پیام غیر مستقیم مدیر کل آژانس به تهران

رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی اخیرا در گفت و گو با شبکه الجزیره مدعی شده است :

" اقدامات اخیر ایران تاثیر منفی بر مذاکرات وین خواهد گذاشت.وی گفت: امیدوارم که در سریع ترین وقت ممکن به ایران سفر کنم. از سرگیری مذاکرات هسته‌ای امری بسیار ضروری است و این گزینه عاقلانه‌ترین گزینه است."

رافائل گروسی تاکید دارد علی رغم تنشهای موجود میان ایران و آژانس،  همواره راهی برای تفاهم وجود  دارد .رویکرد خوشبینانه و ایجابی گروسی در قبال مذاکرات وین درحالی صورت می گیرد که وی حدود 48 ساعت قبل از آن و در گفت و گو با خبرگزاری رویترز از به نتیجه رسیدن مذاکرات ابراز ناامیدی کرده بود. وی حتی در اظهار نظری کاملا سیاسی، ادعا کرده بود که اگر حتی میان ایران و اعضای 1+4 توافقی صورت گیرد،آژانس به واسطه قطع دسترسی به دوربینهای نظارتی قادر به تایید عادی سازی مناسبات هسته ای با ایران نیست!

سازمان انرژی اتمی کشورمان  اخیرا از  خاموشی تعداد قابل توجهی از دوربین های نظارتی آژانس بین المللی انرژی اتمی خبر داد. در این ویدیو نشان داده می شود که اپراتورها، برق متصل به دوربین های فراپادمانی را قطع می کنند.این تصمیم در پی صدور قطعنامه سیاسی و غیر حقوقی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی صادر شده است.۳۰کشور  به این قطعنامه رای موافق، ۲ کشور (چین و روسیه) رای مخالف و ۳ کشور (هند، لیبی و پاکستان) رای ممتنع دادند.

از سوی دیگر، قطع فعالیت  دستگاه سنجش غنای بر خط و فلومتر آژانس بین المللی انرژی اتمی در ایران، پیام مهمی را از سوی ایران به آژانس مخابره کرده است. اینکه عادی سازی روابط طرفین در گروی به نتیجه رسیدن نهایی مذاکرات خواهد بود و فراتر از آن، شاهد اقدامات ایجابی و تحقق حسن نیت کشورمان در قبال آژانس نخواهیم داشت. اگرچه آمریکا و تروییکای اروپایی به عنوان ارائه دهندگان این قطعنامه مدعی نرم بودن لحن آن بوده و عدم ارسال پرونده کشورمان به شورای امنیت را به مثابه توجیهی در این خصوص به کار می برند، اما بر همگان مسجل است که کلیت صدور یک قطعنامه ضد ایرانی در بحبوحه مذاکرات وین، معنایی جز شلیک مستقیم به دیپلماسی و شکست غرب و آژانس در  آزمون اعتماد سازی نسبت به ایران ندارد.

مواضع متناقض گروسی در مصاحبه با رویترز و الجزیره نشان می دهد که مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی نسبت به عدم امکان بازگشت ایران از تصمیمات و محدودیتهای اتخاذ شده بیش از پیش اطمینان یافته است! همین مسئله سبب شده است تا وی ناچار شود برخی مواضع سلبی ابتدایی خود پس از حذف دوربینهای نظارتی را تشدید کند. بر خود گروسی نیز محرز است که نقش آفرینی آژانس در پروسه تکمیل مذاکرات وین، کاملا صوری و براساس هماهنگی مطلق با واشنگتن و تروییکای اروپایی صورت می گیرد. بدون شک ابعاد فرامتنی صدور قطعنامه ضد ایرانی اخیر در آژانس اهمیت بیشتری نسبت به ابعاد فنی و متنی آن دارد. این مسئله مربوط به تاکید جمهوری اسلامی ایران بر "رفع عملیاتی تحریمها" در مذاکرات وین باز می گردد.در حالی که آمریکا کماکان تاکتیک بازگشت پوچ به برجام را دنبال می کند، کشورمان تاکید دارد که در قبال " تضمینهای اعتباری" و  حذف محدودیتهای غیر هسته ای تاثیرگذار بر پروسه رفع تحریمهای برجامی هرگز به طرف آمریکایی امتیازی نخواهد داد. در چنین شرایطی شاهد طراحی بازی مشترکی از سوی آژآنس بین المللی انرژی اتمی، آمریکا و تروییکای اروپاییبودیم که هدف از آن، "اعمال فشار بر ایران" جهت " امتیازدهی در مذاکرات احیای برجام" بوده است. این در حالیست که رافائل گروسی مدیرکل آژانس خود نیز نسبت به عواقب و تبعات چنین اقدام غیر حقوقی و نسنجیده آگاه بوده است.

در برهه کنونی، تغییر مواضع ظاهری گروسی در قبال مذاکرات وین تاثیری در تصمیم نهایی ایران در قبال وضع محدودیتهای جدید در برابر بازرسان این نهاد نخواهد داشت. با این حال، حل و فصل اختلافات جاری در مذاکرات وین بر اساس مکانیسمهای منطقی و حقوقی( آنچه دقیقا ایران به طرفهای مقابل پیشنهاد کرده است )، می تواند منجر به تحقق عادی سازی فعالیتهای آژانس در ایران شود. در هر حال، بازی سیاسی اخیر آژانس ماهیت و ریشه ای فرامتنی داشته و به مثابه نوعی خودزنی آشکار از سوی این نهاد ظاهرا بین المللی باید مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. در چنین شرایطی گروسی و همراهانش قطعا نباید کمترین گلایه ای از واکنشهای مستمر تهران در قبال اقدام غیر حقوقی خود داشته باشند.