رمزگشایی آیت‌ا... جوادی‌آملی از شخصیت علامه حسن‌زاده‌آملی

در پیام آیت ا... جوادی آملی در این باره می خوانیم: 

"حکیم و عارف کم نظیر، حضرت آیت الله حسن زاده آملی جامع عقل نظر و عقل عمل بود؛ هم در مسائل علمی از چهار راه استفاده کرد، هم در مسائل عملی از چهار راه بهره برد؛ راه هایی که انسان می تواند از آن راه ها به فیض علمی برسد چهارتاست و راههای عملی که می تواند از آن راههای عملی به فوز الهی بار یابد چهارتاست

خدای سبحان از دو راه به بنده اش فیض علمی و فوز عملی می رساند : یکی به وسیله رهبران الهی، یکی بلاواسطه؛ هم به واسطه رهبران الهی کتاب و حکمت را تعلیم می کند و هم بر اساس ﴿هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ ما کُنْتُمْ﴾،  ﴿نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَریدِ﴾ و مانند آن، بلاواسطه فیض علمی را القاء می کند؛  اگر کسی بخواهد با خدا راز و نیاز کند و ارتباطی برقرار کند، آن نیز دو را ه دارد : یا با توسل به انبیا و اولیا و رهبران الهی است یا بلاواسطه است؛ انسان می تواند بدون واسطه بگوید یا الله، با واسطه هم می تواند بگوید یا الله. اگر کسی خواست با خدا رابطه برقرار کند چه فیض علمی و چه فوز عملی، دو راه دارد یکی مع الواسطه، یکی بی واسطه و اگر کسی خواست فیضی از خدا و فوزی از خدا، علماً و عملاً به او برسد، آن هم دو راه دارد، گاهی بلا واسطه فیض الهی می رسد گاهی مع الواسطه. این بلاواسطه، در علوم عقلی اثباتش آسان نیست ولی در عرفان کاملا محقق است و حکیم و عارف گرانسنگی مثل آیت الله حسن زاده آملی، هم راه عقل را هم راه شهود را به خوبی پیمود و توانست از این چهار راه، هم حرف خودش را به خدا برساند، هم فیض و فوز خدا را دریافت کند.

زندگی سراسر فخر این حکیم الهی در آن اربعین گیری های او، در آن روزه های متصل و مرتبط ماه رجب و شعبان و رمضان او، در آن سحرخیزی های ممتد او، در آن ناله ها و گریه های او که گفت: «تا جان به لب نرسید جام به لب نرسید» گذشت. از این کارها زیاد داشت، از این ناله ها زیاد داشت، از این گریه ها زیاد داشت، از این شب زنده داری ها زیاد داشت، از این تعلیم و تربیت های خالصانه زیاد داشت؛ شاگردانی تربیت کرد که هم اکنون به فیض الهی  از اساتید سرآمد حوزه ها هستند و موفق اند و کتابهای گراسنگی چه کتابهای درسی، چه کتابهای مرجعی، یا تالیف کرد یا تصنیف کرد یا تحقیق کرد و آثار گذشتگان را احیا کرد. هم در عرفان، هم در فلسفه، هم در نجوم، هم در ریاضیات، هم در تفسیر، هم در حدیث، انسان جامعی شد که توانست انسانهایی تربیت کند، توانست آثاری به یادگار بگذارد، شاگردانی تربیت کند و دوستانی را بپروراند که از محضر او فیض و از مکتب او فوز، از بنان او فیض و از بیان او فوز دریافت کنند، لذا ارتحال آن بزرگوار بسیار غمبار است. "

این مفسّر برجسته قرآن کریم در بخش پایانی پیام خود همچنین تصریح می کند: امیدوارم ذات اقدس الهی به عنوان عطیه ای الهی، این سانحه و این سوگ سنگین را بر همگان آسان کند که بتوانند تحمل کنند و این بار سنگین را بکشند، روح پرفتوح آن حکیم الهی، آن منجم، آن ریاضیدان، آن عارف، آن فقیه، آن مفسر و آن محدث را با انبیای الهی محشور کند و صبر جمیل به عموم بازماندگان، شاگردان، کسانی که از کتابهای او فیضی بردند و می برند و از محضر و مکتبشان استفاده کرده اند، خصوصا مردم بزرگ و بزرگوار آمل که متاسفانه وضع حالم مساعد نیست که در مراسم تشییع و در مراسم بزرگداشت این حکیم در کنار آنها شرکت کنم، عنایت فرماید. به طایفه محترم ایشان به دوستان ایشان به شاگردان ایشان و به بیت شریف ایشان تسلیت عرض می کنم، علوّ منزلت آن حکیم راحل را از خدا مسئلت می کنم و صبر جمیل و اجر جزیل عموم بازماندگان را از ذات اقدس الهی مسئلت می کنم؛ امیدواریم خدای سبحان حشرشان را با انبیا و اولیا قرار بدهد و دلهای داغدیده ها را تسلی بخشد. 

*اگرچه تماشای تمامیت مقام علمی و روحانی علامه حسن زاده آملی بر همه ممکن و میسور نیست اما می توان در آیینه پیام آیت الله جوادی آملی که همچون همیشه حاوی درس های بزرگ عقلانی است؛ به نکاتی نغز پیرامون این حکیم معاصر دست یافت و استفاده ها نمود.

که فرمود: آب دریا را اگر نتوان کشید، هم به قدر تشنگی باید چشید.

تأکید علامه حسن زاده بر آموزش و فهم ریاضی و فلسفی، حمایت های ایشان از نظام اسلامی و از رهبر معظم انقلاب، جامعیت علم و عمل و امتزاج دین و سیاست از محسّنات بزرگ آن فیلسوف ربّانی عصر ما بود که می تواند تا همیشه همچون مأذنه ای از نور، جستجوگران حقیقت را به سمت حقیقت رهنمون باشد.

منبع: مشرق