چالش پرونده هسته ای برای دولت رئیسی

گروه سیاست نامه نیوز ، «به توافق نزدیک هستیم» این جمله را در روزهای اخیر زیاد شنیده‌ایم. یک بار امیرعبداللهیان وزیرخارجه ایران می‌گوید و یک بار هم مقامات امریکایی و اروپایی و ... . نشانه‌های چندانی از نزدیکی به توافق هم دیده نمی‌شود! اتفاقا برعکس شاهد تحریم دوباره آمریکایی‌ها، اظهارات روس‌ها مبنی بر اینکه شاید توافق هفته‌ها طول بکشد، دعوا بر سر لغو تحریم‌های سپاه و حتی فعال شدن مخالفان داخلی برجام هستیم. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد که دولت سیزدهم همچنان با چالش پرونده هسته‌ای دست به گریبان باشد. اگرچه که برخی از تحلیلگران توافق را «خیلی دور، خیلی نزدیک» توصیف کرده و معتقدند که حصول توافق خیلی سخت نیست به شرط اینکه طرفین بخواهند. اینکه کدام یک از طرف‌ها باید اول و بیشتر بخواهد اما همان مساله دردسر ساز است. ما در ایران بر این باوریم که تصمیم سخت به عهده آمریکایی‌ها است و آنها هستند که می‌توانند این گره را با تصمیم به پایبندی به تعهداتشان و لغو تحریم‌ها باز کنند. 

برخی از تحلیلگران اما نظر دیگری دارند. مثلا علی بیگدلی در تحلیل اوضاع و احوال مذاکرات به عملکرد تیم مذاکره کننده ایران و تصمیمات و مواضعی که می‌گیرد اما نظر دارد. او در گفت‌وگو با نامه‌نیوز از ضعف استراتژی تدوین شده در ایران انتقاد کرده و می‌گوید: «خروج اختیارات قانونی از دست وزارت خارجه و نقش‌آفرینی بیشتر کانون‌های پراکنده قدرت در داخل در زمینه تصمیم‌گیری‌ها از جمله نتایج همین چندگانگی در سیاست خارجی است».

او از حواشی که اخیرا در پی اظهارات امیرعبداللهیان ایجاد شده بود، انتقاد کرد و گفت: «شاهدیم که برخی افراد و طیف‌های سیاسی اظهارنظرهای وزیرخارجه را به حساب نمی‌آورند و این در فضای بین‌المللی بسیار آسیب‌زاست. این وضعیت اجازه نمی‌دهد بر اساس منافع ملی که اصلی‌ترین هسته تصمیم‌گیری در سیاست خارجی است، تصمیم‌گیری کنیم.»

بیگدلی در پاسخ به اینکه در شرایط موجود اصلی‌ترین مساله‌ای که مانع حصول توافق شده، چیست؟ گفت: «تحریم سپاه. خواست ما این است که سپاه و همه سازمان‌ها و نهادهای متعلق به آن باید از زیر سایه تحریم خارج شوند اما آمریکایی‌ها نمی‌پذیرند زیرا بایدن هم تحت فشار فضای داخلی این کشور یعنی کنگره قرار دارد و هم با توجه به نشست‌هایی که در منطقه شکل گرفته، زیر فشار است.»

وی با انتقاد از برخورد رسانه‌های داخلی با نشست‌های اخیر در منطقه‌گفت: «ممکن است که در آینده این نشست شش‌جانبه یعنی آمریکا، رژیم صهیونیستی، بحرین، امارات، مراکش و مصر حلقه‌های وسیع‌تری داشته باشد. قطعا همین طور است و ترکیه و اردن هم به آنها خواهند پیوست. بعد هم نوبت عربستان است. اگرچه رسانه‌های داخلی از جمله صداوسیما این را خیلی سرسری گرفتند، اما با تشکیل این حلقه بسیار گسترده، حلقه سیاسی و امنیتی ما هم می‌تواند در منطقه بسیار محدود شود. بنابراین خود این نشست هم فشار جدیدی بود که به آمریکا وارد شد تا سپاه را از زیر تحریم‌های به قول آنها تروریستی بیرون نیاورد.»

وی افزود: «در این بین بحث این است که آمریکایی‌ها حاضر شده‌اند خود سپاه را از فهرست تحریم خارج کنند اما ما می‌گوییم که اگر سپاه به تنهایی از تحریم خارج شود، با توجه به اینکه فعالیت‌های اقتصادی، راه‌سازی و… دارد خیلی از شرکت‌ها نمی‌توانند با سپاه ارتباط برقرار کنند و بخش عمده‌ای از اقتصاد ایران فلج باقی خواهد ماند. انتظار ما این است که هم سپاه و هم نهادهای وابسته به سپاه از زیر بار تحریم خارج شوند. تا الان اما به هیچ وجه آمریکایی‌ها زیربار نرفته‌اند و حتی درباره خروج خود سپاه از تحریم هم نرمشی که قبلا داشتند را نشان نمی‌دهند.»