نگاه تحلیلگر/ گفت‌وگوی «نامه نیوز» با ابوذر ندیمی
بودجه‌ای با ابهامات و ایرادات اساسی
ابوذر ندیمی، کارشناس مسائل اقتصادی موارد ابهام در بودجه سال آتی که مردم را نگران کرده است، برشمرد.
گروه سیاست نامه نیوز – مجلس شورای اسلامی مشغول بررسی اولین لایحه بودجه رئیسی شده و کارشناسان نیز در فضای رسانه ای مشغول نقد هستند. ابهامات و ایرادت بسیاری وجود دارد که تا کنون مورد توجه قرار گرفته و انتظار می رود در چکش‌کاری‌های مجلس مرتفع شود.
ابوذر ندیمی، کارشناس مسائل اقتصادی و نماینده پیشین مجلس در گفت‌وگو با «نامه‌نیوز» برخی از این موارد را بر شمرد و گفت: «برای اظهار نظر درباره بودجه باید به چند مطلب زیربنایی توجه داشت. نکته اول این است که این بودجه چون اولین سند مالی است که از سوی دولت ارائه شده، برای مردم بسیار مهم است زیرا اولا برای پایان برنامه ششم و ثانیا برای رویکردهای سیاسی، اجتماعی، اقتصای و ... دولت مبنا قرار می گیرد. به تعبیر دیگر مردم از روی بودجه متوجه می‌شوند که در آینده با چه نوع حکمرانی مواجه هستند.»
وی افزود: «به عنوان نمونه وقتی می‌بینند که بودجه در بخش فرهنگی از صداوسیما تا سازمان تبلیغات اسلامی، دانشگاه ها یا موسسات و ... اعداد بسیار بزرگ است اما خروجی آنها حداقلی است، نگران می‌شوند.»
ندیمی ادامه داد: «همین طور وقتی متوجه نمی‌شوند که چرا دولت در بخش منابع این نمایه ها را دارد نگران می شود. به این خاطر که وقتی یک عدد بزرگی مثل یک میلیون و دویست هزار بشکه در روز برای فروش نفت در نظر گرفته می شود این سوال مطرح خواهد شد که چطور می توان مطمئن بود این پول تامین می شود؟ و اگر نشود، چه آثاری بر اقتصاد و زندگی مردم خواهد داشت؟ یا اینکه حدود 26 میلیارد یورو فاینانس در نظر گرفته شده و مردم با این سوال مواجه می شوند که ایا واقعا مساله در وین حل شده یا موضوعات فی مابین ایران و امریکا رفع می شود؟ یا علی رغم اینکه احتمالات مثبت و منفی وجود دارد، این رقم در نظر گرفته شده است؟»
این نماینده پیشین مجلس با اشاره به اینکه «همیشه باید توجه داشت که بودجه سند مالی است اما بیانگر همه تصمیماتی است که لااقل قوه مجریه قصد دارد برای کشور بگیرد» گفت: «توضیح اینکه مثلا اگر رشدها را در نظر بگیریم در منابع بودجه کل با توجه به دو عد 28 و 82 هزار میلیارد یا 36 و 31 هزار میلیارد تومان که در بودجه دولتی آمده حدود 26 درصد رشد داریم. یا وقتی در بودجه عمومی دولت وقتی با 1373 میلیارد تومان بودجه عمومی روبه رو بوده و 1505 هزار میلیارد تومان امسال ارائه کرده اید، مردم این حدود 10 درصد را رشد را باید متوجه شودند. یا در بحث بودجه شرکت ها 1571 میلیارد تومان را به 2231 میلیارد تومان تبدیل کرده اند و معنای آن باید این باشد که شرکت های دولتی بیشتر درآمد دارند و سوال این است که این درآمد را از کجا تحصیل می‌کنند. از راه فشار بیشتر به مردم؟»
ندیمی ادامه داد: «درباره درآمدهای اقتصادی نیز همین طور است. فرض کنیم که بیمارستانی می خواهد پول خود را اضافه کند، عدد 95 هزار میلیارد تومان امسال در سال بعد قرار است بشود 133 هزار میلیارد تومان. سوال مردم این است که فاصله این عدد که حدود 39 درصد است، از جیب کسی درآورده می‌شود. چون قطعا با شرایط کنونی خدمات همان است و فقط می خواهند درآمد را اضافه کنند.»
