ایران به‌دنبال راه میانه، آمریکا در سکوت / چرا بایدن علاقه‌ای به احیای برجام ندارد؟

سفر امیر قطر به تهران، همزمان با سفر دیپلمات ارشد اروپایی به کشورمان، امیدها به احیای توافق هسته‌ای را زنده کرد. با این وجود هنوز خبری از بازگشت دیپلماتها به میز مذاکره نیست و حتی برخی رسانه‌های آمریکایی گفته‌اند که احتمالا جو بایدن به‌زودی شکست گفتگوهای هسته‌ای را اعلام خواهد کرد.

این شرایط درحالیست که گفته شده متن توافق ایران با طرف‌های برجام نهایی شده و ادعا شده اخیرا ایران در یک نرمش دیگر، شروطی که برای بازگشت برجام گذاشته بود را کمتر مورد تاکید قرار داده است؛ حتی آنطور که رسانه‌های غربی می‌گویند، موضوع تحریم سپاه.

آنچه وزیر خارجه قطر به نقل از ایران اعلام کرده، نوعی توافق موقت در وین، به‌جای بازگشت به برجام است. توافقی که در آن، نه طرف مقابل همه امتیازات برجام را به ایران می‌دهد و نه ایران همه محدودیت‌های هسته‌ای را بازمی‌گرداند. این توافق، احتمالا بخشی از ۱۲۰میلیارد دلار پول بلوکه شده ایران را آزاد می‌کند و در عوض تهران از بخشی از برنامه هسته‌ای خود عقب می‌نشیند.

البته در ترجمه اظهارات مقام قطری به اشتباه کلماتی به رهبر انقلاب نسبت داده شده بود که سخنگوی وزارت خارجه آن را تصحیح کرد و نشان داد نظر مقام معظم رهبری سازش با طرف مقابل در این رویارویی دیپلماتیک نیست.

اگر چنین توافقی که طرفهای میانجی از جمله اروپایی‌ها دنبال می‌کنند، عملی شود، عبور از خط قرمز قبلی ایران است که می‌گفت، به کمتر از برجام راضی نمی‌شود؛ اما انگار حالا مسائلی مطرح شده که انتظاراتی کمتر از برجام را نیز قابل مذاکره می‌داند. با این وجود جالب است که آمریکا حتی به همین توافق کمتر از برجام نیز بی اعتنایی کرده و حاضر نیست امتیازی به ایران بدهد.

احتمالا کاخ سفید احساس کرده، فشار اقتصادی به کشورمان تیم مذاکره کننده ایران را در موضع ضعف قرار داده و تهران آماده امتیازدهی بیشتر است. در واقع درک نادرست میانجی‌ها از نرمش اخیر نه فقط کمکی به پیشبرد مذاکرات نکرده، که حتی گره گفتگوها را کور کرده است.

اگر دولت بایدن احساس کند هم می‌تواند کشورمان را تحریم کند و هم برنامه هسته ای ایران را محدود کند، روشن است که هیچ نیازی به احیای برجام نمی‌بیند و روز به روز بر فشارها برای امتیازگیری بیشتر می‌افزاید

در برابر چنین وضعیتی، به‌نظر می‌رسد تهران باید با صراحت ایده توافق موقت را رد کرده و راه میانه‌ای که وزیر خارجه قطر از آن سخن گفته را کنار بگذارد. تهران باید به دولت بایدن این سیگنال را بفرستد که یا به برجام بازگردد و یا اینکه هیچ شانس جایگزینی برای اعمال محدودیت برنامه هسته‌ای کشورمان ندارد.

اگر دولت بایدن احساس کند هم می‌تواند کشورمان را تحریم کند و هم برنامه هسته ای ایران را محدود کند، روشن است که هیچ نیازی به احیای برجام نمی‌بیند و روز به روز بر فشارها برای امتیازگیری بیشتر می‌افزاید.

شاید به همین خاطر است که برخی کارشناسان دولت رئیسی را متهم می‌کنند که در زمینه هسته‌ای حتی از تیم سابق نیز منفعل‌تر عمل کرده و همین انفعال ریشه بن‌بست مذاکرات در وین شده است. به عقیده این منتقدان، حالا که مردم فشارهای اقتصادی را تحمل کرده و به دولت اعتماد کرده‌اند، وقت ایستادگی در برابر واشنگتن و امتیازگرفتن بیشتر است.

منبع: خبر فوری