خرید زمان هسته ای ؛ مساله این است !

انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد دور جدید مذاکرات هسته‌ای ایران از دوشنبه ۲۷ دسامبر، شش دی‌ماه آغاز می‌شود.معاون مسئول سیاست خارجی اروپا روز پنج‌شنبه ۲۳ دسامبر در حساب کاربری خود در توییتر نوشت با ازسرگیری دور جدید مذاکرات هسته‌ای، جلسه کمیسیون مشترک برجام برای گفت‌وگو و تعیین راه‌های پیش رو تشکیل خواهد شد. انریکه مورا در ادامه تاکید کرد: «اینکه بتوانیم مسائل کلیدی باقیمانده را با همکاری ایالات‌متحده به سرعت جلو ببریم، اهمیت دارد. به دور هشتم خوش‌آمدید».

گفت‌وگوهای ایران و کشورهای غربی برای احیای برجام پس از پنج‌ماه توقف، هشتم آذرماه  آغاز شد و پس از چهار روز مذاکره به پایان رسید. روز سوم دسامبر (12 آذرماه ) نیز نشست رسمی کمیسیون مشترک برجام برگزار شد و سپس هیئت‌های مذاکره‌کننده برای مشورت به کشورهای خود بازگشتند.بر اساس اعلام رسانه‌های داخلی ایران هیئت مذاکره‌کننده ایرانی در دور هفتم سه سند با موضوع «لغو تحریم‌ها» و «اقدامات هسته‌ای» و «مدت‌زمان راستی آزمایی از رفع تحریم‌ها» به طرف‌های مذاکره ارائه کردند.

کاخ سفید چه چیزی را سانسور می کند؟

جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا در سفر به اسرزمینهای اشغالی از «مهلت چند هفته‌ای» برای به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای خبر داد.پیش از او رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نیز در اظهارنظرهای مشابه اعلام کردند که فرصت بسیار کوتاهی برای احیای توافق هسته‌ای با ایران باقی مانده است. پیش از او رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نیز در اظهارنظرهای مشابه اعلام کردند که فرصت بسیار کوتاهی برای احیای توافق هسته‌ای با ایران باقی مانده است.

در این میان، مقامات آمریکایی با سانسور واقعیاتی که در مذاکرات موسوم به " وین 6 " و " وین "7 " گذشته است، تلاش می کنند تا مذاکرات وین 8 را متاثر از "فرامتن مذاکرات" شکل دهند. یکی از اصلی ترین اهداف مقامات آمریکایی و اروپایی از مقصرسازی ایران در مذاکرات قبلی و تاکید مداوم بر ضرب الاجل و محدودیت زمانی دستیابی به توافق مشترک، گریز از مطالبات حقوقی و منطقی مطرح شده از سوی جمهوری اسلامی ایران می باشد.تاکنون بارها تاکید شده است که کشورمان هرگز زیر بار عبور از خطوط قرمز خود در مذاکرات وین نخواهد رفت زیرا احیای برجام  به هر قیمت ممکن ( آن هم به سبک و سیاق مدنظر مقامات آمریکایی) برای کشورمان موضوعیتی ندارد! آنچه در این میان موضوعیت دارد، یک توافق عزتمندانه خواهد بود. 

