دروغ بزرگ اروپا به ایران ؛ مذاکره شاید وقتی دیگر

اگرچه تروییکای اروپایی طی هفته های گذشته، بارها خواستار برگزاری مذاکرات وین در خصوص احیای برجام شده بودند اما یه نظر می رسد حداقل در برهه زمانی فعلی، سه کشور آلمان ، انگلیس و فرانسه تمایل چندانی برای از سرگیری مذاکرات ندارند! دلیل این موضوع، به اختلاف شدیدی باز می گردد که در روابط پاریس با واشنگتن و لندن سایه افکنده و روز به روز دامنه و عمق آن وسیع تر می شود. در چنین شرایطی تروییکای اروپایی ترجیح می دهند تکلیف بحران شکل گرفته میان فرانسه و زوج آمریکا-انگلیس بر سر پیمان آکوس (که اخیرا میان کانبرا-لندن و واشنگتن منعقد شده است ) مشخص شود و از شدت تنشها تا حدودی کاسته شود و پس از آن، بتوان بر موضوعات دیگر در نظام بین الملل تمرکز کرد.

رمزگشایی از سخنان بورل

مخالفت خاص سخنگوی اتحادیه اروپا با برگزاری هرگونه نشستی با موضوعیت برجام در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد، مورد توجه برخی تحلیلگران قرار گرفته است.مجمع عمومی سازمان ملل متحد هر سال با توجه به حضور مقامات بلند پایۀ کشورهای فراوان در نیویورک مکان دیدارهای گوناگون و گاه حل اختلافات میان آنهاست. برخی بر این گمان بودند که گفتگوهای وین در بارۀ برنامۀ جامع مشترک که در آستانۀ برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ایران از ۳۰ خرداد گذشته متوقف گردیده و در انتظار پاسخ دولت تازۀ ایران است، می‌تواند با تشکیل نشست وزرای امور خارجۀ کشورهای عضو برجام در حاشیۀ مجمع عمومی از سرگرفته شود. با این حال، جوزپ بورل، هماهنگ کنندۀ سیاست خارجی اتحادیۀ اروپا، اعلام داشت که چنین نشستی در دستور کار نیست.

وزرای امور خارجۀ شش کشور عضو برجام هر چند دیدارهای دو و احتمالاً چند جانبه‌ای میان خود خواهند داشت، اما نشست مشترکی برگزار نخواهند کرد. در حالیکه به نظر می‌رسید دیپلمات‌های کشورهای درگیر در تلاش تدارک اجلاسی به این منظور هستند، جوزپ بورل، رئیس دیپلماسی اتحادیۀ اروپا و هماهنگ کنندۀ مذاکرات در این زمینه، این احتمال را رد کرد و تاکید نمود که «برگزاری چنین اجلاسی چندان مهم نیست، بلکه آنچه اهمیت دارد، ارادۀ کلیۀ  طرفین برای از سرگیری گفتگوها در وین است».

بر اساس گزارش رادیو فرانسه، او گفت که خود، با وزیر جدید امور خارجۀ ایران در حاشیۀ اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد دیدار خواهد کرد و از او خواهد خواست هر چه زودتر مذاکرات با دیگر کشورهای عضو را از سر گیرد. جورپ بورل تصریح کرد که «در پی انتخابات، رئیس جمهوری جدید [در ایران] خواستار مهلت برای بررسی مذاکرات و بدست آوردن درک بهتری از این پروندۀ پیچیده شد.» او یادآوری کرد که «تابستان دیگر تمام شده است و ما در انتظار از سرگیری گفتگوها در وین هستیم».

نظر متفاوت فرانسوی ها 

نکته جالب توجه، به اختلاف مواضع ظاهری بورل و لودریان در خصوص برگزاری احتمالی نشست وزرای امور خارجه ایران و اعضای 1+4 در نیویورک باز می گردد. کمی پیش از بورل ، ژان‌ایو لودریان، وزیر امور خارجۀ فرانسه، نسبت به دیداری میان وزرای کشورهای عضو برجام در نیویورک ابراز اطمینان کرده بود. او در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت «این مذاکرات به درخواست ایران به حال تعلیق درآمده است و اهمیت دارد که بتوانیم در هفتۀ جاری پویائی لازم برای از سرگرفتن مذاکرات در وین را بدست آوریم». او تاکید کرد که «آنچه اهمیت دارد، از سرگرفتن گفتگوهاست».

سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجۀ ایران نیز تاکید کرده است که  برگزاری نشست کمیسیون ویژۀ برجام در حاشیۀ مجمع عمومی پیش بینی نشده، اما تاکید کرد که «گفتگوهای وین به زودی و طی چند هفتۀ آینده از سر گرفته خواهد شد».

از سوی دیگر، آنزه لوگار، وزیر امور خارجۀ اسلوونی، که کشور او هم اینک ریاست دوره‌ای اتحادیۀ اروپا را بر عهده دارد، روز دوشنبه در شصت و پنجمین کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به نام کشورهای عضو اتحادیه، خواستار رفع تحریم‌های برقرار شده در چارچوب برنامۀ اتمی ایران و همزمان اجرای کامل و قابل راستی آزمائی تعهدات ایران در این توافق شده است.

پرده برداری از یک اختلاف 

اختلاف مواضع ظاهری بورل و مقامات فرانسوی بر سر برگزاری نشست کمیته مشترک برجام در نیویورک، می تواند جزئی از یک سناریوی هدفمند از سوی اروپای واحد باشد! مقامات اروپایی از یک سو به دلیل اختلافاتی که اخیرا بر سر انعقاد پیمان آکوس میان استرلیا،انگلیس و آمریکا رخ داده است، آمادگی برگزاری سریع مذاکرات برجام را ندارند. فرانسوی ها به خوبی می دانند که در صورت بازگشت به صحنه مذاکرات، باید به تعامل مستقیم با وزارت خارجه آمریکا و انگلیس بپردازند، یعنی دو طرفی که متهم اصلی از بین رفتن قرارداد فروش زیردریایی های هسته ای فرانسه به استرالیا هستند! بنابراین، کاخ الیزه و فراتر از آن، اتحادیه اروپا معتقدند که فعلا، در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد، بهتر است این رویارویی و هم افزایی( میان اعضای غربی کمیته مشترک برجام ) صورت نگیرد. اما سوال اصلی اینجاست که چرا مقامات فرانسوی در چنین شرایطی در خصوص برگزاری نشست کمیته مشترک برجام در نیویورک تاکید دارند؟! پاسخ این سوال مشخص است. مقامات کاخ الیزه نمی خواهند متهم شوند که در شرایط بحرانی اخیر و متعاقب منازعه ای که با واشنگتن ایجاد شده، مذاکرات برجام را رها کرده اند اما در عمل، از جوزف بورل و مقامات ارشد اتحادیه اروپا خواسته اند تا حداقل طی روزهای اخیر، زمینه ای برای برگزاری نشست ایران و اعضای 1+4 فراهم نکند. از این رو میان مواضع اعلامی و عملیاتی فرانسوی ها در این خصوص تفاوتی معنادار وجود دارد.در این معادله، اساسا، شاهد نوعی هماهنگی پشت پرده میان کاخ الیزه و جوزف بورل ( بر سر اعلام مواضع متناقض در خصوص نشست ایران و اعضای 1+4) هستیم ، به گونه ای که مواضع آنها در ظاهر متفاوت به نظر برسد! این بازی از سوی اتحادیه اروپا مسبوق به سابقه بوده است. در جریان برخی نشستهای کمیته مشترک برجام طی سالهای اخیر، بورل به عنوان مسئول این کمیته، برخی مواضع فرانسوی ها و ژرمنها را از زبان خود بیان می کرد تا پاریس و برلین، هزینه اظهار نظر صریح در خصوص مسائل اختلافی نپردازند. به نظر می رسد با تشدید اختلافات اخیر میان کاخ الیزه و کاخ سفید، بار دیگر شاهد این تقسیم وظیفه ناشیانه میان بورل و مکرون هستیم!