احیای برجام اراده سیاسی می‌خواهد

گروه سیاست نامه نیوز – مذاکرات برجامی ادامه دارد و خبر جدی و قابل اعتنایی هم نیست. البته برخی تغییرات در تیم مذاکره کننده آمریکا این تصور را ایجاد کرده که شاید طرف اصلی که حضور غیرمستقیمی هم در رایزنی‌ها دارد، نرمش بیشتری از خود نشان دهد.  در عین حال شایعاتی که از سوی برخی رسانه‌ها مبنی بر احتمال توافق موقت مطرح می‌شود، با وجود تکذیب شدن‌ها در ایران این گمانه را باقی می‌گذارد که شاید خبری در راه باشد. البته کارشناسان و تحلیلگران در ایران چنین نظری نداشته و معتقدند که ایران همانطور که تا حالا باراها گفته تن به توافق موقت نمی‌دهد. 

امیرعلی ابوالفتح کارشناس مسائل آمریکا از جمله کارشناسانی است که گزینه توافق موقت را اصلا روی میز نمی‌داند. او درباره اینکه اگر ایران توافق موقت را نپذیرد، چقدر ممکن است که توافقی حاصل شود، نیز می‌گوید: «مذاکرات در جریان است و همه پنج کشور حاضر به همراه آمریکایی‌ها اعلام می‌کنند که اختلافات رو به کاهش است. اینکه نتیجه مذاکرات چیست و توافق چه زمانی حاصل می‌شود را نمی‌دانم و فکر هم نمی‌کنم کسی بداند، حتی اعضای تیم مذاکره‌کننده هم نمی‌توانند زمانی برای آن مشخص کنند.»

او معتقد است که «باید منتظر ماند و دید که اختلافات تا چه اندازه کاهش می‌یابد. رفع اختلافات باقی‌مانده نیز بیشتر به اراده سیاسی طرفین بستگی دارد».

وی همچنین می‌گوید: «این تصمیمات سیاسی باید در پایتخت‌ها گرفته شود. بخش فنی و حقوقی مساله تا حدودی رفع شده است، مانده یک سری تصمیمات کلان که بیش از همه برعهده آمریکایی‌هاست. باید دید که اراده تن دادن به خواسته ایران را دارند یا نه.»

ابوالفتح در پاسخ به اینکه پیش‌بینی می‌کنید واشنگتن در مقابل خواسته‌های ایران کوتاه بیاید یا خیر؟ گفت: «آنچه ایران می‌خواهد، مشخص است. یک اینکه تمام تحریم‌های مغایر برجام و تحریم‌هایی که بعد از هشتم می ‌۲۰۱۸ بر ایران اعمال شده باید برداشته شود، آمریکایی‌ها زیر بار نمی‌روند و معتقدند که بخشی از این تحریم‌ها تحریم‌های حقوق بشری، موشکی و… است که ربطی به برجام ندارد اما ایران اصرار دارد که در سند برجام قید شده آمریکا بعد از اجرای برجام دیگر تحریمی به ایران اعمال نکند. بنابراین بحث فعلی این است که آیا آمریکا تحریم‌ها را برمی‌دارد یا نه که تا حالا هم گفته برنمی‌دارد».

این تحلیلگر مسائل بین‌المللی افزود: «نکته دیگر بحث راستی‌آزمایی است. ایران می‌گوید اینکه آمریکا اعلام کند تحریم‌ها را برداشتیم کافی نیست و ایران باید اطمینان پیدا کند که مبادلات مالی انجام خواهد شد، حصول این اطمینان نیاز به زمان دارد. نظر آمریکایی‌ها روی ۲۴ ساعت یا ۴۸ است اما ایرانی‌ها زمان طولانی‌تری را برای اطمینان از اجرای واقعی برداشته شدن تحریم‌ها مطالبه می‌کنند. بحث سوم هم تضمین‌ها است. به این خاطر که دولت فعلی آمریکا یا دولت بعدی کاری که ترامپ انجام داد را تکرار نکرده و از برجام خارج نشوند، تاکنون آمریکا رسما اعلام کرده که چنین تضمینی را نمی‌تواند بدهد. آنتونی بلینکن همین چند روز قبل گفت که ایرانی‌ها از ما تضمین می‌خواهند اما پرزیدنت بایدن فقط می‌تواند در قبال دولت خود تعهد بدهد. حالا باید دید که این خواسته ایران یعنی ارائه تضمین از سوی آمریکا محقق می‌شود یا خیر؟ یا اینکه چه فرمولی پیدا شود از جمله موضوعات اصلی است که نیاز به اراده سیاسی آمریکا دارد.»ابوالفتح در پاسخ به اینکه آیا همین اظهارات اخیر بلینکن درباره اینکه بایدن نسبت به اقدامات دولت خود متعهد خواهد بود، گمانه توافق دوساله را تقویت نمی‌کند؟ گفت: «نه. اینکه توافقی تا پایان دولت بایدن امضا شود و بعد کار دست رییس‌جمهور بعدی آمریکا افتد همان چیزی است که ایران از آن پرهیز دارد..»وی تاکید کرد: «توافق موقت اصلا به درد ایران نمی‌خورد به خاطر اینکه به بحث سرمایه‌گذاری و ارتباطات تجاری ایران خدشه وارد می‌کند. صاحبان کسب‌و‌کار، موسسات مالی و تجاری خارجی تا زمانی که احساس کنند توافق ناپایدار است و دولت بعدی آمریکا همه شرکت‌هایی که با ایران مراوده داشتند را جریمه می‌کند، از اینکه با ایران ارتباط برقرار کند، ابا دارد حتی اگر دولت‌ها بیانیه صادر کرده و برداشته شدن تحریم را مورد تایید قرار بدهند.»

وی همچنین توضیح داد که «بحث تضمین این نیست که ایران بخواهد از آمریکا تضمین بگیرد، این در حقیقت برای طرف‌های تجاری ایران و کسانی که سرمایه‌گذاری می‌کنند حائزاهمیت است. شاید در یک توافق موقت امکان نقل و انتقال بانکی فراهم شود همچنان که در توافق ژنو حاصل شد اما سرمایه‌گذاری شکل نمی‌گیرد چون شرکت‌ها نگران هستند که چندماه و یکی، دو سال بعد چه اتفاقی می‌افتد و شاید متحمل خسارت شوند.»