رویکرد ایران در مذاکرات وین 8 

بدون شک رویکرد جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات وین 8، مبتنی بر مطالبه گری کشورمان در خصوص مسئله مهم " رفع تحریمهای ضد ایرانی" می باشد. بدیهی است که رفع تحریمهای ضد ایرانی، اصلی ترین پیش شرط احیای برجام محسوب می شود. به همین دلیل، تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان تاکید دارد که این موضوع ( رفع تحریمها) در اولویت مذاکرات میان طرفین مورد بررسی قرار گیرد. هدف از این اصرار و پافشاری صحیح، بهره مندی واقعی ایران از رفع تحریمهاست. حدود 6 سال قبل،  زمانی که توافق هسته ای میان ایران و اعضای ۱+۵ اجرایی شد، جان کری و جک لو، وزرای خارجه و خزانه داری دولت اوباما به صراحت ماده۲۹ برجام را نقض کرده و مانع رفع واقعی تحریم های ضد ایرانی شدند. پس از شکایت ایران، واشنگتن و تروییکای اروپایی در کمیته مشترک برجام مدعی شدند توافق هسته ای نقض نشده و باید به همین منوال ادامه پیدا کند. راه مواجهه با تکرار این ماجرا، تاکید بر رفع واقعی تحریمها در مذاکرات وین می باشد. تنازل از این خواسته مهم، به معنای آن است که واشنگتن و تروییکای اروپایی از یک سو هندسه تحریم ها را علیه ایران حفظ کرده و مانع عادی سازی روابط تجاری تهران با کشورهای دیگر شود و از سوی دیگر از ظرفیت های سلبی برجام مانند مکانیسم ماشه در راستای وادارسازی کشورمان به بقا در توافق هسته ای با حداقل منافع ممکن استفاده کند.در هر حال، اکنون آمریکا و تروییکای اروپایی باید تکلیف خود را در قبال این مطالبه حقوقی، منطقی و مستدل کشورمان روشن کنند. احیای صوری برجام بدون رفع واقعی تحریمها، جایی در عرصه سیاست خارجی و اقتصاد کشورمان نخواهد داشت.در مذاکرات وین 8، این مولفه به صورت خاص از سوی تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان مورد تاکید قرار خواهد گرفت. درا ین میان، حتی به طرف مقابل ( تروییکای اروپایی) ماموریت داده شده است تا پیشنهادات عملیاتی خود را در این خصوص ( رفع تحریمهای ضد ایرانی) ارائه کنند اما در دو دور قبلی مذاکرات ( وین 6 و 7) ، سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه به جای ارائه پیشنهادات سازنده در خصوص رفع تحریمهای ضد ایرانی، صرفا به انتقاد از کلیت طرح این مطالبه از سوی کشورمان پرداختند! 

توافق خوب را فدای زمان نخواهیم کرد

نکته مهم تر اینکه مقامات آمریکایی و اروپایی در صدد هستند با تاکید مداوم بر محدودیت زمان در مذاکرات از یک سو و کارشکنی در پروسه ی احیای واقعی برجام، کشورمان را نسبت به پذیرش توافقی یکطرفه تحت فشار قرار دهند. علی رغم شانتاژ افرادی مانند آنتونی بلینکن، جیک سالیوان ودیگردیپلماتهای آمریکایی، جمهوری اسلامی ایران صرفا به توافق خوب می اندیشد.توافق خوب، توافقی است که ضریب پایداری بالا و قابلیت ابطال‌پذیری پایینی داشته باشد. فراتر از آن، توافقی خوب است که به لحاظ ماهوی، «تضمین محور» باشد نه « تعهد محور»! آنچه در پروسه خروج آسان آمریکا از برجام و اقدام دولت ترامپ در خروج از این توافق رخ داد، معلول «تعهد محور» بودن برجام بود نه «تضمین محور » بودن آن. تضمین، مؤلفه یا اهرم فشاری است که طرف‌های یک توافق را وادار به باقی ماندن در آن یا پرداخت هزینه‌های سخت در صورت خروج یک‌جانبه از آن خواهد کرد.شانتاژ سیاسی و تبلیغاتی غرب بر روی این خواسته و از این دو مهم‌تر، حداقلی‌ترین خواسته ایران مبنی بر «رفع تحریم‌های مستقیم و غیرمستقیم مغایر با برجام» چه معنایی به‌جز تلاش آمریکا و تروئیکای اروپایی مبنی بر انعقاد «توافق بد» علیه ایران دارد؟!

در هر حال، علی رغم شانتاژ سیاسی و تبلیغاتی سیاستمدارانی مانند بلینکن و سالیوان، جمهوری اسلامی ایران هرگز "توافق خوب" را فدای " زمان مذاکرات" نخواهد کرد. فراتر از آن، نباید فراموش کرد که تاکتیک " خرید زمان" سالهاست علیه کشورمان از سوی غرب دنبال می شود. پس از خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته ای در دوران ریاست جمهوری ترامپ، تروییکای اروپایی با همین تاکتیک ایران را تا یکسال در برجام به صورت یکطرفه حفظ کردند . با این حال، اکنون قواعد و مولفه های  بازی مشترک آمریکا و تروییکای اروپایی بیش از پیش عیان و آشکار شده است.