چرا دولت مدام از «بانیان وضع موجود» می‌گوید؟

جهان‌صنعت نوشت: «بانیان وضع موجود» که این روزها ورد زبان رییس‌جمهور و همکارانش در دولت شده را باید اسم رمزی برای فرافکنی و عدم پاسخگویی در قبال وعده‌های روی زمین مانده و مشکلات عدیده حل نشده دانست. راهکاری که از قضا تازگی هم ندارد با هر تغییر دولتی شاهد به‌کارگیری آن هستیم. منتها دولت سیزدهمی‌ها قدری دیر به فکر افتاده و وارد این بازی شده‌اند. آنها که در ابتدای کار دولت، روحانی را به خاطر سخن گفتن از آنچه تحویل گرفته بود، شماتت می‌کردند خودشان بعد از هشت، نه ماه کار یاد گلایه از بانیان وضع موجود افتاده‌اند! رویه‌ای که به باور کارشناسان و تحلیلگران تا حد زیادی نتیجه مشاهده سختی‌های اداره کشور است و ناتوانی از عمل به شعارها خاصه در حوزه اقتصادی و معیشتی که پررنگ‌تر از همه بود. البته برخی هم معتقدند که این حرف‌ها مقدمه‌ای است برای جابه‌جایی‌های بیشتر در دستگاه‌های اجرایی. ناگفته نماند که گروهی هم خوش‌بین بوده و این احتمال را در نظر می‌گیرند که ابراهیم رییسی وقتی از بانیان وضع موجود که مردم از عملکرد آنان راضی نیستند، سخن می‌گوید گوشه چشمی هم به کابینه خود داشته و وزرایی که در همین کمتر از یک سال، کلی نارضایتی به بار آورده‌اند را مد نظر داشته باشد. اینکه خوش‌بینی مذکور چقدر از واقعیت دور است یا نزدیک قطعا به زودی مشخص خواهد شد. منتها قبل از آن این رویه توام با گلایه دولت و اشارات مکرر به بانیان وضع موجود، موجب تزریق یاس و ناامیدی به افکار عمومی و جامعه‌ای خواهد شد که گمان می‌کرد، با آمدن رییسی و یکدست شدن قوا، شرایط روزبه‌روز بهتر می‌شود و دوران اینطور گردن هم اندازی‌ها تمام می‌شود.

بانیان واقعی وضع موجود

علی‌محمد نمازی عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران از جمله تحلیلگرانی است که تمرکز آقایان بر «بانیان وضع موجود» را نوعی آدرس غلط دادن و فرار از پاسخگویی می‌داند. او به «جهان‌صنعت» گفت: «در این اوضاع عجیب و غریب کشور شاهد طرح صحبت‌های عجیب و غریبی هم هستیم و همین تطبیق مسائل با هم و رسیدن به یک جواب درست را دشوار کرده است.

وی افزود: «اکنون حدود ۹ ماه است که دولت شروع به کار کرده و نه‌تنها وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم بهبود پیدا نکرده، بلکه گرانی بیشتر شده و قیمت‌ها بالاتر رفته است. مردم نیز معترض هستند لذا آقای رییس‌جمهور یک جا از مافیا می‌گوید، یک جا از دست‌های پشت‌پرده و یک جا هم از شناسایی بانیان وضع موجود می‌گوید! درحالی که در این کشور فقط قوه مجریه مسوول نبوده که اکنون صرفا مسوولان این قوه در دولت قبل را هدف بگیرند.»

نمازی در ادامه گفت: «می‌دانیم که قوه مجریه با کمترین اختیارات به کار می‌پردازد، آقای رییسی هم چون با قوای دیگر هماهنگ است، دست بازتری دارد. ما به خاطر داریم که مجلس در دولت قبل هرازگاهی مشکل درست کرده و به دولت هجمه وارد می‌کرد. دیگران و نشریات همسو با آنها نیز همین ‌طور. لذا اینطور نبود که دست روحانی کاملا باز بوده باشد که حالا او و دولت قبل را بانی وضع موجود بدانیم. شرایطی که اکنون بر کشور حاکم است محصول عملکرد مجموعه مسوولان و دولتمردان است. آقای رییسی اگر می‌خواهد واقعا بانیان را معرفی کند باید ببیند که چه کسانی در کار دولت دخالت می‌کردند.»

