسمی شیوع این ویروس را در چین اعلام کرد.

«کرونا»، ویروسی است که گستردگی شیوع آن بسیار وسیع است و از جمله راه‌های انتقال آن عطسه، سرفه، دست‌ دادن و روبوسی است؛ پزشکان توصیه می‌کنند، افراد علاوه بر پرهیز از دست‌دادن، روبوسی و حضور در مرکزهای عمومی؛ به‌ هنگام عطسه لازم است، جلوی بینی خود را با دستمال بگیرند و یا برای مهار آن از آرنج خود استفاده کنند.

برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا؛ رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی همچون استفاده از «ماسک» و «فاصله‌گذاری اجتماعی» توصیه شده است.

شهروندان قمی برای طرح هرگونه پرسش در مورد ویروس کرونا می‌توانند با شماره تلفن‌های ۴۰۳۰، ۳۱۳۶ و ۱۹۰ تماس بگیرند و برای کسب آخرین اخبار دانشگاه علوم پزشکی قم به کانال آن به نشانی webdaqom@ در فضای مجازی و یا تارنمای آن به نشانی اینترنتی www.muq.ac.ir مراجعه کنند.

همه ایرانیان می‌توانند با مراجعه به سامانه غربالگری الکترونیکی ویروس کرونا به نشانی اینترنتی https://salamat.gov.ir و تکمیل اطلاعات خواسته ‌شده، گام بلندی در ارتقای سلامت جامعه و شکست ویروس کرونا بردارند.

همشهریان قمی در صورت مشاهده هرگونه علامتی در رابطه با ویروس «کرونا» در خود و افراد خانواده، می‌توانند به «مرکزهای جامع سلامت» امام حسن عسکری(ع) در شهرک امام حسن عسکری(ع)، امام خمینی(ره) در بلوار شهید کریمی (بنیاد)، فرقانی در انتهای شیخ‌آباد، پردیس در پردیسان (خیابان ایمان)، خوراکیان در بلوار ۱۵ خرداد، بعثت در نیروگاه، شهدا در خیابان انقلاب اسلامی (چهارمردان)، پنبه‌چی در خیابان امام خمینی(ره) و جندقیان در خیابان زاویه مراجعه و خدمات «رایگان» دریافت کنند.

منبع: ایرنا