رمزگشایی از سفر علی باقری به وین

 علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی  به منظور دیدار و گفت‌وگو با مقام‌های عمان به این کشور رفت. پس از عدم نتیجه بخشی  مذاکرات احیای برجام در دوحه قطر که به‌صورت غیرمستقیم میان جمهوری اسلامی و ایالات متحده آمریکا برگزار شد، رایزنی هایی از سوی بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای در خصوص آغاز دورجدید مذاکرات آغاز شده است. برخی منابع غربی می گویند احتمال دارد پس از سفر بایدن به عربستان سعودی و اراضی اشغالی و بازگشت وی به کاخ سفید، دور جدید مذاکرات در دوحه یا مسقط برگزار شود. در این میان، کشور عمان نیز به مانند قطر برای میزبانی و نقش آفرینی در مذاکرات تلشا می کند.

 علی باقری پیش‌تر، دو روز پس از مذاکرات دوحه، در سفری ازپیش‌اعلام‌نشده به روسیه رفت تا مواضع برجامی ایران و روسیه را با یکدیگر هماهنگ کند. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز  در حالی که طرف آمریکایی مذاکرات از نتیجه‌بخش‌نبودن گفت‌وگوها و همچنین خواسته‌های فرابرجامی تهران خبر داده بود، در گفت‌وگو با وزیر خارجه عمان گفت که مذاکرات سازنده به «جدیت، داشتن ابتکار و انعطاف‌پذیری در طرف آمریکایی» بستگی دارد.

ایندیپندنت در یکی از تازه ترین گزارش های خود، به موضوع سفر علی باقری به مسقط پرداخته است. بر اساس این گزارش، باقری کنی به عمان رفته است؛ کشوری که سال‎‌‌ها است میان ایران و غرب نقش میانجی را ایفا می‌کند. بسیاری از سفرهای مقام‌های ایرانی به عمان در نهایت به پیغامی خطاب به آمریکا یا اروپا ختم می‌شود. هرچند روابط عمان با اسرائیل چندان به مذاق جمهوری اسلامی خوش نمی‌آید، این کشور کماکان راهی مطمئن و نزدیک برای رساندن پیغام به آمریکا است.البته بر خلاف آنچه ایندپیدنت و دیگر رسانه های غربی در صدد ترسیم آن هستند، در بسیاری از موارد عمانی ها حامل پیامی از سوی ایالات متحده آمریکا در قبال کشورمان هستند. این روند طی ماههای اخیر و متعاقب برگزاری سلسله مذاکرات برجامی و خصوصا توقف مذاکرات از ماه مارس 2022 تا کنون تشدید شده است.

عمان در ماجرای متهمین  دوتابعیتی  نیز نقش مهمی را ایفا کرد. نازنین زاغری و انوشه آشوری، دو شهروند ایرانی-بریتانیایی با میانجی گری های مسقط آزاد شدند. این دو نفر به عمان برده شدند و و در مقابل، بدهی انگلیس به ایران نیز در وجه ایران و توسط یکی از بانکهای عمانی وازیر شد. علی نجفی، سفیر ایران در مسقط، با تایید نقش عمان در آزادی نازنین زاغری، در توییتی نوشت: «عمان؛ یک‌ بار دیگر بر مدار خیرخواهی، حکمت و تدبیر. ایران؛ همچنان بر مدار عزت، حکمت و مصلحت، پاینده باد روابط دوستانه دو کشور.»

عمان یکی از کشورهایی‌ است که برای آزادسازی هفت میلیارد دلار از دارایی‌های ایران به جمهوری اسلامی ایران  کمک می‌کند. این هفت میلیارد دلار، اموال و دارایی های متعلق به کشورمان در آن سوی مرزهاست .در هر حال، سفر معاون وزیر خارجه کشورمان به عمان در برهه کنونی، می تواند از حساسیت بیشتری برخوردار باشد. این سفر در حالی صورت می گیرد که مذاکرات دوحه به دلیل اصرار آمریکا بر عدم ارائه تضمینهای اعتباری در راستای رفع عملیاتی تحریمهای ضد ایرانی  با ناکامی مواجه شد.

در این معادله، بازیگرانی مانند عمان در صددند به مثابه یک واسطه گر قوی یا حتی میزبان مذاکرات، در منطقه و نظام بین الملل ایفای نقش کنند. پس از توقف مذاکرات در مارس 2022( اسفندماه سال 1400)، عمانی ها تبدیل به یک بازیگر فعالدر انتقام غیر مستقیم پیامهای متقابل میان ایران و آمریکا تبدیل شدند. با این حال، تجربه مذاکرات دوحه نشان می دهد که احیای برجام یا عدم احیای برجام، ارتباطی با محل مذاکرات و میزان نقش آفرینی میزبان مذاکرات در ارتباط با نزدیک سازی مواضع طرفین با یکدیگر ندارد! احیای توافق هسته ای مرهون تصمیم گیری هایی است که هنوز مقامات آمریکایی حاضر به اتخاذ آنها نشده اند! با همه این اوصاف،تروییکای اروپایی اساسا نگاه مثبتی نسبت به انتقال محل مذاکرات از وین به کشورهای حوز خلیج فارس ( مانند قطر و عمان ) ندارند زیرا سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه و به طور کلی اتحادیه اروپا در صدد هستند برجام را به مثابه نماد دیپلماسی چندجانبه گرایانه اروپایی فعال سازند!  در چنین شراطی برگزاری مذاکرات در خاک یک کشور غیر اروپایی، نوعی نقض غرض برای مقامات غربی محسوب می شود.