نشانی غلط

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب گفت: آقای رییسی اکنون در راس قوه مجریه و با اختیارات بیشتر و حمایت‌های بی‌دریغ بخش‌های مختلف نظام قرار دارد لذا باید بداند که کلید اصلی حل مشکلات کشور حل مسائل سیاست خارجی است. باید تنش‌زدایی و اعتمادسازی صورت گرفته و در راس همه اینها پرونده هسته‌ای ایران حل شود و با پیوستن به FATF امکان مبادلات اقتصادی با دنیا فراهم شود. اثر این مشکلات است که بر وضعیت داخلی هویدا شده است. کار سختی نیست اگر بخواهند مسائل را حل کنند. نیازی به گشتن دنبال بانیان وضع موجود نیست. بانیان همان‌هایی هستند که اجازه نمی‌دهند این مسائل حل‌وفصل شود.»

او در پاسخ به اینکه هدف از تمرکز رییس‌جمهور و دولت بر صحبت از بانیان وضع موجود به جای تلاش برای حل مسائل اصلی کشور، چیست؟ گفت: «اینکه فکر کنیم آقای رییسی نمی‌داند ریشه اصلی مشکلات کجاست، درست به نظر نمی‌رسد چون او رییس‌جمهور شده و باید درک سیاسی لازم برای حداقل‌ها را داشته باشد. البته او سابقه کار اجرایی ندارد و عمر خود را در دستگاه قضایی گذرانده است لذا شاید برخی از مسائل را هم نداند. با این حال اگر می‌داند و آدرس غلط می‌دهد حتما کار بدتری می‌کند. به نظر می‌رسد اولین انگیزه‌ از دادن این آدرس‌ها و صحبت از مافیا و دست‌های پشت پرده و بانیان وضع موجود، ناتوانی در حل مشکلات کشور است. اینها قبلا بیرون از گود بوده و شعار و وعده می‌دادند اما حالا که وارد گود شده‌اند با مشکل مواجه شده و می‌بینند که کار ساده نیست. انگیزه دیگر آنها هم این است که به هرحال باید پاسخی برای مردم داشته باشند. قطعا نمی‌توانند بگویند که ما اشتباه می‌کردیم و حالا که در قدرت هستیم می‌بینیم کار سختی باید انجام شود لذا دست به فرافکنی زده و آدرس غلط می‌دهند. ممکن است در این بین به فکر پاکسازی‌هایی هم در دستگاه‌ها باشند اگرچه که دیگر کسی برای جابه‌جایی نمانده و از سطح بخشداری به بالا را هم عوض کرده‌اند!»

عضو حزب کارگزاران تاکید کرد: «این نوع برخوردها و صحبت‌ها، این آدرس غلط‌دادن‌ها وضعیت را بدتر کرده و فرصت‌ها را هم از بین می‌برد. به نظر من آقای رییسی و همکارانش در دولت، همچنین هیات رییسه مجلس باید صادقانه بگویند که ما تصورات اشتباهی داشتیم و تازه متوجه شدیم که ریشه حل مشکلات چیست. حتی اگر نمی‌خواهند این را بگویند، سریعا دست به کار شده و برجام را احیا کرده و با تمرکز بر سیاست خارجی مسائل را حل کنند تا به سوی آبادانی کشور برویم.»

مقدمه پاک‌سازی‌های جدید

مصطفی ‌هاشمی‌طبا فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز آنچه این روزها درباره بانیان وضع موجود گفته می‌شود را نوعی مقدمه‌چینی برای تحولات و جابه‌جایی‌های بیشتر در دستگاه‌های اجرایی می‌داند.

او در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» به انتقاد از این رویکرد دولت پرداخت و اظهار کرد: «قبل از اینکه دنبال بانیان وضع موجود بگردند باید تحلیل کرد و گفت که منظور از بانیان وضع موجود چیست. وضع موجود ما از نظر شرایط داخلی یا بین‌المللی کاملا خاص است. البته ممکن است که در این بین نکات مثبتی هم وجود داشته باشد یعنی اگر قرار به پیدا کردن بانیان وضع موجود است باید از آنها بابت اقدامات خود نیز قدردانی کرد.»

