چرا خاطرات هاشمی مهم است؟

به گزارش نامه‌نیوز، به نقل از سایت خبرسراسری، رسم خاطره‌نویسی میان چهره‌های سیاسی امری مهم و مرسوم است اما گویا در تاریخ صد ساله ایران سیاست مداران بعضا جز کلی گویی یا مصاحبه به ابعاد دیگر این مسئله ی مهم توجهی نداشته اند.در میان خاطرات سیاسی چهره های معاصر دو شخصیت که در تضاد عمیقی نیز با هم به سر می برند خاطرات سیاسی نسبتا مفصل و روزانه ای از خود به جا گذاشته اند که حالا تبدیل به منابعی مهم برای تحلیل و تفسیر تاریخ سیاسی معاصر ایران شده اند.نخست خاطرات اسدالله اعلم و دوم خاطرات اکبر هاشمی رفسنجانی که از اواخر دهه پنجاه تا پایان عمر او ادامه یافته است و حالا این مجموعه ی ارزشمند به سال 1378 رسیده است.

خاطرات هاشمی اما از جهات مختلفی قابل بررسی و اهمیت است. در اولین گام می‌توان خاطرات او را منبعی مهم برای به روی صحنه‌آوردن وقایع و چهره‌هایی است که تا پیش از انتشار خاطرات هاشمی نامی رسمی و مرسوم و معروف از آنها به میان نبود. مانند برخی از وقایع دهه 60 و 70 یا چهره‌هایی مانند محسن کنگرلو که تا پیش از خاطرات هاشمی کمتر کسانی با نام و نقش آنها آشنا بوده‌اند. نتیجتا خاطرات هاشمی همواره نکاتی برای شگفت‌زده‌کردن جامعه با خود به همراه دارد و چون سال‌های بسیاری را بیان می‌کند مسلما تغییر چهره و نظرات افراد مختلف را نیز می‌توان در آن مشاهده کرد. اگرچه شنیده شده است هاشمی به‌خاطر حفظ آبرو برخی از افراد خاطرات خود را در مواردی نسبت به شخصیت‌ها پنهان کرده است.

یکی دیگر از نکات مهم خاطرات هاشمی آن است که که فارغ از کیفیت یا راست و دروغ محتوای آن مجموعه ای کامل از وقایع سال های مهمی است که دیگران در نوشتار منظم آن گویا غفلت ورزیده‌اند و هاشمی در حداقل‌ترین کار روایت و بیان خود از واقع را نوشته است. هاشمی رفسنجانی تا زمان مرگ خود دارای بالاترین سمت‌ها در حوزه‌های مختلف بود و در هر مکانی که وارد می‌شد از مجلس تا ریاست جمهوری و مجمع تشخیص مصلحت نظام و مجلس خبرگان بالاترین جایگاه ها را از آن خود می کرد و مسلما از جزئیات بسیاری درباره وقایع مهم باخبر بوده است اما این اتفاق چندان هم برای خاطره نویسی خوب نیست زیرا قرارگیری در چنین جایگاه‌هایی خواه‌ناخواه یا شاید حتی از نظر قانونی افراد را در بیان روزمره‌شان به محافظه کاری بکشاند که در این میان برخی از حقایق و یا جزئیات تاریخی هیچگاه بیان نشوند نتیجتا می‌توان تصور کرد که هر روز از خاطرات هاشمی یک ناگفته نیز همراه خود دارد که شاید روزی این متمم‌ها منتشر شدند.

خاطرات هاشمی رفسنجانی یک اهمیت بالقوه دیگر نیز دارد و آن وادارکردن برخی از شخصیت‌ها یا حتی وقایع به بازتعریف گذشته است. وقتی هاشمی یک خاطره از شخصی را بیان می‌کند آن شخص در هر حال در معرض بیان هاشمی رفسنجانی قرار گرفته است و جامعه از او انتظار پاسخگویی دارد به‌خصوص اصلاح‌طلبان در اواخر دهه 70 که احتمالا در خاطرات پیش رو هاشمی یعنی خاطرات سال 78 صحبت های زیادی درباره آنها مطرح می‌شود که باید در برابر خاطرات هاشمی، پاسخگو باشند هما‌ن‌طور که اگر روزی خاطرات هاشمی از سال 88 نیز انتشار یافت بخش قابل توجهی از جناح راست نیز باید پاسخگو باشند زیرا هاشمی اولا چهره‌ای حاشیه‌ای نبود که صحبت‌های او درباره افراد صرفا یک نظر شخصی باشد و ثانیا خاطرات او یک سند مهم تاریخی است که باعث می‌شود مضنون خاطرات هاشمی‌شدن برابر باشد با الزام به پاسخ در مقابل امروز و دیروز! شاید این یکی دیگر از خصوصیات هاشمی باشد که پس از مرگ او جامعه با آن مواجه شد خصوصیتی که بیان می‌کند هاشمی رفسنجانی حتی پس از مرگ نیز گریبان عده ای را گرفته است.

حالا باید منتظر ماند و دید هاشمی رفسنجانی در خاطرات سال 78 چه دادگاه تاریخی برای اصلاح طلبان برگزار خواهد کرد و پاسخ در برابر مرد دوم قدرت در ایران 58تا95 چه خواهد بود.بخصوص اینکه در جلد جدید خاطرات او مباحث مربوط به کوی دانشگاه،قتل های زنجیره ای،مجلس ششم و تضاد با اصلاح طلبان و بخشی از جناح راست پررنگ خواهد بود.