حلقه اتصالی برای لغو تحریم‌های ایران
همشهری آنلاین نوشت: حسن هانی زاده کارشناس مسائل خاورمیانه معتقد است که قطر به‌دلیل برخورداری مناسبات کاملا حسنه و خوب با آمریکایی‌ها و به‌ویژه تروئیکای اروپایی، می‌تواند در بن‌بست‌شکنی از مذاکرات هسته‌ای میان ایران و ۱+۴ نقش مثبتی ایفا کند.
شیخ تمیم بن‌حمد آل‌ثانی، امیر قطر پنجشنبه در رأس هیأتی به تهران آمد و با رهبرمعظم‌انقلاب و رئیس‌جمهور ایران دیدار و گفت‌وگو کرد؛ سفری که کارشناسان معتقدند با رایزنی درباره طیف متنوعی از مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی همراه بوده است. حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل غرب‌آسیا، معتقد است با توجه به تحولات اخیر در سطح منطقه و همچنین محیط بین‌المللی، سفر امیرقطر به تهران در حوزه‌هایی مانند مذاکرات وین، امنیت منطقه‌ای، تقویت محور مقاومت و همکاری‌های اقتصادی، به‌ویژه در حوزه انرژی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند راهگشای بسیاری از چالش‌های کنونی باشد. گفت‌وگوی همشهری با هانی‌زاده را در ادامه می‌خوانید.
با توجه به تحولات منطقه‌ای و جهانی، سفر امیرقطر به تهران در شرایط کنونی از چه جنبه‌هایی دارای اهمیت راهبردی است؟
قطر یکی از ۶کشور عضو شورای همکاری خلیج‌فارس محسوب می‌شود که در طول ۴دهه گذشته روابط قابل‌قبول و متعادلی را با جمهوری‌اسلامی ایران برقرار کرده و با وجود فشارهای منطقه‌ای و بین‌المللی، تلاش ویژه‌ای را برای حفظ مناسبات هوشمندانه خود با ایران به‌کار گرفته است. به همین دلیل هم تاکنون در بسیاری از بحران‌ها و مشکلات منطقه‌ای و حتی بین‌المللی نقش مثبتی برعهده داشته و در برخی مواقع نیز سیاست‌ها و اقدام‌های این کشور توانسته راهگشا باشد. با توجه به این موضوع، سفر امیرقطر به تهران در حوزه‌هایی ازجمله «مذاکرات هسته‌ای در وین»، «مسائل منطقه‌ای»، « تقویت محور مقاومت» و «همکاری‌های اقتصادی و به‌ویژه در حوزه انرژی» از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
در بن‌بست کنونی به‌وجود آمده در گفت‌وگوهای هسته‌ای در وین، قطر تا چه اندازه می‌تواند درمسیر گره‌گشایی از مذاکرات نقش‌آفرینی کند؟
باید درنظر داشت که قطر به‌دلیل برخورداری مناسبات کاملا حسنه و خوب با آمریکایی‌ها و به‌ویژه تروئیکای اروپایی، می‌تواند در بن‌بست‌شکنی از مذاکرات هسته‌ای میان ایران و ۱+۴ نقش مثبتی ایفا کند. کما اینکه در گذشته نیز شاهد بودیم قطری‌ها در مقاطعی اقدام‌های مؤثری را در نزدیک‌کردن دیدگاه‌های طرفین در گفت‌وگوهای هسته‌ای انجام دادند که بعضا راهگشا نیز بوده‌است.
بنابراین معتقدم این سفر می‌تواند در روند مذاکرات هسته‌ای در وین گشایشی ایجاد و مسیر دستیابی به توافق مثبت را هموار کند. به‌نظر می‌رسد در شرایط کنونی امیر قطر این آمادگی را دارد که حلقه اتصالی باشد برای لغو بخش مهمی از تحریم‌هایی که علیه ایران اعمال شده‌است. در جریان مذاکرات هسته‌ای سال۲۰۱۵ نیز ۲کشور قطر و عمان نقش‌آفرینی مؤثری داشتند و در نزدیک‌کردن دیدگاه‌ها برای حصول توافق موفق عمل کردند. بنابراین اکنون هم با توجه به مناسبات رو به توسعه قطر با آمریکا و همچنین تروئیکای اروپا، دوحه می‌تواند در ایجاد زمینه مناسب برای رفع اختلاف‌های به‌وجودآمده در وین کمک کند.
گسترش مناسبات تهران – دوحه در مقطع کنونی در حوزه مسائل منطقه‌ای از چه اهمیتی برخوردار است؟
با توجه به اینکه قطر عضو شورای همکاری خلیج‌فارس است، می‌تواند سبب نزدیک‌شدن دیدگاه‌های اعضای این شورا و ایران شود و در بسیاری از چالش‌های منطقه‌ای راهگشا باشد و به ایجاد ثبات و امنیت روزافزون در منطقه کمک قابل‌توجهی کند. ازسوی دیگر اکنون دوحه با بهبود مناسبات خود با کشورهای عربی، از آمادگی لازم برای تغییر فضای موجود میان ایران با ۳کشور عربستان‌سعودی، امارات متحده‌عربی و بحرین برخوردار است و می‌تواند در این زمینه هم نقش‌آفرینی مؤثری داشته باشد و سبب ایجاد فضای بهتر در روابط ایران با این ۳کشور شود.
این سفر چه تأثیری بر تحولات محور مقاومت به‌همراه خواهد داشت؟
این کشور برخلاف برخی کشورهای عربی که درمسیر عادی‌سازی روابط خود با رژیم صهیونیستی گام برداشتند، دراین حوزه هوشمندانه عمل کرد و درگیر این توطئه نشد. با توجه به ویژگی سیاست منطقه‌ای قطر که برمبنای عقلانیت و تعادل استوار شده، سفر امیرقطر به تهران درنهایت می‌تواند به تقویت و پیشبرد آرمان‌های محور مقاومت کمک کند.
حضور امیرقطر در تهران در حوزه اقتصادی چه دستاوردهایی به‌همراه خواهد داشت؟
در شرایط کنونی همکاری‌های اقتصادی ایران و قطر، به‌ویژه در حوزه انرژی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چراکه ۲کشور در خلیج‌فارس حوزه‌های مشترک نفتی و گازی دارند و تقویت مناسبات در این حوزه، به ارتقای ۲کشور در بازار انرژی جهان منجر می‌شود. باید درنظر داشت که تحولات اوکراین فضای ملتهبی را بر بازارهای بین‌المللی انرژی حاکم کرده‌است و احتمال قطع کامل صادرات انرژی روسیه به اروپا نیز وجود دارد، بنابراین جمهوری‌اسلامی ایران و قطر می‌توانند به‌صورت مشترک نقش ویژه‌ای در تأمین انرژی موردنیاز اروپا برعهده بگیرند. سفر شیخ تمیم بن‌حمد آل‌ثانی به تهران در این حوزه در آینده نزدیک بسیار راهگشا خواهد بود.
دیدگاه تان را بنویسید