یک سفر مبهم برای کاخ سفید

رئیس جمهور آمریکا قصد دارد به زودی راهی منطقه شود تا دیداری با مقامات سعودی و صهیونیستی درخصوص آخرین تحولات منطقه و چشم انداز این تحولات در آینده داشته باشد.با این حال، جوبایدن و همراهانش ترجیح می دهند که تا زمان برگزاری این سفر، تکلیف یکی از مهم ترین پرونده های سیاست خارجی دولت جدید آمریکا یعنی احیا یا عدم احیای توافق هسته ای با ایران بسته شود! در این میان، مقامات آمریکایی به وضوح آگاه هستند که عدم احیای توافق هسته ای به سود آنها نخواهد بود و در مقابل، فرسایشی شدن مذاکرات نیز مولد دغدغه های تازه ای در حوزه دیپلماسی و سیاست خارجی آنهاست. 

یکی از اصلی ترین دلایل اصرار مقامات آمریکایی در خصوص برگزاری مذاکرات دوحه و تعیین تکلیف برجام ، همین سفر پیش رو می باشد. جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا برای نخستین بار از زمان حضور در کاخ سفید به عنوان رئیس جمهوری قرار است، در ماه ژوئیه به خاورمیانه سفر کند. سفری که گفته می‌شود بایدن در طول آن در عربستان سعودی و رژیم صهونیستی با مقام‌های ریاض و تل‌آویو گفتگو خواهد کرد. حضور رئیس جمهوری آمریکا در منطقه  در حالی صورت می‌گیرد که رویکرد واشنگتن از زمان پیروزی بایدن در انتخابات در قبال  محمد بن سلمان ولیعهد سعودیها ا رویه‌ای که ترامپ در خصوص وی  در پیش گرفته بود، بسیار متفاوت بوده است. با این حال حمله روسیه و اوکراین باعث شده بسیاری از معادلات منطقه‌ای و جهانی تغییر کند و بالا رفتن قیمت سوخت در بازارهای جهانی که پس از تحریم‌های گسترده علیه روسیه رقم خورده، موجب شده تا واشنگتن بیش از گذشته به همکاری ریاض نیاز داشته باشد. در چنین شرایطی و در حالی که دولت دموکرات آمریکا در ابتدا بر لزوم برخورد با عوامل پرونده قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی تاکید داشت، حالا رئیس جمهوری آمریکا در حالی راهی عربستان است که هنوز تکلیف عاملان قتل وحشتناک روزنامه‌نگار واشنگتن پست روشن نشده است. جو بایدن هرچند گفته قرار نیست در این سفر با بن سلمان دیدار رسمی داشته باشد اما او و مشاورانش خوب می‌دانند که این روزها این بن‌سلمان است که در عربستان قدرت واقعی را در دست دارد. در نتیجه بایدن می‌داند که این بن سلمان است که می‌تواند به اهداف جو بایدن از این سفر که از آن جمله می‌توان به جبران نفت روسیه در بازارهای جهانی پاسخ مثبت دهد و این اتفاق در صورتی رخ می‌دهد که بایدن هم با خواسته‌های بن سلمان و ریاض همراهی کند. این سفر همچنین در شرایطی صورت می‌گیرد که در ماه‌های اخیر زمزمه‌های بسیاری در خصوص شکل‌گیری ناتوی عربی به گوش رسیده است. 

با توجه به عادی‌سازی روابط رژیم اشغالگر قدس با چندین کشور عربی، حالا این عربستان، بزرگترین کشور عربی منطقه باقی مانده تا گام در این مسیر بنهد. در نتیجه برخی از تحلیلگران معتقدند حضور همزمان بایدن در ریاض و تل آویو در یک سفر می‌تواند نتایجی در زمینه آینده تحولات منطقه و نزدیک‌تر کردن اسرائیل به کشورهای عربی منطقه نیز داشته باشد. 

نکته اصلی اینجاست که هنوز بایدن و مقامات کاخ سفید نمی دانند در قبال برجام و احیای توافق هسته ای با ایران، دقیقا باید چه موضعی را در سفر به تل آویو و ریاض اتخاذ کنند، خصوصا آنکه هر دو بازیگر بحرانساز منطقه ای ( رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی) منتقد احیای توافق هسته ای با ایران بوده و این مخالفت را به عناوین مختلف ، چه رسمی و چه غیر رسمی به مقامات آمریکایی ابراز کرده اند. تحلیلگران غربی می گویند در صورتی که در روزهای آینده طرفین بر سر احیای برجام با یکدیگر به نتیجه برسند، جو بایدن در سفر خود به منطقه باید از توافق هسته‌ای جدید دفاع کند و چه در عربستان و به ویژه در اسرائیل پاسخگوی انتقاداتی باشد که به خاطر احیای برجام متوجه او خواهد بود این در حالیست که اگر گفتگوها بازهم بی نتیجه بماند، رئیس جمهوری آمریکا بیشتر بر مسئله تهدیدهای ادعایی و نخ نمایی  که از جانب ایران متوجه کشورهای منطقه است، متمرکز خواهد بود. 

از دید ایران هم  برخی از تحلیلگران بر این باورند تهران خواسته با تعیین یک کشور منطقه‌ای به عنوان میزبان گفتگوهای خود بر سر برنامه هسته‌ای هم از میزان اهمیت منطقه در راهبرد سیاست خارجی خود بگوید .پیامی که قطعا نقش به سزایی در ریل گذاری دیپلماسی منطقه ای ایران خواهد داشت.