تفاوت‌های دنیای قبل و بعد درگیری روسیه و اوکراین/ جنگ جهانی سوم به وقوع می پیوندد؟

سرانجام ترس و نگرانی چندماهه ناظران بین المللی به تحقق پیوست و جنگ اوکراین آغاز شد. ولادیمیر پوتین (رئیس جمهور روسیه) اعلام کرد که روسیه دونتسک و لوهانسک  را به عنوان جمهوری‌های مستقل اوکراین به رسمیت می ‌شناسد. پوتین در نطقی تند به اوکراین، ناتو و غرب حمله کرد و بعد از اعلام حمایت از جدایی طلبان شرق اوکراین، نیروهای خود را نیز به دو منطقه اصلی این منطقه فرستاد تا مانع از حمله ارتش اوکراین به دونتسک و لوهانسک شود.

همزمان با اقدام سریع روسیه، غرب نیز به تکاپو افتاد. وزیر خارجه آمریکا سریعا اعلام کرد: به رسمیت شناختن دونتسک و لوهانسک توسط روسیه نیازمند واکنشی سریع و محکم است و ما گام های مناسب در هماهنگی با شرکایمان بر خواهیم داشت. همزمان، صدراعظم آلمان  و رییس جمهور فرانسه نیز اعلام کردند که اقدام پوتین «بدون پاسخ نخواهد ماند».

همچنین، بوریس جانسون، جوزف بورل و تنی چند از مقامات ارشد اتحادیه اروپا نیز حمایت خود را از اوکراین اعلام کرده و اقدام روسیه را محکوم کردند.

مروری بر احتمالات؛ نتیجه جنگ اوکراین چه می شود؟

با اقدام ولادیمیر پوتین مبنی بر ورود نیروهای روسیه به خاک اوکراین چند اتفاق ممکن است رخ دهد. بد نیست در این وضعیت، به برخی از محتمل ترین سناریوهای پیش روی اوکراین و روسیه اشاره داشته باشیم:

الف. وقوع جنگ جهانی سوم

اگر روسیه با ارتش اوکراین درگیر شود و غرب و آمریکا نیز مستقیما از ارتش اوکراین دفاع کنند، وقوع جنگ جهانی حتمی است. اگرچه این احتمال کمی بدبینانه است اما نباید فراموش کرد که قبلا رخ داده است. آنچه در سال 1939 در لهستان رخ داد نیز دقیقا همین بود. هیتلر به دانزیگ لهستان (به این بهانه که قبلا بخشی از خاک آلمان بوده) حمله کرد و غرب نیز که متحد سرسخت لهستان بود از این کشور دفاع کرد؛ نتیجه‌ این اتفاق جنگ خونین دوم جهانی بود. شبیه این اتفاقی در دونتسک نیز در حال وقوع است و ممکن است به جنگ سوم جهانی تبدیل شود.

ب. وقوع جنگ سرد دوم

با وجود احتمال بدبینانه بالا نباید فراموش کرد که ولادیمیر پوتین تفاوت های بنیادینی با هیتلر و حزب نازی دارد. بعید است او جنگ را آنقدر ادامه دهد که منجر به یک نبرد تمام عیار شود. به نظر می رسد که او در تلاش است که مناطق شرق اوکراین را از طریق استقلال طلبان، از این کشور جدا کند و غرب نیز پشت پرده از دولت اوکراین حمایت نماید تا مانع از این اتفاق شود. اگر چنین اتفاقی رخ دهد باید گفت که رقابت روسیه و آمریکا بعد از مدتها وارد فاز جدیدی می شود و بدین ترتیب می توان آغاز دوباره جنگ سرد دوم را پس از سه دهه توقف اعلام کرد.

ج. فروپاشی اتحادیه اروپا

اگر روسیه بتواند در این رقابت و درگیری بر غرب و آمریکا پیروز شود و دولت جو بایدن نیز اقدامی برای توقف جاه طلبی های پوتین نکند، به احتمال بسیار زیاد قدرت روسیه در نظر اروپایی ها که به صورت تاریخی از قدرت اسلاوها در هراسند بیشتر شده و از اقتدار آمریکا در نظر آنها کاسته شود. این اتفاق باعث می شود که از قدرت اتحادیه اروپا که به آمریکا وصل است و از آن تغذیه می کند نیز بسیار کم شود و حتی منجر به نابودی آن در طولانی مدت گردد.

د. قدرت گیری راست های افراطی

اگر روسیه این رقابت را پیروز شود و اتحادیه اروپا نیز قدرت خود را از دست بدهد، همزمان راست های افراطی نیز به اسم مقابله با تهدید روسیه، ناکارآمدی اتحادیه اروپا، لزوم تقویت ارتش ملی و ملی گرایی و... قدرت می گیرند و ممکن است همانطور که خطر کمونیسم در ابتدای قرن 20 باعث پیدایش فاشیسم و نازیسم در ایتالیا و آلمان شد، خطر توسعه پوتینیسم منجر به احیاء اندیشه های نئو نازی و نئو فاشیسم در کشورهای اروپایی گردد.

ه. عقب نشینی روسیه و برتری قدرت غرب

یک حالت دیگر این است که آمریکا در رقابت با روسیه پیروز شود و به هر نحوی پوتین را مجبور به عقب نشینی از اوکراین کند. این اتفاق باعث افزایش توان و اقتدار آمریکا شده و همزمان ناتو و اتحادیه اروپا را نیز تقویت می کند. همچنین، این اتفاق باعث می شود پوتین برای مدتی هم که شده دست از توسعه طلبی بردارد و آمریکا و غرب با تمام قوا با دشمن بزرگ دیگرشان یعنی چین سرشاخ شوند.  

 به هر روی، بحران اوکراین به هر مسیری که برود فرقی در اصل قضیه نمی کند؛ قطعا این حادثه تحولی عمیق در آینده روابط بین الملل ایجاد خواهد کرد و به همین دلیل می توان دنیا را به قبل از جنگ اوکراین و بعد از آن تقسیم نمود.

منبع: خبر فوری