پشت پرده نزدیکی تاجیکستان به ایران/ احتمال اتحاد تهران و دوشنبه علیه طالبان

سفر امامعلی رحمان (رئیس جمهور تاجیکستان) به ایران پس از 9 سال رابطه تیره از جهات مختلف قابل بررسی است. اینکه رئیس جمهور تاجیکستان در زمان فعلی تصمیم گرفته به ایران سفر کند جای سوال دارد. تهران و دوشنبه در سالهای اخیر رابطه زیاد خوبی نداشتند اما حالا با تغییرات استراتژیک منطقه این دو به هم نزدیک شده اند.

بحران استراتژیکی که دوشنبه را به تهران نزدیک کرد

بدون شک قدرت گیری طالبان در افغانستان تاجیکستان را ترسانده و به ایران نزدیک کرده است. در طول جنگ پنجشیر، تاجیکستان از نیروهای احمد مسعود حمایت کرد اما در مقابلِ طالبان و پاکستانی که از آن حمایت می کرد راه به جایی نبرد. بسیاری بر آنند که احمد مسعود در حال حاضر در تاجیکستان ساکن است. مقامات تاجیکستان با مسعود و برخی اهالی مناطق کوهستانی افغانستان رابطه خونی و نژادی  و زبانی دارند، از این رو، به نفع تاجیکستان بود و هست که تاجیک های افغانستان بر طالبان پیروز شوند اما در مقابل، پیروزی طالبان بر نیروهای مقاومت پنجشیر و پیش روی آنها و هم مرز شدن با تاجیکستان باعث ناراحتی و نگرانی تاجیک ها می شود چرا که قدرت نظامی و لوجستیکی افغانستان از جهات مختلف از تاجیکستان بیشتر است  و این فاکتور می تواند برای تاجیکستان خطر ساز شود.

نزدیکی ایدئولوژیک برخی اهالی مرزی تاجیکستان با طالبان بیش از هر چیز دولت امامعلی رحمان را ترسانده و می ترساند چرا که طالبان روی نفوذی ها و ساکنان سمپات تاجیکستان حساب ویژه ای باز کرده است. ترس رحمان او را بر آن داشت که به ایران سفر کند. نزدیکی نژادی و فرهنگی و زبانی تاجیکستان به ایران باعث شده رئیس جمهور این کشور تصمیم بگیرد به ایران نزدیک شود. در زمان اشرف غنی افغانستان هیچگونه تهدیدی برای تاجیکستان نداشت اما با تغییر دولت و قدرت گرفتن طالبان توازن منطقه به هم ریخته است. طالبان بارها تاجیکستان را تهدید کرده است و دوشنبه قصد دارد از طریق نزدیکی به ایران جلوی این تهدید را بگیرد.

تسلیحاتی که می تواند به تاجیکستان فروخته شود

بنابراین، پشت پرده تمام قراردادهای اقتصادی تهران و دوشنبه مسائل استراتژیک قرار دارد. قدرت نظامی تاجیکستان در حال حاضر کم است. کافی است مروری کلی بر تعداد تجهیزات نظامی ارتش این کشور داشته باشیم:

همچنین، لازم به ذکر است که بسیاری از تسلیحات ارتش تاجیکستان متعلق به دهه 60 شوروی بوده و بسیار قدیمی است. جمهوری اسلامی ایران به راحتی می تواند در زمینه تسلیحاتی به تاجیکستان نزدیک شود تا هم سلاح های خود را بفروشد و هم یک دیوار دفاعی استراتژیک در مقابل طالبان بنا کند.

حوادث یک سال اخیر نشان داده رابطه ایران و طالبان علی رغم بسیاری از تلاش ها همچنان پرفراز و نشیب است و بعید است تفاوت شدید ایدئولوژیک ما و طالبان باعث نزدیک شدنمان به یکدیگر شود. برای اجتناب از جنگ با طالبان بهتر است از همسایگان مخالف این دولت حمایت کرد. تاجیکستان که اپوزیسیون طالبان را در خود می پرورد بهترین گزینه است. ایجاد یک خط دفاعی محکم در این کشور می تواند تا حد زیادی خیال ایران را از تجاوز احتمالی افغانستان به مناطق مرزی ما یا تهاجم به مناطق هزاره نشین که متحد ایدئولوژیک  ما در منطقه افغانستان هستند، راحت کند.

با بررسی تسلیحات نظامی ایران و تاجیکستان مشخص می شود که این کشور (تاجیکستان) در زمینه توپخانه و راکت انداز به شدت ضعیف است. ایران دارای توپخانه ای مجهز بوده  و موشک های بالستیک دور برد، میان برد و کوتاه برد فراوانی هم دارد. فروش این تسلیحات به تاجیکستان می تواند کمک فراوانی به دو طرف کند. همچنین، ایران و تاجیکستان می توانند در آینده همکاری های نظامی بیشتری داشته باشند تا زمینه مناسب برای معاملات نظامی فراهم شود.

آنچه مشخص است این است که به جز همکاری اقتصادی بین ایران و تاجیکستان، همکاری نظامی نیز باید بین این دو کشور برقرار شود چرا که به نظر می رسد مسائل نظامی باعث علاقه تاجیکستان به از سرگیری روابطش با ایران شده است.

منبع: خبر فوری