برجام دقیقا معطل چه شده است؟

 منابع نزدیک به هیأت مذاکره‌کننده کشورمان در روزهای گذشته اعلام کردند که اکنون دستیابی به توافق تنها با اتخاذ چند تصمیم سیاسی مشخص از سوی طرف‌های غربی ممکن است و پیشرفت قابل توجه گفت‌وگوها و دستیابی به پیش‌نویس توافق تقریبا انجام شده است. جمهوری اسلامی ایران مدت‌هاست که مواضع خود را روشن کرده و ابهامی در خواسته‌های خود نداشته است علت اینکه تا کنون توافق نهایی نشده، صرفا به این دلیل بوده که طرف‌های غربی در چند موضوع از اتخاذ تصمیمات لازم خودداری کرده و تلاش کردند با تبدیل عنصر زمان به اهرم مذاکراتی، هیأت ایرانی را برای صرف نظر کردن از خواسته‌هایش تحت فشار قرار دهند. این در حالی است که به گفته وزیر امور خارجه کشورمان به محض پذیرش خطوط قرمز و اعلام شده ایران از سوی طرف‌های غربی کمیسیون مشترک برجام منعقد و توافق نهایی اعلام خواهد شد. دراین شرایط هیأت‌‌های اروپایی به کشورهای خود رفته‌اند و به نظر می‌رسد که در بازگشت آنها باید منتظر اعلام توافق از سوی طرفین باشیم. در حال حاضر هیأت ایرانی، روسی و آمریکایی در وین حضور دارند که هیأت ایرانی روز گذشته به مذاکرات خود با هیأت روسی ادامه داد. حال با این اوصاف باید دید با وجود تاکید همه ظرف‌ها به گام‌های پایانی برای رسیدن به توافق چه زمانی رسما اعلام توافق از سوی طرفین برجام انجام خواهد شد. گمانه زنی‌ها از هفته آینده برای رسیدن طرفین به توافق خبر می‌دهند. 

  مدیرکل آژانس در تهران 

یکی از اختلافات درون مذاکرات بحث اختلافات پادمانی یا ابعاد احتمالا نظامی برنامه هسته‌ای ایران است که با بازگشت علی باقری، مذاکره کننده ارشد ایران به وین در روز یکشنبه گذشته به یک باره این چنین ادعا شد که تهران در آستانه توافق، درخواست دیگری را روی میز قرار داده است. موضوعی که طرف غربی از آن به عنوان درخواست جدید ایران یاد کرده بود، همان خواست تیم مذاکره‌کننده ایرانی برای بسته شدن پرونده ۴ سایت مورد ادعای آژانس بود که سه کشور اروپایی و آمریکا آن را موضوعی فیمابین ایران و آژانس دانسته اما تهران معتقد است که پیش از بازگشت به تعهدات برجامی، باید از بسته شدن این پرونده اطمینان حاصل کند، همان‌طور که پیش‌تر نیز در زمان امضای برجام خواهان بسته شدن پرونده PMD شده بود. این در حالی است که این پرونده پیش از عملیاتی شدن توافق هسته‌ای در همکاری مشترکی میان علی‌اکبر صالحی، رئیس وقت سازمان انرژی اتمی ایران و یوکیو آمانو، مدیرکل فقید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بسته شد. مساله امروز ایران اما نه ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای که پرونده‌ای پادمانی برمبنای اطلاعات ادعایی ارائه شده از سوی اسرائیل در خصوص ۴ مکان مشکوک در ایران علیه کشورمان شکل گرفته است. در همین راستا همان‌طور که از چند روز پیش گفته شد بود رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای دیدار با اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی و امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه شامگاه جمعه وارد تهران شد. وی روز گذشته در نشست خبری با اسلامی حضور یافت و سپس رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان بیان کرد: قرار شد تا مبادله مدارکی که باید بین آژانس و ایران شود حداکثر تا خرداد ماه انجام و برای روز «باز اجرا» که از مفروضات مذاکرات وین است اینها حل و فصل شود و همان طور که در ۲۰۱۵ تصمیم گیری شده بود این مسائل هم بسته شوند. محمد اسلامی گفت: ترتیباتی پیش بینی کردیم تا حداکثر تا خرداد توافقات برای مبادله اسناد در چارچوب حل‌ و فصل مسائل باقی مانده اجرا شود. وی افزود: مهم برای ما این است و تاکید ما این است که مسائل در روال طبیعی و در چارچوب مقررات انجام شود و لابی‌گری سیاسی در این مساله شاهد نباشیم و در یک مسیر حرفه‌ای باشد. اسلامی اظهار کرد: امیدواریم این نفوذ‌هایی که بر سر راه کشور ما ایجاد کردند و نمونه بارزش اقدامات تروریستی و ترور دانشمندان هسته‌ای بوده است را دیگر شاهد نباشیم. امیدواریم در رفتار و تعامل جدید آقای گروسی تلاش کنند برنامه توسعه اتمی ایران سرعت یابد به ویژه که ایران برای فعالیت هسته‌ای خود برنامه بلندمدت دارد. وی تاکید کرد: آژانس باید از ظرفیت و تکالیف قانونی خود برای کمک به توسعه برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران استفاده کند و امیدواریم روند همکاری طبیعی و به دور از سیاسی کاری باشد. مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اظهار داشت: از وقتی آقای اسلامی در این سمت اینجا آمدند ملاقات‌های مستمر داشتیم و سعی کردیم موضوعات مختلف را حل و فصل کنیم. رافائل گروسی گفت: همان‌طور که آقای اسلامی‌گفتند چند موضوع خاص باقی مانده است که باید شفاف سازی می‌کردیم و هر دو طرف هم تلاش کردند اما تا پیش از این موفقیتی در این زمینه نداشتیم. وی بیان کرد: تلاش کردیم عملگرایانه پیش رویم و متخصصان ما نظام‌مند تبادل نظر کردند چون ما در پایان به یک موفقیت نیاز داریم. مدیر کل آژانس عنوان کرد: این مساله از چند جهت مهم است؛ برکسی پوشیده نیست الان مذاکرات مرتبط درباره احتمال بازگشت ایران و کشورهای دیگر به برجام در جریان است و با توجه به اینکه مذاکرات ما موازی آن است این دو روند به هم متصل و وابسته است. در صورتی که ایران و آژانس درباره این مسائل پادمانی تفاهم نداشته باشند تصور اینکه یک توافق جامع مثل برجام محقق شود وجود ندارد. گروسی اذعان کرد: مهم است به یک درک متقابل برای همکاری‌های فشرده در آینده برسیم تا متخصصان ما بتوانند درباره مسائل باقی مانده شفاف سازی کنند. نکته دوم که امیدوارم رو به جلو باشد این است که انرژی هسته‌ای قابلیت فراوان دارد و برای توسعه کشورها بسیارمهم است. این در حالی است که گروسی با امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان نیز دیدار و گفت‌وگو کرد.