وی در ادامه گفت: «اگر تعریف دقیقی از وضع موجود ارائه نکنند این حرف‌ها بیشتر یک ژست سیاسی تلقی می‌شود.»

هاشمی‌طبا در پاسخ به اینکه اگر منظور از وضع موجود صرفا ایرادات و مشکلات فعلی باشد، تاکید بر بانیان این وضع در شرایطی که حدود ۹ ماه از شروع به کار دولت جدید گذشته، چقدر پذیرفته و منطقی است؟ گفت: «مساله این است که مشکلات موجود به سادگی حل نمی‌شود. دولت هم با ژست حل این مسائل جلو مانده است درحالی که نه این دولت و نه دولت‌های خیلی بزرگتر هم قادر به حل برخی از این مسائل نیستند. انتظار از اینکه دولت بتواند این مسائل را حل کند، انتظار درستی نیست. خود دولت نیز به اشتباه شعارهایی در این راستا داده است. اگر قرار به حل مشکلات بود باید حداقل در این مدت به نحوی عمل می‌کردند که برخی از مسائل حل شده و مساله قیمت‌ برخی کالاها کم شود نه اینکه روزبه‌روز به گرانی‌ها افزوده شود لذا ما نباید از دولت انتظار داشته باشیم که مسائل را حل کند، دولت نیز نباید از خود چنین انتظاری داشته باشد.»

وی افزود: «مساله دیگر این است بانیان وضع موجود کاملا مشخص هستند. اگر مسائل مملکت را بشماریم خواهیم دید که بسیاری از مسببان آن اکنون هم در مسوولیت هستند. نمونه بارزتر از همه هم آقای احمدی‌نژاد است که در مجمع تشخیص مصلحت نظام جا خوش کرده است.»

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب همچنین گفت: «اصلا ما هم موافق معرفی بانیان وضع موجود هستیم و حتی می‌گوییم که آنها علاوه بر برکناری از کار، باید مجازات شوند. البته این به این معنا نیست که فلان مدیرکل و کارشناس را باید مسبب وضع موجود معرفی کرد. افرادی که وضع موجود را به وجود آورده‌اند، اکنون هم در سمت‌ها و نهادهایی مشغول به کار هستند.»

او به نقش رییسی و همکارانش که پیش از این در دستگاه‌هایی که مسوولیت داشته‌اند، اشاره کرد و گفت: «برای همین است که در حرف به بانیان وضع موجود اشاره شده و از مسائل اصلی رد می‌شوند. این حرف‌ها به نظر من بیشتر توجیهی برای انتصابات و جابه‌جایی‌های جدید است. هر وقت می‌خواهند یک سری را برکنار کنند، می‌گویند اینها بانی وضع موجود بوده‌اند. در حالی که اگر واقعا بخواهند مساله را روشن کنند باید اول وضع موجود را تعریف کنند و بعد بگویند که چه کسی در چه تاریخی چه تصمیمی گرفته که الان وضع موجود اینچنین است.»

تاریخ انقضا

درست یا غلط، شاهدیم که رییس دولت سیزدهم و همکارانش این روزها بیش از آنکه گام جدی برای حل مسائل و مشکلات کشور یا تحقق وعده‌های انتخاباتی خود بردارند، سعی در سرگرم کردن افکار عمومی با اسم رمز «بانیان وضع موجود» هستند و می‌کوشند که خود را از فشار حداکثری این نارضایتی عمومی موجود برهانند. راهکار انتخابی آنها اما شاید در مرحله فعلی قدری مفید و موثر باشد، اما حتما تاریخ‌ انقضا دارد. این رویه بدون شک تا پایان دولت و حتی تا چند ماه دیگر بیشتر پاسخگو نبوده و اگر با گشایش‌هایی در حوزه اقتصاد و حل نسبی مشکلات معیشتی مردم همراه نباشد، ممکن است که نه تنها دولتی‌ها را به هدف خود برساند، بلکه اثر معکوس هم داشته باشد.