احمدی: توافق در دوحه بهترین فرصت برای احیای بازار انرژی ایران است

کلاب هاوس خبرآنلاین روز یکشنبه پنجم تیرماه با موضوع "مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا احیای برجام یا مسیری تازه" با حضور کارشناسان حوزه بین الملل و سیاست خارجی برگزار شد.

در این نشست مجازی کوروش احمدی کارشناس مسائل بین الملل درباره از سرگیری مذاکرات در دوحه گفت: انتظار می رفت که گفتگوهای غیرمستقیم ایران و آمریکا به زودی از سرگرفته شود و در این راستا فرصت زیادی باقی نمانده است. بحث دوربین های آژانس، موضوعاتی چون جنگ اوکراین و رسیدن زمستان و کمبود انرژی در اروپا، افزایش قیمت سوخت، سفر بایدن به منطقه از جمله مسائل مهم و قابل بحث است. به خصوص سفر بایدن به منطقه و کشورهای اسرائیل و عربستان و خروجی حاصل از آن. در این باره فرصت برای ایران نیز موجود است چراکه بازگشت به برجام در شرایط بحران انرژی می تواند فرصت بسیار خوبی را برای ایران مهیا کند چون که به راحتی می توانیم بازارهای از دست رفته را به دست آوریم.

وی در خصوص انتخاب قطر به عنوان کشور میزبان مذاکرات گفت: انتخاب چنین کشوری برای مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و آمریکا نمی تواند تصمیم درستی باشد. قطر کشوری کوچک اما قدرت منطقه ای محسوب می شود و درگیری معادلات سیاسی منطقه است و یکی از طرف های ایران نیز به حساب می آید. اگر امروز اشتراکات ایران و قطر بیشتر است معلوم نیست فردا وضعیت به چه شکل باشد. قطر مواضعی دارد که با مواضع ایران متفاوت است و مساله ای روشن است و اگرچه با ایران خوش برخورد هستند دلیل نمی شود چنین امتیاز بزرگی را بدهیم. اگر این گونه از مذاکرات در کشورهای متوسط و درجه دو در مناطق دور دست که درگیر معادلات سیاسی و امنیتی در منطقه نیستند انتخاب بسیار مناسبتری است و جلوی امتیاز دادن گرفته می شود. ضمن اینکه ایران همواره اعلام کرده است که ابعاد منطقه ای را وارد مذاکرات نخواهد کرد و باید توضیح داده شود که کدام نشانه ها حاکی از انجام گفتگوهای منطقه ای است.

بحث مهم دیگر اهرم سازی است که غربی ها در این راستا معتقدند که ایران در حال اعمال فشار در همین زمینه برای وادار کردن غرب برای امتیاز دادن در همین زمینه است که نکته مهم در این باره در حال حاضر عدم صحبت غربی ها از این مساله و همچنین عدم اعلام ضرب الاجل ها است. بنابراین می توان در نظر داشت که بحث اهرم سازی وارد تحول تازه ای شده است.

وی در خصوص سفر لاوروف به تهران گفت: در این رابطه گفته شد که این سفر در راستای روابط دوجانبه است اما می توان ارزیابی کرد که در این مقطع زمانی احیای برجام به سود روسیه نیست. البته این بدان معنا نیست که مسکو به طور کامل مخالف احیای برجام است اما به لحاظ منافع راهبردی به نفع روسیه نیست؛ چرا که اولا نفت ایران وارد بازارهای جهانی می شود و می تواند قیمت نفت را کاهش دهد. ضمن اینکه یک فاکتور تنش زای بسیار مهم را از خاورمیانه حذف می کند که این مساله به سود غرب و به ضرر روسیه است. البته همه این موارد در حد تحلیل است و واقعیت های میدانی باید مسیر را نشان دهند.

احمدی در خصوص اینکه آیا می توان به مذاکرات در دوحه خوش بین بود گفت: قطعا به همین صورت است اما باید فرمول خوش بینی محتاطانه را در نظر داشته باشیم. مرور موضوعاتی که بین طرفین مطرح بوده شاید بیشتر ایجاب می کند که از این فرمول استفاده کنیم. بین ایران و آمریکا در ماه های گذشته یک سری موضوعات مطرح شده که دشوار است. در خصوص مسائل برجامی در وین گفتگوها شکل گرفته و توافق نهایی شده است اما موضوعاتی چون خروج سپاه از لیست ادعایی آمریکا مطرح است که واشنگتن طبق مواضع اعلامی آن را نمی پذیرد. روشن است که دولت بایدن با مسائل سیاست داخلی در این زمینه از جمله نزدیک بودن به انتخابات میان دوره ای کنگره و مخالفت دو حزب مواجه است. در همین راستا در قطعنامه ای که اخیرا در کنگره مطرح شد حدود ۱۷ دموکرات با مساله خروج سپاه از لیست ادعایی مخالفت کردند.بحث خاتم الانبیا که به تازگی مطرح شده امری دشواری است و از منظر کارشناسی به آن نگاه کنیم موضوعی است که همه افراد و نهادهای مرتبط با سپاه را به ادعاهایی چون تروریسم و حقوق بشر طبق قانون سیسادا تحریم کرده است. ضمن اینکه ایران در سال ۲۰۱۵ ایران نیز پذیرفته بود که در موضوعات فرابرجامی و غیرمرتبط با برنامه هسته ای مذاکره نکنیم. از طرفی بحث تضمین های حقوقی که ایران به آن اصرار دارد وجود دارد که عملی نیست. حتی اگر بایدن نامه ای منتشر کند و در داخل آمریکا نیز تایید شود و ایران نیز بپذیرد قابل اجرا در دولت بعدی آمریکا با توجه به شناخت سیستمی میسر نیست. البته در بده بستان مسائل مختلفی وجود دارد که ضمن پیدا کردن راه حل می توان در مسیر بهره مندی از مزایای اقتصادی حرکت کرد و از طرف مقابل امتیاز گرفت. آن هم در حالتی که فرابرجامی و بر خلاف منافع برجام و آمریکا نباشد. همانطور که می دانیم در ابتدا بایدن به دنبال قوی تر کردن برجام بود که با مواضع قاطعانه ایران این مساله از دستور کار خارج شد. البته ممکن است در دوره پسااحیای برجام دوباره مطرح شود.