جنگ قدرت در درون طالبان
گفته می‌شود که پاکستان از گروه‌های دیگر جهادی حمایت می‌کند تا طالبان را تضعیف کرده و اهرم‌های خود بر افغانستان را حفظ کند.
اتحادی که طالبان را در افغانستان به پیروزی رساند، تحت فشار اختلافات داخلی در حال فروپاشی است و اگر جناح های رقیب طالبان نتوانند در فرایند رویارویی با واقعیت‌های حکومت بر یک کشور آشفته، اختلاف‌هایشان را کنار گذارند، بقا و ماندگاری این گروه به مخاطره خواهد افتاد.
در بستر بحران اقتصادی و فاجعه انسانی، اختلاف‌ها بین دو شخصیت ارشد طالبان بروز کرده است: عبدالغنی برادر، رهبر سیاسی که پایگاه قدرتش در قندهار است و سراج الدین حقانی، تروریست تحریم‌شده که رهبری شبکه حقانی را به عهده دارد و به القاعده نزدیک است.
به گفته منابع امنیتی و دانشگاهی، در حالی که جناح‌های مختلف طالبان درگیر نزاع داخلی هستند، شاخه محلی داعش در حال جذب نیروهای ناامید از جهت‌گیری‌های سیاسی طالبان است.
در هنگامه جنگ قدرت داخلیِ رهبران ارشد طالبان و تلاش داعش برای جذب نیرو، نشانه‌هایی از اتحاد گروه‌های جهادی کوچکتر، به رهبری سازمان اطلاعات نظامی پاکستان، مشاهده می‌شود که در حال جذب عناصر ناراضی، حتی از میان تندروترین جناح‌های حاکم بر افغانستان، هستند.
به گفته یک منبع اطلاعاتی که در فرایند شناسایی گروه اتحاد دعوت اسلامی (Islamic Invitation Alliance) مشارکت دارد، این گروه طبق سندی که به رویت فارین پالیسی رسید، در سال 2020 توسط داعش و با هدف تضمین پیروزی طالبان تشکیل شد و اکنون با تقویت افراط‌گرایی در سراسر افغانستان در پی بی‌ثبات کردن طالبان است.
پیدایش اتحاد دعوت اسلامی که به گفته منابع مختلف برای تشکیلات اطلاعاتی آمریکا شناخته شده است، چشم‌انداز سیاسی ناهموار افغانستان را پیچیده‌تر می‌کند، به‌ویژه با توجه به اینکه متحدان پیشین افغانستان در تقلای یافتن راهی برای تعامل با یک دولت تحت کنترل تروریست‌های تحریم‌شده و وابسته به القاعده هستند.
رحمت الله نبیل، رئیس پیشین وزارت اطلاعات افغانستان، می‌گوید شکاف بین ملابرادر و حقانی عمیق‌تر شده و اختلاف آنها بر سر تقسیم قدرت باعث می‌شود سربازان طالبان به داعش پناه ببرند و به این ترتیب کنترل طالبان بر افغانستان به چالش کشیده می‌شود و ثبات کشور و در نتیجه صلح منطقه به مخاطره می‌افتد.
نبیل با اشاره به کنترل طالبان بر تولید و قاچاق هروئین می‌گوید: «نبرد چریکی با تکیه بر قاچاق مواد مخدر، آسانتر از مدیریت یک کشور است. طالب‌ها در حال حاضر با چالش‌های گوناگونی روبه رو هستند و اختلافات داخلی آنها در حال افزایش است.»
ویدا مهران، کارشناس مسائل سیاسی در دانشگاه اگستر انگلیس، می‌گوید: «از قبل هم می‌دانستیم که طالبان گروهی یکپارچه نیست. با این حال، اکنون شاهدیم که خشونت بین جناح‌های رقیب بیش از پیش در حال نمایان شدن است.» در حملات مربوط به این برادرکشی که برای رسیدن به سلطه و برتری انجام می شود، داعش احتمالا یک «سپر بلای مناسب» است.
در حمله اخیر به بیمارستان نظامی کابل، حمدالله مخلص، یکی از متحدان حقانی، کشته شد. شاهدان اعلام کردند که مهاجمان شعار «زنده باد طالبان» سرداده بودند و از حمله به بخش‌هایی که محل درمان رزمندگان طالبان بود، خودداری کردند. داعش خراسان مسئولیت این حمله را به عهده گرفت.
