گزارش نامه نیوز درباره توقف مذاکرات هسته ای ؛
رمزگشایی از بن بست وین
گروه سیاست خارجی نامه نیوز : توقف در مذاکرات وین، خبری بود که امروز فضای سیاسی ایران را تحت تاثیر خود قرار داد. برخی تحلیلگران غربی، معتقدند که طرح مطالبات تازه از سوی روسها در بحبوحه جنگ اوکراین و گره زدن این مطالبات به خروجی مذاکرات احیای برجام، منجر به عدم توافق نهایی در پایتخت اتریش شده است.
با این حال، منابع دقیق تر تاکید دارند که نکات اختلافی دیگری نیز در این مسیر وجود دارد که عدم حل و فصل نقش به سزایی در عدم احیای توافق ( تا این لحظه ) داشته است. در این خصوص نکاتی وجود دارد که لازم است مورد توجه قرار گیرد:
برخی اختلافات حل نشده اند
پس از سفر رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران و رسیدن طرفین به توافقی زمانبندی شده در خصوص ارائه اسناد و بسته شدن پرونده های پادمانی و ادعایی تا خرداد ماه سال 1401، یکی از موانع مهم در مسیر انعقاد توافق نهایی عملا از میان رفت. با این حال، توافق ضمنی با آژانس( که همچنان باید نسبت به آن هشیارانه و با وسواس کامل نگریست)، شرط لازم برای انعقاد توافق نهایی محسوب می شود نه شرط کافی. پرونده ای به نام " موارد ادعایی" باید قبل از "آغاز تعهدات حقوقی و اقدامات عملیاتی ایران در پروسه احیای توافق هسته ای " بسته شود. در صورتی که آژانس بخواهد در مسیر ترسیم شده و حل و فصل موارد ادعایی باقیمانده تردید نموده یا ابعاد حقوقی و واقعی ماجرا را فدای القائات سیاسی پشت پرده و آشکار غرب نماید، اساسا خبری از آغاز توافق و اجرایی شدن آن نخواهد بود، حتی اگرتوافق امضا شود. در حال حاضر نیز هنوز برخی اختلافات حل و فصل نشده است.
رویکرد خاص آمریکا-اروپا در مذاکرات وین
بازیگران غربی در رویکرد تبلیغاتی و رسانه ای خود در خصوص مذاکرات وین،در تلاش برای القای این موضوع هستند که کل اختلافات موجود در وین حل و فصل شده و صرفا به واسطه "موضع گیری خاص روسیه" در قبال "گره زدن برجام به بحران اوکراین"، توافق در معرض خطر قرار گرفته است. اگرچه رویکرد روسیه طی روزهای اخیر ( متاثر از بحران اوکراین) بر فضای مذاکرات سایه افکنده است، اما نباید فراموش کرد که کماکان برخی اختلافات مطرح شده در حوزه " ارائه تضمینهای نهایی به شرکتهای خارجی جهت سرمایه گذاری در ایران" ، "رفع تحریم نهادهای تحریم شده در دوران ترامپ " و " چگونگی رفع عملیاتی تحریمهای ضد ایرانی" به قوت خود باقیست و به صورت کامل حل و فصل نشده است.
در هر حال، طرف غربی با " قطعی قلمداد کردن توافق" در صدد است از یک سو افکار عمومی کشور را در خصوص " قطعیت احیای برجام" شرطی نموده و از سوی دیگر، زمینه را جهت " عدول ایران از مطالبات باقیمانده خود " که بخشی از آنها همان خطوط قرمز نظام در مذاکرات هستند فراهم سازد."روس هراسی" موضوع دیگری است که رسانه های غربی طی روزهای اخیر در صدد تقویت آن در کشور هستند. اگرچه رفتار خاص روسیه، به بهانه غرب برای استمرار این بازی تبدیل شده است .همان گونه که اشاره شد، اتخاذ موضع گیری هایی از این دست، بیانگر تلاش آمریکا جهت "تغییر مولفه های حقوقی مذاکرات" با استناد به "ابزارهای سیاسی و محیطی" می باشد. بدیهی است که دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان باید گارد خود را در مواجهه با چنین روشی بسته نگاه دارد.
لزوم جامع نگری در قبال مذاکرات وین
واقع نگری و جامع نگری در قبال مذاکرات وین، یک الزام مهم می باشد. بدیهی است که در تحلیل "واقعیت مذاکرات" باید همه این موضوعات را در کنار یکدیگر دید.با این همه، طی روزها و ساعات اخیر مقامات غربی صرفا بر روی یک "گزاره القایی" یا " تصویر ناقص" متمرکز شده اند: اینکه تمامی موضوعات و اختلافات حل و فصل شده و اکنون دود سفید توافق در هتل کوبورگ شهر وین، صرفا به واسطه مطالبات مطرح شده توسط مسکو حبس شده و باقی اختلافات کاملا حل و فصل شده است! چنین ادعایی اساسا صحت ندارد. مقامات غربی بسیار علاقه مند هستند که طمع خود در قبال این موارد اختلافی را در ذیل مواضع طرف روسی در مذاکرات کتمان نمایند.حتی در موارد قبلی که ظاهرا توافقی کلی بر سر موضوعات اختلافی صورت گرفته است، تا زمانی که راه حل های مطرح شده در خصوص این موارد اختلافی از سوی غرب "تایید نهایی" و " تثبیت" نشود، نمی توان از حل و فصل آنها سخن به میان آورد. بدون شک غرب در پروسه فرسایشی شدن مذاکرات ، طرح مطالبات غیر حقوقی و عدم انعطاف بر سر موضوعاتی که پیش شرط اساسی احیای برجام محسوب می شود، یک متهم تمام عیار محسوب می شود.
توپ در زمین آمریکاست
در نهایت اینکه مقامات آمریکایی فرصت بسیار اندکی جهت تصمیم گیری نهایی خود در قبال موارد اختلافی خواهند داشت. با بازگشت هیاتهای مذاکره کننده به وین ( احتمالا در هفته پیش رو )، طرفهای مذاکره کننده باید به صورت توامان موارد باقیمانده را جهت نیل به توافق نهایی حل و فصل کنند. بدیهی است که در این معادله، جمهوری اسلامی ایران با توجه به خطوط قرمز راهبردی خود در مذاکرات عمل کرده و هرگز پذیرای زیاده خواهی های غرب به بهانه انعقاد توافق نهایی نخواهد شد. فراتر از آن، اعضای کمیته مشترک برجام می توانند راهکارهای ابتکاری نهایی را با هدف حل و فصل موارد باقیمانده به آمریکا پیشنهاد دهند. در این میان، واشنگتن ناچار است طی روزهای آتی تصمیم نهایی خود را در قبال این موارد اتخاذ کند. اگر موضوع مطالبات روسها در مذاکرات وین نیز به صورت کامل حل و فصل شود، عدم حل نهایی موارد اختلافی با آمریکا قطعا منجر به عدم انعقاد توافق نهایی خواهد شد. بنابراین باید ضمن رصد دقیق رفتار و مواضع روسیه در مذاکرات وین، اصلی ترین تمرکز خود را بر روی موارد اختلافی باقیمانده با آمریکا و تروییکای اروپایی بگذاریم. در این صورت، قادر به مدیریت صحنه مذاکرات بر اساس منافع ملی و خطوط قرمز راهبردی کشورمان خواهیم بود.
دیدگاه تان را بنویسید