وی همچنین گفت: «همین طور درباره موضوع واگذاری دارایی‌های سرمایه ایی 395 هزار میلیارد تومان 1400 را می خواهند به 408 هزار میلیارد تومان برسند. باید محل تامین و امکان وقوع این سه درصد مشخص باشد تا با کسری مواجه نشویم. یا در واگذاری دارایی‌های مالی 427 هزار میلیارد تومان را تبدیل کرده اند به 299 هزار میلیارد. این سی درصد منفی قابل تامل است. هزینه های جاری نیز از 918 هزار میلیارد به 965 می‌رسد. این از یک جهت علامت خوبی است یعنی حقوق و دستمزد و .. اما از جهت علامت بزرگتر کردن دولت و کوچک شدن بخش خصوصی است. در بحث بودجه های عمرانی، تملک های مالی و ... هم سوالاتی مطرح است. مثلا در مالیات که یک بحث شاخص است یکباره می خواهند 320 هزار میلیارد تومان را به 526 هزار میلیارد تومان یعنی حدود 65 درصد بیشتر. این مالیات از چه کسی قرار است گرفته شود. مثلا می گویند خانه فرد آنقدر گران شده و فرد هم میگوید حباب را شما درست کرده اید و وقتی که نقل و انتقال هم در کار نیست چرا باید پول بیشتر بدهم یا می گویند خودرو بیش از یک میلیارد باید مالیات بدهد و مردم می گویند ما که دلیل گرانی خودرو نبودیم یا در نقل و انتقل نیستیم پس اگر خودرو سیصد میلیونی شده یک میلیارد چرا باید مالیات بیشتر بدهیم؟! »
وی با تاکید بر اینکه «نگرانی‌های مردم بسیار است» گفت: «مثلا در مورد نفت 349 هزار میلیارد تومان درآمد را می خواهند به 381 هزار میلیارد تومان برسانند. این 9 درصد رشد از کجا می‌آید؟ تحریم دور زده می شود؟ کنار زده می‌شود؟یا ...؟ نمایندگان مجلس باید این ها را مشخص کنند تا مردم قانع شوند. یا مثلا درباره ارز که این همه بحث روی آن است 11 هزار تومان بودجه پارسال را در 23 هزار تومان تثبیت کرده اند به این معنی که حدود 100 درصد افزایش را پایه را قرار داده اند چون بازار ارز با این قیمت اداره می شود و کمتر از این معنی وقوع ندارد. بنابراین لایحه بودجه اولا بسیار مهم است. دوما برای این دولت و در شرایط فعلی مذاکرات بیشتر اهمیت دارد. همچنین با توجه به انواع معضلات و مشکلات بیشتر بر زندگی مردم اثر دارد.»
وی به ابهامات بودجه پرداخت و گفت: «مثلا در بند وام ازدواج مسئولی میگوید حذف نشده درحالی که بند وام ازدواج در ردیف های بودجه نیست. باید مشخص شود که چه عددی یارانه قرار می دهند که بانک ها به خاطر آن پول بدهند. چون پول بانک با درصد سود خودش است. آن سودی که دولت را می‌دهد وام را ارزان می کند، اگر نه وام که ارزان نشده است. وقتی این عدد مشخص نباشد یعنی حذف شده است. یا درباره یارانه ها الان می‌گویند ارز 4200 تومانی را می خواهیم حذف کنیم اما عدد مشخص نیست یعنی باید می گویند چه مبلغی ارز کالای اساسی بوده و الان این پول در حساب مردم شارژ می شود. معنی این وضعیت آن است که نمی‌دانیم آن درآمد کجا می‌رود چون باید عدد را مشخص کرده و می‌گویند فرض 20 میلیارد برای کالاهای اساسی داریم و چون می‌خواهیم آزاد بفروشیم، این مبلغ را در یارانه‌ها خواهیم دید. اما الان دولت نگفته که درآمد ارز 4200 تومانی چقدر است. در این شرایط اولا نمی‌دانیم که این پول چقدر است و دوما به کجا می‌رود».
ندیمی در پایان خاطرنشان کرد: «ده ها و شاید صدها ابهام اساسی در این لایحه بودجه وجود دارد که نگران کننده است».
دیدگاه تان را بنویسید