مهران با اشاره به این گونه حملات می‌گوید: «جناح برادر می‌تواند در دو جبهه سود ببرد – البته اگر هوشمند بازی کند: آنها می‌توانند از طریق این حملات چشمگیر بر رقبای داخلی‌شان پیروز شوند و همچنین به غرب نشان دهند که علیه داعش خراسان فعالیت می‌کنند و به این ترتیب در برخورد با تروریست‌های تازه، حمایت غربی‌ها را جلب کنند.»
توانمندی‌های داعش خراسان نگرانی وزارت دفاع آمریکا را برانگیخته است، سازمانی که باور دارد این گروه می‌تواند در کمتر از یک سال تهدیدی جدی علیه آمریکا باشد. جذب نیرو توسط داعش خراسان به این نگرانی‌ها دامن زده است. کولین کاهل، معاون وزیر دفاع آمریکا در امور سیاسی، ماه گذشته به کمیته نیروهای مسلح سنا اعلام کرد که ایالات متحده مطمئن است که هم داعش خراسان و هم القاعده «قصد» حمله به خاک آمریکا را دارند.
برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که داعش خراسان در پرهیز از حملات تلافی‌جویانه طالبان و همچنین کسب درآمد به دنبال جذب اعضای نیروهای امنیتی دولت پیشین افغانستان هستند.
با توجه به اینکه سازمان اطلاعات نظامی پاکستان به تلاش برای حفظ اهرم‌هایش علیه طالبان و کنترل جهاد منطقه‌ای ادامه می‌دهد، داعش خراسان و القاعده همچنان بخشی از یک موزاییک سیاسی پیچیده خواهند بود. طبق یک سند پژوهشی غیرعلنی، هر دو گروه زیر چتر اتحاد دعوت اسلامی رفته اند.
طبق این سند، اتحاد دعوت اسلامی حاصل حمایت سازمان اطلاعات نظامی پاکستان از گروهی به نام «کاروان ابو عبیده» است که پس از امضای توافق ترامپ و طالبان در فوریه 2020 از شبکه حقانی جدا شد. در این سند آمده است که گروه کاروان ابو عبیده شامل آن دسته از پیروان حقانی بود که از عدم اقدام شبکه حقانی در برابر مذاکره برادر و سایر رهبران طالبان با آمریکا ناراضی بودند.
طبق این سند، کاروان ابوعبیده روی حملات هدفمند علیه روزنامه‌نگاران، فعالان مدنی و مخالفان قوانین اسلامی و همچنین حامیان توافق با آمریکایی‌ها و متحدانشان در افغانستان متمرکز بود. در ادامه این سند آمده که سازمان اطلاعات نظامی پاکستان در ابتدا، این گروه را در سال 2020 و با هدف گسترش کارزار ترور بکار گرفت که تاثیری ویرانگر روی دولت، جامعه مدنی و رسانه‌های افغانستان داشت.
بنا بر این سند، سازمان اطلاعات نظامی پاکستان سپس تصمیم گرفت تا نفوذش روی فعالان غیرطالبانی را گسترش دهد و برای سرنگونی دولت اشرف غنی تلاش کند با این هدف که یک نیروی جهادی سهمگین ایجاد شود تا بتواند در صورت پیروزی طالبان از آن نیروی جهادی به عنوان یک ابزار سیاسی قهری استفاده کند.
در طول سال 2020، اتحاد دعوت اسلامی، همچنین بستری شد برای بازگشت گلب الدین حکمتیار به صحنه. در این سند آمده است که «حکمتیار، جنگ سالار پیشین که در سال 2016 برای بازگشت از تبعید توافق صلحی را با غنی امضا کرده بود، سرخورده و ناامید به سازمان اطلاعات نظامی پاکستان نزدیک شد تا در از سرگیری آشوب‌ها همکاری کند.» طبق این سند، اهداف اصلی اتحاد دعوت اسلامی که شمار اعضایش به 4500 رزمنده می‌رسد، عبارتند از «زنده نگه داشتن جنبش جهادی در افغانستان» و «اقدام به عنوان ابزار فشار سازمان اطلاعات نظامی پاکستان» علیه طالبان برای تضمین حفاظت از منافع اسلام آباد.
در پایان سند آمده که اتحاد دعوت اسلامی وظیفه انتقال سرمایه از سازمان اطلاعات نظامی پاکستان به اعضای گروه را بر عهده دارد و همچنین به داعش خراسان کمک می‌کند تا مسئولیت حملات انجام شده توسط سایر گروه‌های حاضر در این اتحاد را به عهده بگیرند. این باعث می‌شد تا داعش خراسان تصویری از «یک سازمان رو به رشد» را از خود در افغانستان ارائه دهد.
دیدگاه تان را بنویسید