سه دلیل برای سفر بشار اسد به تهران

این، نخستین سفر بشار اسد طی سه سال اخیر به ایران بود. اسد مورد استقبال آیت الله خامنه ای قرار گرفت و با ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران نیز مذاکره کرد. طرفین روابط ایران و روسیه و مسائل مرتبط با همکاری ها را بحث و بررسی کردند. جزئیات دیگری هنوز گزارش نشده است. اما، قطعا، سفر اسد با انگیزه جدیدی همراه بوده است.

نخست این که پس از بسته شدن حریم هوایی ترکیه برای نیروی هوایی روسیه، اهمیت ایران که اکنون، پروازهای روسیه به سوریه از طریق حریم هوایی این کشور انجام می گیرد، افزایش یافته است. دوم، در اواخر ماه مه در پایتخت قزاقستان قرار است دیدار بین المللی در خصوص حل و فصل مساله سوریه در قالب آستانه برگزار شود. و در نهایت، دمشق و تهران اوضاع جدید در خاورمیانه را بحث و بررسی می کنند.

بدین ترتیب، سوریه به تدریج، از انزوا خارج می شود و در برخی از رویکردها می تواند، در نقش میانجی گر میان جهان عرب و ایران عمل کند. گفتنی است که تا پایان ماه مارس سال 2022، تجارت متقابل میان دو کشور تا 60 درصد افزایش یافته است. علت آن، بهبود شرایط ترانزیت از طریق مرزهای عراق، افزایش تعداد پروازها به سوریه و توافقنامه های تجاری میان دولت های تهران و دمشق است. ترانزیت از طریق ترکیه به طور چشمگیری، کاهش یافته است.

هدف از سفر اسد به ایران، نشان دادن استحکام روابط سوریه و ایران در زمینه ای از شایعاتی است که در غرب و خاورمیانه در مورد تضعیف روابط میان این دو کشور انتشار یافته است. افزون بر آن که اسرائیل به طور منظم، به حملات هوایی خود علیه ایران در سوریه ادامه می دهد و این تصور ایجاد شده که ایران دیگر در سوریه امن نیست و در حال آماده شدن برای عقب نشینی است. اما، فشارها بر سوریه در راستای دور نگه داشتن اسد از ایران به جایی نمی رسد.

در نهایت، این تصور مطرح است که اسد در تهران، توسعه بحران اوکراین را بحث و بررسی کرده است که به شدت، موازنه نیروها چه در سطح جهانی و چه، در سطح خاور میانه را تغییر می دهد. در مجموع، نگرش سوریه و ایران در قبال این بحران یکسان است. پیش از این، رئیس جمهوری ایران شهروندان اوکراین را «قربانیان سیاست پلید امریکا» خوانده بود.

از اتحاد میان ایران و سوریه، بیش از سی سال می گذرد. اما، اکنون که امریکا خود را برای امضای توافق هسته ای با ایران آماده می کند، واشنگتن نیت خود را برای ایجاد تغییر در سیاست تهران در قبال دمشق کتمان نمی کند. گفته می شود که بهترین شیوه برای حل و فصل تنش ها میان امریکا و ایران در رابطه با سوریه – یافتن «کرزای سوری» است: یک سیاستمدار سنی که نامزدی اش برای تهران، واشنگتن و ملت سوریه قابل قبول باشد. در این میان، چنین ترکیبی از توافق ها، در موضوع هسته ای مورد توجه قرار می گیرد. اما، بعید به نظر می رسد که در آینده، ایران از حمایت از اسد امتناع کند، زیرا این امر می تواند، تضعیف امکانات تهران برای حفظ نفوذ خود در خاورمیانه را به همراه داشته باشد. از این رو گفت وگوی میان دمشق و تهران ادامه خواهد داشت.

منبع: دیپلماسی ایرانی